Gaziantep-G.Saray maçında Onyekuru’nun birinci golünde ofsayt tartışmaları yapıldı. Çıplak gözle ofsayt olduğu argüman edilen konumdan VAR incelemesi sonucunda gol kararı çıktı. Oyun kuralları kitabında ofsaytla ilgili ihlal metni şu formda başlar: ”Takım arkadaşının topla oynadığı yahut topa dokunduğu anda…” Bu cümlenin altında da açıklaması yer alır: “Top ile oynanan yahut topa dokunulan birinci temas anı kullanılmalıdır…” Birinci temas anı tarifine dikkat çekilmektedir. Yani ayağın vurmak için topa değdiği birinci an. Hasebiyle pek çok spikerin/ yorumcunun klişesi ‘topun ayaktan çıktığı son an’ kelamı bir kent efsanesidir. Topun ayaktan çıkış anı dikkate alınmış olsa, saliseler içinde bile en az 10-15 santimetre fark çıkar.
OFSAYT TESPİTİ İÇİN VAR HAKEMİ SIRASIYLA NELER YAPIYOR?
1- Topun temas anının işaretlenmesi: VAR tüm dikkatini yanlışsız işaretlemeye verir ve belirlediği temas anı noktasını gösterir. Operatör sorar: “Hocam topa temas anını işaretledim. Yanlışsız mudur?” VAR onaylarsa işaretlenir. Yanlışsa, “1 frame geri yahut ileri alalım” üzere ihtarlarda bulunur.
2- Savunma oyuncularının işaretlenmesi: Kaleye en yakın uzvu, VAR’ın manuel tespitiyle işaretlenir (el/ kol içermeyen).
3- Hamle oyuncularının işaretlenmesi: Kaleye en yakın uzvu, VAR’ın tekrar manuel tespitiyle işaretlenir (el/kol içermeyen). Görüleceği üzere bir ofsayt tespitinde VAR hakeminin imajlar üzerinden 3 manuel süreci var. Teknoloji diye kamuoyunda bilinen lakin insan gözü olan tespitler. İşaretlemeler tamamlandıktan sonra operatör, VAR’ın son onayıyla çizgileri yazılım vasıtasıyla çeker. Kimi ülkede sarı siyah, bizde kırmızı mavi.
BİR DURUMU EKRANDA NASIL GÖRÜYORUZ?
Teknik olarak her bir saniye imaj, art geriye çekilen 25 fotoğraf karesinin (frame) birleşmesidir. Yani 25 fps (frame per second-saniyedeki kare sayısı)’ten oluşur. Dünya genelinde maçlarda hem 25 fps’lik hem de Muhteşem Slow Motion (SSM) denilen 75 fps’lik kameralar kullanılıyor. Fps bedeli yükseldikçe akıcılık ve netlik artıyor, yavaşlatılmış çekimlerde (slow motion) ayrıntı görme talihiniz yükseliyor. Manzara kaybı sıfırlanmıyor lakin minimuma iniyor. Bir maçta tüm kameralar ortasındaki mümkün senkronizasyon dezavantajına girmiyorum bile.
BASKETBOL PROSEDÜRÜ
Basketbol maçlarında kullanılan, bir enstantaneyi 360 derece açıyla işleyen (render) manzaralarla yahut phantom kameralarla VAR’da daha hassas ölçümler uygulanabilir mi? Bir gün elbette lakin hali hazırda 2-3 dakikaya tahammül yokken imaj işlemeyi (render) beklemek pek mümkün değil üzere.
TAHLİL TEKLİFLERİ
Kaliteli çekimde dahi 1 saniyelik imaj 75 kareden oluşurken, bilimsel olarak topa temas anının %100 doğrulukta tespiti mümkün değil. Manzara ile gerçeğin örtüşmesi imkansız. Keza mavi ve kırmızı çizgilerin kalınlığı da gayreti. Saliselerle santimetrelik ölçümler yapılan sistemde çizgi kalınlığı neredeyse 5 katı! G.Antep-G.Saray maçındaki birinci golün neredeyse birebiri Liverpool ile Everton ortasındaki Merseyside derbisinde yaşandı. İngilizler, IFAB’a yeni teklifler sundu:
1- Hollanda’daki üzere 10 cm’lik hisse bırakılması: Kırmızı ve mavi çizgilerin 5 santimetre genişliğinde çizilmesi ve milimetrik bir kesişme dahi varsa ofsayt verilmemesi (Bu sayede Premier Lig’de ofsayt nedeniyle iptal edilen 10 golden 8’inin gole dönüştüğü tespit edildi).
2- Wenger modeli: Savunma ile atak oyuncusunun hiçbir uzvu kesişmeyecek halde birbirinden kopmuş olması
YAPAY ZEKA ODAKLI OTOMATİK OFSAYT TEKNOLOJİSİ
FIFA, yapay zeka odaklı yarı otomatik ofsayt teknolojisi üzerinde çalışıyor. İsveç merkezli ChyronHego şirketi, Emmy ödüllü optik izleme sistemiyle çalışmalara liderlik ediyor. Sistemin Katar’da kullanılması planlanıyor. FIFA’nın teknoloji&inovasyon yöneticisi Johannes Holzmuller “Hedef ofsayt için gol çizgisi teknolojisine benzeri destekleyici araç geliştirmek. Karar için değil fakat hakemlere anında ispat sağlamak için tasarlandı” diyor.
VAR’IN GAYESİ AÇIK VE BARİZ DEĞİL MİYDİ?
İşaretlemelerin manuel yapılması nedeniyle bir maçtaki emsal ofsayt tespitlerinin bile tıpkı doğrulukta çıkmama ihtimali var. Pekala VAR, açık ve bariz yanlışları gidermek için getirilmemiş miydi? Penaltılardaki gri konumlarda müdahale etmemesi istenilen VAR’dan, ofsayt için santimetrelerle şapkadan tavşan çıkarmasını beklemek VAR’ın doğuş maksadıyla örtüşmüyor. IFAB’ın ivedilikle revize etmesi kaide. Yoksa bizdeki üzere “Riva talimat veriyor, operatör grup tutuyor, VAR cetvelle yamuk çiziyor” diyen iki mecnun kuyuya taş atmaya devam edecek
250 TL’ye varan sadece Misli.com’da!
Hürriyet
