Bilim beşerler kuşlar üzerinde farklı bir çalışmaya imza attı. Kanada’daki McGill Üniversitesi’nden zoologlar, yabani kanarya, zebra ispinozu, bayağı ispinoz, bataklık serçesi ve saz ötleğeninin de ortalarında bulunduğu 15 kuş tipinin ötüşlerin tahlil etti.
Yapılan araştırmalar sonrası, ötücü kuşların anlaşılmayı kolaylaştırmak için uzun cümleleri ve sözleri parçaladığı, bir öbür deyişle beşerlerle tıpkı konuşma kalıplarını kullandığı ortaya çıktı. Uzmanlar kuşların cıvıltılarında cümle ne kadar uzun olursa, içindeki ses modüllerinin da o kadar kısa olduğunu buldular.
Araştırmanın detayları Current Biology mecmuasında yayımlandı. Buna nazaran, ötücü kuş tipleri daha uzun cümleleri bir ortaya getirirken daha kısa ‘öğeler’ kullanma eğiliminde oluyor. Yani kuşlar da tıpkı beşerler üzere, Menzerath Yasası olarak bilinen bir modeli kullanıyor.
Alman fonetikçi Paul Menzerath’ın ismini taşıyan Menzerath Yasası, daha büyük lisan yapılarının daha kısa modüllerden oluştuğunu söylüyor. Bu yasaya nazaran, daha uzun sözler fazladan heceler içeriyor, lakin bu heceler daha kısa olma eğilimi gösteriyor. Tıpkı formda, bir cümleyi oluşturan cümleciklerin sayısı çoğaldıkça, cümlecikler kısalıyor. Bu kanunu insan lisanına uyarladığımızda, uzun cümlelerin daha kısa sözcüklerden oluştuğunu söylemek mümkün.
Dilbilimciler, yasanın yalnızca beşerler için değil hayvanlar için de muahedeyi kolaylaştırarak bağlantısı daha verimli hale getirebileceğini düşünüyorlar.
KUŞLARIN EĞİTİMİ İLE İLGİLİ OLABİLİR
Öte yandan çalışmanın muharriri Jon Sakata, “Baktığımız tüm ötücü kuş çeşitlerinde Menzerath Maddesi’ni gördük. Öteki çalışmalarda bunun primatlar ve penguenler ortasında da olduğu ortaya çıkmıştı. Lakin bunun hayvanlarda daha gelişmiş bir bağlantının varlığını yansıtıp yansıtmadığından emin değiliz” diyor ve ekliyor: “Ötücü kuşlarda gördüğümüz bu bağlantı kalıplarının fizikî yatkınlıklardan ve kısıtlamalardan kaynaklanması mümkün olabilir.“
Ötücü kuşları dinlediğimizde, tekrarlanan melodileri yahut cümleleri duyabiliyoruz. Her cümle, birbiri arkasına dizilmiş farklı seslerden oluşuyor. Kuşların ebeveynleri tarafından ‘eğitilmesi’ bu ses dizilimleri bağlamında değerli farklar yaratıyor.
Araştırmacılar, ebeveynleri tarafından tipik olarak yetiştirilen ve eğitilen kuşların ötüş kalıplarını, ebeveynleri tarafından eğitilmemiş kuşlarla karşılaştırdıklarında farklılıklar gördü. Teksas Üniversitesi’nden Logan James, “Eğitimsiz kuşların çıkardığı sesler, ebeveynleri tarafından yetiştirilen kuşların çıkardığı seslerden çok farklıydı” diyor. Bu sonuçlar, fizikî yatkınlıkların yahut sınırlamaların bu müzik kalıplarının üretilmesinde rol oynayabileceğini gösteriyor.
Hürriyet
