Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle kısıtlı iştirakle gerçekleşen aktiflikte konuşan Inzko, barışın, Bosna Hersek’e 30’dan çok denemenin akabinde lakin Dayton Muahedesi ile geldiğini anımsatarak, “Barışın ehemmiyetini Üst Karabağ örneğinde, Orta Doğu’da, Keşmir’de yaşanan çatışmalarda anlıyoruz.” diye konuştu.
Dayton’un iki sonucu bulunduğuna dikkati çeken Inzko, bunlardan birinin barış başkasının ise karmaşık siyasi yapısına karşın ayakta kalmayı başaran Bosna Hersek olduğunu vurguladı.
Turkovic de Dayton Barış Mutabakatı’nın Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan en büyük trajediyi sonlandırdığını ve Bosna Hersek’i yok olmaktan kurtardığını belirterek, “Bosna Hersek, bugün güç bir geçmiş ve iyi bir gelecek dönemecinde bulunuyor. Entegrasyon sürecimizde bize takviye olan dost ülkelere ve Bosna Hersek’in var olmasına katkı sağlayanlara teşekkür ediyorum.” dedi.
AB Delegasyon Şefi Sattler ise barışın, savaşın sonundan, silahları susturmaktan daha fazlası olması gerektiğine işaret ederek, Bosna Hersek halkının korkusuz ve kaygısız bir hayatı hak ettiğini vurguladı.
“DAYTON BARIŞ MUTABAKATI SON DEĞİŞ BAŞLANGIÇTIR”
Programa görüntü bildiri gönderen eski ABD Lideri Bill Clinton, barış mutabakatının ehemmiyetine dikkati çekerek, “Bosna Hersek’teki savaşın sonlandırılmasının o kadar vakit almasına ve Srebrenitsa Soykırımı’nın gerçekleşmesine mahzur olamayışımıza hala çok üzülüyorum. Barış muahedesi imzalandığında bunun bir son değil bir başlangıç olduğunu biliyorduk. Çünkü barış gün be gün inşa edilmesi gereken bir süreci temsil etmektedir.” sözlerini kullandı.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de bildirisinde, barışın sağlanması, sürdürülebilir kalkınma ve insan hakları için sarf edilen eforun iki katına gereksinim duyulduğunun altını çizerek, “Barış üzerine şurası bir gelecek inşa etmek istiyorsanız gereksiniminiz olan şey geçmişle yüzleşmektir. Savaş periyodunda ağır hataların işlendiğini kabul etmeliyiz. Bu kabahatler asla unutulmamalı, hataları işleyenlerin ideolojileri ise asla yüceltilmemelidir.” formunda konuştu.
Savaşın açtığı yaraların hala kabuk bağlamadığını lisana getiren AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise “Bosna Hersek’in geleceği AB’dir. Bu maksadın gerçekleştirilebilmesi için ülkedeki önderlerin üzerlerine düşen vazifesi yerine getirmeleri gerekiyor. Barış muahedesinin 25. yılını, Dayton’dan Brüksel’e bir dönüm noktası olarak değerlendirelim.” dedi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de iletisinde, NATO’nun savaşan tarafların masaya oturmasında kıymetli bir rol üstlendiğini kaydederek, “Bosna Hersek, bugün dünyada güvenliğin sağlanmasına katkıda bulunan ülkelerden biri haline geldi. Bu büyük bir muvaffakiyet. NATO Bosna Hersek’i desteklemeye devam edecek.” diye konuştu.
KARŞILIKLI MÜSAMAHA VURGUSU YAPILDI
Programa Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Periyot Lideri sıfatıyla görüntü ileti gönderen Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ise Bosna Hersek halkının karşılıklı hürmet ve müsamaha sayesinde hayatta kalmayı başardığını söz ederek, uzun vadeli ve kapsamlı bir barışın, uzun bir süreç olduğunu ve gelecekte atılabilecek adımların kıymetlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
OHR’de iki yıl vazife yapan İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de Bosna Hersek’in kendisi için farklı bir kıymete sahip olduğunu hatırlatarak, “Bosna Hersek’in, gençlere göç etmekten diğer bir alternatif sağlaması, inançlı bir ömür sunması gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander Van Der Bellen, ülkesinin Batı Balkanlar’da barıştan yana olduğunu anımsatarak, “Avusturya, Dayton Barış Muahedesi’nin uygulanmasına büyük katkı sağladı. Bu program, barış ve istikrarın ne kadar bedelli olduğunu bir kere daha düşünmemiz için hoş bir fırsat.” formunda konuştu.
FİLARMONİ ORKESTRASI MOZART’IN YAPITINI ÇALDI
Program kapsamında Vijecnica Kütüphanesine Bosna Hersek bayrağı yansıtılırken, Saraybosna Filarmoni Orkestrası da mutabakatın 25. yılı hasebiyle, sembolik olarak Wolfgang Amadeus Mozart’ın Senfoni No. 25 yapıtını seslendirdi.
NE OLMUŞTU ?
Bosna Hersek’te 1992-1995 yıllarında yaşanan ve binlerce saf sivilin hayatını yitirdiği kanlı savaş, ABD’nin Ohio eyaletindeki Dayton kentinde bulunan Wright-Paterson Hava Üssü’nde 21 Kasım 1995’te paraf edilen ve 14 Aralık 1995’te Fransa’nın başşehri Paris’te Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Aliya İzetbegoviç, Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tudjman tarafından imzalanan Dayton Barış Mutabakatı ile son bulmuştu.
Hürriyet
