TEKNOLOJİNİN DOZU KAÇTI
“Yeni gelişmeler ve teknolojinin insanoğluna çok büyük katkısı var. Fakat her şeyin dozu değerli. Burada biraz doz kaçtı üzere görünüyor. Z nesli dediğimiz çocuklar teknolojiye doğdular. Yani adeta ekrana doğdular. Onların o gereksinimlerini biz yetişkinlerin anlayabilmesi ve ortak lisan oluşturabilmemiz kıymetli. Lakin çocukların ben bundan keyif alıyorum dedikleri her şey onların yararlarına olmuyor. Çocuklarımızı ekranın karşısında denetimsiz halde bırakırsak ilerisi için ziyanlı durumlar doğacaktır.
HUSUS BAĞIMLILIĞI ÜZERE
Çok fazla ekran karşısında kalan çocukların bir periyot sonra husus bağımlılığı üzere bir bağımlılık geliştirdiğini ve o ekran, oyun olmadan olağan hayata, toplumsal irtibata dönemediğini görüyoruz. Ekranla ve oyunlarla olan bu ikili alaka ya da sanal dünyadaki etkileşim, bir periyot sonra günlük ömürde hem bağları hem sorumlulukları önemli aksatıyor. Bu açıdan bakacak olursak o ekranın getirdiği yükün hem fizikî manada yani radyoaktiviteye maruz kalma hem de ruhsal ve toplumsal etkileşim açısından olumsuz tesirleri olabileceğini düşünüyorum.
Prof. Dr. Burak Doğangün
TERAPİ BİLE EKRANDAN
Bağımlılık kriterleri değişti. Daha evvel günde 4-8 saat ekran karşısında kalmayı kriter olarak koyuyorduk bugün ise durum çok farklı. Artık eğitim, ikili görüşmeler hatta bizim psikiyatrik terapilerimiz bile ekran karşısından sağlanıyor. Günde zati neredeyse 6 saat okul sebebiyle ekran karşısında kalıyor çocuklar. Bu manada sayılar aldatıcı olur. O ekran müddeti artık çok daha arttı.
SİZİ DUYMUYORLAR
Bağımlılığın tek kriteri mühlet değil. Birden fazla vakit anne baba çağırıyor lakin çocuklar duymuyor. Biraz, birazdan diyerek 3-5 dakika saatleri bulabiliyor. O an vakit algısıyla ilgili bir bozulma oluyor çocukta. Öfkeleniyor ve ‘Daha az önce tamam dedim ya’ diyor. Ancak ortadan 3 saat geçmiş farkında değil. Tuvalete gitmeyen çocuk var. Odasında adeta bir bebek üzere tuvaletini beze yapmak isteyen ergen var. 5 dakika bile ekrandan kopmamak için bu türlü isteklerle gelen çocuklar var.
YEMEKLER ODAYA
Zati yemeklerini odalarına istiyorlar artık. Mümkünse aperatif besinler yiyorlar. Acıktığını, susadığını fark etmiyor. Uyku uyumayan çocuklar var. Tatil periyodunda 5 gün hiç uyumayan 9’uncu sınıf ergen var. Doğal herkes bu türlü olacak diye bir şey yok fakat ben o patolojiyi gördüğüm için söylüyorum. Sonuçta iş bu düzeye kadar gelebiliyor.
TASA BOZUKLUĞU ÇIKTI
Gençlerde, ergenlerde kendine ziyan verme davranışlarını çok fazla görüyorum. Tasa bozuklukları ve depresif belirtiler arttı. Kimisinin paklık takıntıları arttı lakin kiminin çok daha farklı alanlarda yansıyan korkuları oluşmaya başladı. Gelecek telaşları, hayatı anlamsız bulma üzere depresif özellikler. Bilhassa uyku bozuklukları. Bunlar da birbirini tetikleyen faktörler. Daha az uyku geliyor bu da sizi sonraki gün daha mutsuz ediyor. Zati meskende kapalı kaldım diye düşünen kişi derse girmiyor, toplumsal kontak kurmuyor. Telefona yahut oyuna gömülüyor. Ruhsal işlevleri etkilendi.
PEKALA NE YAPACAĞIZ?
Bu duruma karşı ne yapacağız? Yerine diğer bir şey koyacağız. Unsur bağımlılığında biz bu türlü yaparız. O hususun yerine benzeri fonksiyonu olan öteki bir şey koyacağız. Ben ekransız devri kesinlikle öneriyorum. Beyin ekran karşısında çok uyarılıyor. Ağır bir yüksek tansiyon çizgisinin altında piknik yapmak üzere. Orada elektrik çarpmıyor sizi fakat birkaç saat sonra önemli baş ağrısı olabiliyor. Mümkünse ailenin ortak bir ekransız saatini oluşturmak gerek. O saatte ne yapıldığı da çok kıymetli değil. Babanın, annenin hayat öyküsünü anlatması, o çocuğun yaşadığı bir şeyi anlatması üzere aktiviteler yapılabilir. Çok fazla dışarı çıkamadığımız için konutta bedensel aktiviteler yapmalıyız. Bunlar çok kolay üzere görünse de bedende endorfini arttırdığı için memnunluk, keyif verici aktiviteler.”
Hürriyet
