Brumadinho barajı felaketinde neler oldu?
Brezilya’nın Minas Gerais eyaletine bağlı Brumadinho kentinde 25 Ocak 2019’da “Barragem 1” ismindeki maden atık barajı çöktü. Bu çökme sonucu yaklaşık 12 milyon metreküp katı unsur çamur haline gelerek vadideki yerleşim ünitelerine yayılmakla kalmayıp madenleri ve yolları da kapladı. Felaketin akabinde 259 kişi hayatını kaybetti, 11 kişinin ise cansız vücuduna dahi ulaşılamadı. Dahası, oluşan risk nedeniyle yaklaşık 24 bin kişi zarurî olarak bölgeden tahliye edildi.
Bölgede demir cevheri çıkaran Vale S.A şirketinin lideri Fbio Schvartsman, yaşanan felakette hayatını kaybedenlerin pek çocuğunun kendi işçisi olduğunu belirterek reaksiyonları azaltmaya çalışsa da maddi ve manevi kayıp çok büyüktü.
Schvartsman kazanın nedeniyle ilgili açıklamasında, baraj faal olmadığı için gereçlerin kuru olduğuna dikkat çekerken çamurun geniş bir alana yayılmasının imkânsız olduğunu argüman etmişti. Fakat tüm bunlara karşın kaza esnasında alarm sistemlerinin neden çalışmadığına açıklık getiremedi.
Vale S.A: Dünyanın en büyük demir cevheri ve nikel üretim şirketi
Olaydan sorumlu tutulan Brezilya merkezli metal ve madencilik şirketi Vale S.A, dünyanın en büyük demir cevheri ve nikel üreticisi. Şirket 76 binden fazla çalışanıyla, 9 hidroelektrik santrali ve geniş bir demiryolu, gemi ve liman ağının da işletmecisi.
Latin Amerika’nın rekor tazminatı
Geçtiğimiz 2 yıl boyunca maden şirketi ile Minas Gerais eyaleti ortasında, hükümetin de katıldığı uzun vadeli müzakereler yapıldı. Nihayet bu şiddetli süreç bir sonuca ulaştı ve maden şirket Vale, 7 milyar dolarlık bir tazminat ödemeyi kabul etti.
Tazminatın 1,2 milyar doları ile kaza sonucu Brumadinho’da meydana gelen çevresel hasar telafi edilecek. Felaket sonucunda hasar görmüş hastane, okul binaları tekrar inşa edilecek ve bir kısmıyla da etraf sakinlerinin gereksinimleri karşılanacak. Ayrıyeten Vale, eyaletin başşehri Belo Horizonte’deki bir etraf yolu ve metro ağının iyileştirme çalışmalarını karşılayacak.
Minas Gerais Valisi Romeu Zema yaptığı açıklamada, “Geçmişi değiştiremeyiz fakat geleceği iyileştirebiliriz” derken, Latin Amerika’nın en büyük tazminatı olan bu mutabakat ile yaklaşık 360 bin beşere istihdam sağlanacağını vurguladı.
Vale CEO’su Eduardo Osrio ise muahedenin akabinde yazılı bir açıklama yaparak, Brumadinho ve bölgedeki halkın kalkınması için bir köprü olmaya uğraş edeceklerini söyledi.
“Acımızı unutturmaya, kusurları örtmeye çalışıyorlar”
Sivil toplum kümeleri ve hayatını kaybedenlerin aileleri ise muahede sonucundan şad değiller zira tazminat ödemesinin büyük bir kısmının eyaletin başka yerlerindeki altyapı projelerini finanse etmek için kullanılacağını düşünüyorlar.
‘Barajlardan Etkilenen Beşerler Hareketi’nden Joceli Andrioli Associated Press’e yaptığı açıklamada, “Felaketten etkilenen insanların iştiraki olmadan kapalı kapılar gerisinde yapılan bir anlaşmaydı” dedi.
Yeğeni Wanderson da Silva felakette hayatını kaybeden Marconi Machado ise tazminat ödemelerinin trajediyle hiçbir ilgisi olmayan insanların eline geçmesinden korktuğunu söyledi. Machado,”Hepsi geçti gitti. Kardeşim yaşadıklarını asla atlatamayacak. Beni rahatsız eden şey, Vale’nin geride kalanların hislerini görmezden gelmesi ve parayla her şeyi unutturabileceğini düşünmesi” diyerek kusurların unutturulmaya çalışıldığına dikkat çekti.
“Sabah işe uğurlamıştım, halbuki onu son görüşümmüş”
BBC’ye konuşan köylülerden Sirley Gonçalves, “Her sabah olduğu üzere onu işe uğurlamıştım, halbuki kocamı son görüşümmüş” diyerek felaketi yaşayan halkın hislerine tercüman oldu. Gonçalves kelamlarına, “Vale hayatımızı mahvetti. Barajın yıkılacağını bilmelerine karşın umursamadılar. Tek önemsedikleri şey para” tabirlerini kullandı.
Çamur altında kalan ailesini bekliyordu!
İş adamı Leonardo Gil de çamur altında kalan ailesi için dua edenler ortasındaydı.
BBC editörüne gözyaşlarıyla yaptığı açıklamada Gil, yetkililere barajın güvenliğini umursamadıkları için yansılı olduğunu söyleyerek binlerce kişinin buradan çıkarılan madenlerle geçindiği, lakin şirket dahil tüm yetkililerin kâfi tedbirleri almadığını ve bir daha böylesi bir felaketle diğerlerinin da canının yanmaması için gerekenin yapılmasını istedi.
Hürriyet
