Irk ve Etnik Eşitsizlikler Kurulu’nun hazırladığı raporda, aile yapısı ve toplumsal sınıfların insanların hayatları üzerinde ırktan çok daha tesirli olduğu belirtildi.
Siyahlar ve etnik azınlık kümelerinin hakları için çalışan aktivistler ise bu raporun ülkedeki sistematik ırkçılığı görmezden geldiğini ve eşitsizliğin sebebini ailelerle açıklamakla yetindiğini söyleyerek reaksiyon gösterdi.
Muhalefetteki Personel Partisi de hükümeti, kurumsal ırkçılığı görmezden gelmekle suçladı.
Geçen yıl Mayıs ayında ABD’de George Floyd’un polis tarafından gözaltına alınırken öldürülmesi sonrası başlayan Siyah Hayatlar Kıymetlidir protestoları İngiltere’ye de yayılmış, sömürge devirlerinde tesirli olan isimlere ilişkin heykeller yıkılmıştı.
Bunun üzerine hükümet, Irk ve Etnik Eşitsizlikler Kurulu’nu oluşturdu.
Irkçılık tersi hak örgütü Irk Eşitliği Vakfı’nın önderi Jabeer Butt, “Rapor, ortaya koyduğumuz siyasetlerin sonuçlarını büsbütün reddetmek için yapması gerekenlerin dışına çıkmış üzere görünüyor. Eşitsizlikle ilgili tüm hatası da bireylerin kararlarına ve aile yapısına bağlıyor.” açıklaması yaptı.
Ülkenin en büyük sendikalarından olan GMB’nin yetkililerinden Rehana Azam da raporu “Etik dışı ve sorumsuzca hazırlanmış” olmakla eleştirdi; azınlık kümelerinden gelen ve siyah çalışanların kaygılarını önemsememekle suçladı.
Başbakan Boris Johnson ise raporun yayımlanmasının akabinde, raporda yer alan tekliflerin gelecek siyasetleri belirlerken dikkate alınacağını ve “Daha adil bir İngiltere oluşturma gayesine bağlı kalacaklarını” söyledi.
Komite 258 sayfalık raporunda, Birleşik Krallık’ın şimdi bir “ırkçılık sonrası ülke” olmadığını; lakin eğitimde ırk temelli eşitsizliklerin ortadan kaldırmakta başarılı olduğunu; iktisat alanında da başka beyaz çoğunluklu ülkelere model olarak kıymetlendirilebileceği sonucuna vardı.
Eğitim danışmanı ve eski bir yardım kuruluşu işvereni olan Tony Sewell, raporun önsözünde “Engeller ve eşitsizlikler var fakat bunların çeşitli sebepleri var ve çok azının direkt ırkla alakası var” sözlerini kullandı.
Siyah Hayatlar Kıymetlidir hareketinin İngiltere’deki üyeleri ise toplumsal medya hesaplarından yaptığı paylaşımda, raporun hukuk sistemindeki eşitsizlikleri kıymetlendirme konusunda yetersiz kaldığını ve bu sebeple hayal kırıklığına uğradıklarını belirtti. Ülkede siyah vatandaşların beyazlara nazaran dokuz kat fazla cezaevine girme mümkünlüğü olduğu da tıpkı paylaşımda yazıldı.
Raporda Siyah Hayatlar Pahalıdır hareketindeki “çoğu genç olan” bireylere ırk ayrımına dikkat çektikleri için teşekkür edildi “ancak gelişimin hiçbir şeyin değişmediği konusunda ısrar eden mukadderatçı bir yaklaşımla sağlanamayacağı” konusunda ikaz yapıldı.
Raporun bulduğu sonuçlar şöyle sıralanıyor:
Etnik azınlık kümelerine dahil çocuklar, zarurî eğitimde beyaz çocuklar kadar hatta bazen daha başarılı oldular. Daha az başarılı olan tek küme siyah Karayipli çocuklar oldu.
Eğitimdeki bu muvaffakiyet İngiliz halkını, son 50 yılda herkese çok daha fazla fırsat sunan bir toplum haline getirdi.
Tüm etnik kümelerle beyazlar ortasındaki aylık gelir farkları yüzde 2,3’e indi. Bu fark 30 yaşın altındaki çalışanlar için ise çok daha az ehemmiyete sahip.
Bilhassa hukuk ve tıp alanında farklı kümelerden gelen çalışanlar, çeşitliliği artırdı.
Birtakım topluluklarda ise tarihi ırkçılık tesirli olmaya devam ediyor, bu da “derin bir güvensizlik” yaratıyor ve muvaffakiyetin önünde mani oluyor.
İçşi Partisi’nin Bayan ve Eşitlikler Bakan Yardımcısı Marsha de Cordova, raporu “kurumsal ırkçılığı görmezden gelen ayrımcı bir polemik” olarak kıymetlendirdi. Bir öteki Emekçi Partili David Lammy de ülkedeki siyahların açıkça göstermeden ayrımcılığa maruz bırakıldığını söyledi ve “Ülkedeki ırkçılığı nitekim tespit etme konusunda isteksizlik varken yapısal ırkçılık olup olmadığına yönelik bitmeyen tartışmalardan yorulduğunu” tabir etti.
Daha evvel hazırlanan Macpherson raporunda, kurumsal ırkçılık “bir kurumun bir topluluğa profesyonel ve gerekli hizmetlerin, renkleri, kültürleri ve etnik kökenleri sebebiyle verilmesinde topluca başarısız olunması” olarak tanım edilmişti.
Komite üyelerinden Samir Shah, komitenin ülkede kurumsal ırkçılık olmadığına inanmadığını lakin tabirin “ayrımcı” bir hale geldiğini söyledi.
BBC Radio 4’e konuşan Shah, farklı etnik kümeler ortasındaki eşitsizliğin sebeplerinden yalnızca birinin ırkçılık olduğunu savundu ve “İnsanların seçenekleri var, her vakit zehirli bir ırkçılığın mağduru olmayabiliyorlar.” dedi.
Boris Johnson bu komitesi oluştururken ülkedeki ırkçılık algısının değişmesi ve olumlu tarafta adımlar atılmasının hedeflendiğini söylemişti.
Irkçılık aksisi kümeler ise, Başbakanlık Siyaset Danışmanı Munira Mirza’nın “Kurumsal ırkçılık bir gerçeklikten çok bir algı olabiliyor” kelamları sebebiyle rapor daha çıkmadan tasalarını lisana getirmişti.
Komitesi üyelerinin seçimiyle ilgili de tenkitler getiren aktivistler, raporun “Başbakan’ın duymak istediği şeyleri yazdığını” söylüyor. Hükümet ve komite ise, raporun “bağımsız halde ortaya çıktığını” söz ediyor.
Kurul, öbür etnik kümelerle beyazların işsizlik oranları ortasındaki farkların azaldığını, gelir farkının ise son on yıldaki en düşük düzeye indiğini belirtiyor.
Birmingham City Üniversitesi’nden siyahların haklarıyla ilgili çalışmalar yürüten Prof. Kehinde Andrews, a BBC’ye verdiği röportajda “Rapor, ırkçılığı anlamak için atılmış samimi bir adım değil, yapısal bir değişim de önermiyor” dedi:
“Sorun şu ki kurumsal ırkçılığın olup olmadığı tartışılıyor. Oysa bu var, açıkça muhakkak ki var ve bu sebeple asıl soru olup olmadığı değil ‘bununla ilgili ne yapılmalı’ olmalı.”
Komite, polislerin neden çoğunlukla siyahları durdurup aradığına dair de kâfi bilgi vermiyor. Teklifleri ortasında ‘BAME’ tabirinin kaldırılması yer alıyor. BEMA, Black (siyah), Asian (Asyalı) ve Minority Ethnic (Etnik Azınlık) kavramlarının baş harflerinden oluşan bir tabir.
Komite üyelerinden Dr. Maggie Aderin-Pocock ise, raporun “kurumsal ırkçılığın varlığını reddetmediğini lakin odaklandıkları alanlarda bunu teyit eden deliller bulamadıklarını” tabir etti.
İngiltere’nin Maliye Bakanı Rishi Sunak da ırkçılıkla gayrette kıymetli gelişmeler olduğunu söyledi. Beyaz bir vatandaşl olmayan Sunak, “Bu ülkede ırkçılık olmadığını söylemiyorum fakat çocukken başıma gelenleri düşününce, bunların artık başıma geldiğini düşünemiyorum bile.” dedi.
Hürriyet
