Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut, Merkez Bankası rezervlerinden, Ege’deki Yunanistan saldırısına, eski bakan Kemal Derviş’ten dolarizasyona kadar bir çok hususta kıymetli açıklamalarda bulundu.
Bulut, Merkez Bankası’nın döviz sattığına ait ortaya atılan savları yalanlarken, satılmış olsa bile 13 milyar dolarlık karın olduğunu, kamu bankalarının satmış oldukları tüm dövizleri tam olarak yerine koyduğunu belirtti.
Kemal Derviş periyodunda ülkenin gidişatı için MHP başkanı Devlet Bahçeli’nin koltuğundan vazgeçip seçime gittiğini, merhum Başbakan Bülent Ecevit’in en büyük hayal kırıklıklarından birinin Kemal Derviş olduğunu açıkladı.
Hazine ve Maliye Eski Bakanı Berat Albayrak’a teşekkür edilmesi gerektiğini ve bugün gelinen noktada hem ekonomik açıdan hem de güç açısından Berat Albayrak’ın atmış olduğu adımların büyük faydalarının görüldüğünü belirten Bulut, ABD, Fransa ve Yunanistan’ın ortak yaptığı tatbikatın Türkiye için büyük bir tehdit oluşturduğunu da kaydetti.
Türk Lirası’nda kalanların her vakit kazandığını belirten Bulut, doların 30 liraya yükselmesi halinde Türk Lirası’na güvenenlerin yeniden kazanmış olacağını kelamlarına ekledi.
İşte Bulut’un açıklamaları şöyle:
MERKEZ BANKASI REZERVLERİ İÇİN TEŞEKKÜR EDİLMESİ GEREKİYOR
Geçen hafta söylemiştim, kimileri söylediklerimi çarptırdı. Rezervlere brüt olarak bakılır. Satılabilir ve satılamaz rezervler bulunur. Satılabilir rezervlere baktığımız vakit teknik olarak bu işi bilen birinin 128 milyar doların satılabilir rezerv olmadığını görür. Ortaya atılan tezler birinci unsurdan çürüyor. 128 milyar doları 7-8,50 lira ortasında sattılar, piyasaları denetim etmek için. O vakit yeniden yanlışa düşüyorsunuz. Şayet 7-8,50 ortasında 128 milyar dolar sattıysak bunun ortalaması 7,75’e gelir. 7,75’ten sattığımız doları geçtiğimiz hafta 6,80-7 ortasında geçtiğimiz haftalarda geri aldıysak yaklaşık yüzde 10-15 ortasında kar etmiş olmamız gerekiyor. Yaklaşık 13 milyar dolarlık kar etmiş olmamız gerekiyor. Burada teşekkür edilmesi gerekiyor lakin teşekkür edilmesine gerek yok.
Pandemi sürecinde ülkelere dikkatle bakarsanız bu tip satışı nasıl finanse edebilmiş. Türkiye bunu muvaffakiyetle yapmış, döviz isteyene döviz yok dememiş. Geçtiğimiz krizlerde döviz olmamasından ötürü yatırımcılar ülkeden çıkmak istediler. Merkez Bankası’nın yapması gerekeni yaptığını görüyorum.
TÜRKİYE BU TARTIŞMADAN ÇIKMALI
Şayet bu tenkitler cahilce yapılmıyorsa 128 milyar doları 7-8 ortası satıp, 6,80-7 ortasından geri alan kamu bankaları için teşekkür edilmesi gerekiyor. Türkiye’nin bu tartışmadan çıkması gerekiyor.
Kamu bankaları vakit zaman döviz satmıştır. Kamu ve Merkez Bankası her sattığı dövizde karda şu anda.
BABAM CEKETİNİN ASTARINA DOLAR DİKTİ
Dolarizasyon ruhsal bir rahatsızlık. Şahsî manada değil, ülkeler manasında söylüyorum. Mesken kirası, otomobil tamiratı dolarla. Her şeyin kirası dolarla. Geçmişten buraya geldik. Bir mühlet sonra her şeyi dolar olarak görmeye başlıyorsunuz. Bu mantık dolarizasyona kaptırıp götürüyor. 1977’de babam milletvekiliydi. NATO’ya misyona giderken yanında dolar götürmesi gerekiyor. Dolarlar ceketinin iç astarına diktiler. Milletvekili yurt dışına 100-200 dolar götüremiyor. O vakit da tam aykırısı bir süreç vardı. 100 dolarla yakalananı mahpusa atıyorlardı. 1980’den sonra Türkiye’de o denli bir dolarizasyon başladı ki 1980 darbesinden sonra, bence bu şuurlu olarak yapıldı. 80 darbesinin tahminen hedeflerinden biri buydu. Türkiye’yi o denli bir dolarize ettiler ki hepimiz dolar dolar bakmaya başladık. Dolarla algılamaya başladık. Cumhurbaşkanımız bunu tekraren tabir etti.
TÜRK LİRASI’NDA DURAN, DOLAR 30 LİRA DA OLSA KAZANIYOR
1980’den 1990’dan 2000’den beri Türk Lirası’nda duruyorsanız, Hazine Bono’nuzu hiç satmadıysanız, daima bileşik faiziyle birlikte bugün dolar 30 lira olsa sizin getirinizi karşılamıyor. Çok net söylüyorum. 20 yıldır, 10 yıldır, 30 yıldır TL’ye güvendiyseniz, TL hazine bonosunda kaldıysanız, bunun getirisini değerlendirdiyseniz dolar kaç lira olursa olsun o getiriyi sağlamıyor. En büyük getiri her vakit Türk Lirası’nda. Hasebiyle kısa vadeli devirleri alıp da şu devirde bu oldu, bu periyotta bu oldu diyerek Türk Lirası’yla ilgili algılamayı bozuyorlar ve bir dolarizasyon ortaya çıkarıyorlar. Türkiye bu dolarizasyon hastalığından kurtuluyor. Yapılan düzenlemelerle, kredi kullanımlarıyla ilgili, kiralarla ilgili, bireylerin atacağı adımlarla ilgili dedolarizasyon sürecini başlatmıştı Sayın Cumhurbaşkanımız. Ve bugün bir dedolarizasyon sürecini yaşıyoruz. Kesinlikle da dolarizasyon sürecinden kendimizi kurtaracağımıza inanıyorum. Bakın son 24 saatte ABD piyasalarında yaşananlar aslında dünyada hiçbir şeyin inançlı liman olmadığını gösterdi. ABD 10 yıllık hazine bonolarına gelen satış, ABD hazine ihalelerine gelen eksik talep ve global yatırımcıların gerektiğinde her türlü para ve pahadan vazgeçip yer değiştirebileceğini gösteren bu 24 saatlik bir hareket ki biz bunu bir 2003’te bir de 2013’te gördük. Aslında yeni oraya çıkan dünya tertibinde hiçbir şeyin eskisi kadar inançlı olmadığını bize bir sefer daha gösterdi. Son 24 saatlik hareket bence çok değerli. 1,61’lerin üzerini zorlayan ABD 10 yıllık hazine faizlerini gördük. Bence bu çok değerli bir gelişme. Gelişmekte olan piyasaları kesinlikle etkiledi. Bizde doları 7.40’ın üzerine attı lakin şu anda aşağı hakikat tekrar süzülüyor. Kısa vadede şunu gördük ki hiçbir şey eskisi üzere garanti değil, Hiç kimse kendini dolar, euro, altında kaldım, TL’de değilim diyerek garantide olduğunu düşünmesin. Yeni dünya sisteminde yeni değerlemeler oluşuyor ve Türkiye’nin çok büyük avantajının olacağını düşünüyorum. Yayına çıkmadan evvel yabancı kuruluşların değerlendirmelerine baktım. İki ülkeden bahsediyor büyüme manasında. Bir Çin, iki Türkiye’nin 3,5 ile 6 ortasında büyüyeceğini düşünüyorlar.
ECEVİT: KEMAL DERVİŞ HAYATIMDA BANA ATILAN EN BÜYÜK KAZIKTIR
Bülent Ecevit’in konutuna ziyarete gittim ve o periyotta Kemal Derviş’e karşı yayınların yüzde 99’unu ben yaptım. Hem CNN Türk’te hem Radikal Gazetesi’nde hem de çalıştığım öteki gazetelerde. O devirde ortamızda Rahşan Hanım da vardı. 3 kişinin ortasında bir konuşma geçti. Bana motamot şunu söyledi: Kemal Derviş hayatımda bana atılan en büyük kazıktır. Kendi bakanımken ABD’ye gitti, 15 gün boyunca benim telefonuma çıkmadı. 15 gün boyunca kendisine ulaşamadım” dedi.
Bunu yayında söyler misiniz dedim. Kendisi şahsen CNN Türk yayınına geldi, birlikte yayın yaptık. Birebirini yayında da söyledi. ”15 gün boyunca benim telefonuma çıkmadı” diye.
BAHÇELİ ÜLKE MENFAATİ İÇİN KOLTUĞUNU TEKMELEDİ
Kemal Derviş konusu çok değerli, Devlet Bahçeli’nin açıklamaları çok kıymetli. Kemal Derviş’le Türkiye’de en çok uğraşmış kişi benim. O periyotta bütün yayınlarımda, yazılarımda bunu lisana getirdim. Kemal Derviş, Türkiye’ye Merkez Bankası Lideri olarak gönderildi. ABD’de uçağa kondu, Türkiye’ye indiğinde muhteşem yetkili bir bakan olarak indi. O periyot maalesef Bülent Ecevit’in rahatsızlığı yüzünden ve baktığınız vakit bir koalisyon hükümeti olması yüzünden Türkiye’nin çok fazla direnme bahtı yoktu. Sayın Devlet Bahçeli o devirde koalisyon ortağı olmasına karşın her vakit Kemal Derviş’i frenlemeye çalıştı, Derviş’in attığı adımlara karşı çıktı. Bahçeli’yle makamında tekraren görüştüm. Birlikte Kazakistan’a gittik. Seyahat müddetince de konuştuk, bahsettik. Kazakistan dönüşünde de Kemal Derviş’in düzenlemelerini durdurmaya çalıştı. Baktı olmadı, en sonunda da koalisyon hükümetini bozarak Türkiye’yi seçime götürdü. Birinci partiydi MHP 140’tan fazla milletvekili vardı. Ama Devlet Bahçeli kendi koltuğunu tekmeleyerek devirdi, Kemal Derviş Türkiye’ye ziyan vermesin diye.
EMPERYALİST NİZAM
Dünya Bankası’nda onlarca lider yardımcısı vardır. Ülkelerden seçilir getirilir ve daha sonra onlar ülkelere gönderilir, global emperyalist nizamın bir kullandığı formüldür bu, yapıdır. Ve orası denetim altına alınır. O periyotta Türkiye finansal bir boyunduruk altına alınmaya çalışıldı. Gerisinden siyasal bir boyunduruk altına alınmaya çalışıldı. Kemal Derviş Türkiye’ye başbakan yapılmaya çalışıldı. Parti kurdu, CHP’ye katıldı, oraya gitti, buraya gitti. Her gün haber oluyordu. O periyotta basında tek başıma daima bunlara karşı çıktım. Çok büyük baskı altında kaldım lakin hiçbir vakit sesim kesilmedi. Sesimin kesilmesine müsaade vermedim. Her türlü platformda sesimi çıkardım. Bahçeli’nin bu hatırlatması bence çok kıymetli. Kemal Derviş periyodunu her Türk vatandaşı hatırlarsa bugün tekrar global emperyal nizamın Türkiye’ye neler yapmaya çalıştığını bir defa daha anlarız. 100 yıl evvel İtalya, Fransa, Yunanistan, İngiltere vardı. Ne yaptılar? Anadolu’yu işgal ettiler. 100 yıl sonra bugün ABD, Dedeağaç’ta 145 apaçi helikopteri, 1400 zırhlı araç, Balkanlarda binlerce zırhlı araç, Kıbrıs Rum Kesimi’nde binlerce asker, yüzlerce araç, uçak tatbikat yapıyorlar. Tatbikata kim katılıyor? Fransız uçak gemisi katılıyor. Baktığınız vakit 100 yıl evvel ABD’yi işgal edenler içlerinden kimileri eksilmiş ki, eksilmedi bence, İtalya her vakit Normandiya çıkarması sonrası ABD’nin buyruğundadır. 100 yıl sonra Türkiye’yi çevrelemeye çalışıyorlar. Birileri hala Gara operasyonunu siyaset gereci yapıyor ve birileri hala Türkiye çevrelenirken ki 20 yıl evvel Kemal Derviş tarafından emperyal bir biçimde boyunduruk altına alınmaya çalışılırken birileri hala bunun siyasetini yapıyor. Siyaset devri geçti. 100 yıl evvel işgal edildi Anadolu, 100 yıl sonra risk altındayız. 2016’da darbe gecesi televizyonda şunu söylemiştim. Bu bir darbe teşebbüsünün haricinde bir işgal denemesidir. O gece Türkiye işgal edilmek de istendi. Tekrar ediyorum. Herkes aklını başına almalı. Ulusal duruş sergileyen kim varsa onunla birlikte yola devam etmeli. Artık A, B, C siyaset lüksü yok. Türkiye önemli bir tehdit altında. Bunu korkutmak için söylemiyorum. Bugün Fransız uçak gemisi ABD gemiler, Yunan gemileri Akdeniz’de tatbikat yapıyorsa bunun ortak verdiği ileti belirlidir. Siz orada petrol ve gaz araması yaparken Yunan uçakları sizi taciz ediyorsa, Yunanistan Türkiye’ye 30 dakika dayanamaz askeri olarak. 29 dakikada Türkiye-Yunanistan savaşı biter ancak gerisinde Fransız, gerisinde ABD gemileri olduğu vakit Yunan donanması kendini daha bahadır hissediyor. Lütfen artık her vatandaşımızın bunu görmesini, Sayın Cumhurbaşkanımızın da bunu çok net bir formda haykırdığını bir sefer daha altını çizerek belirtmek istiyorum. Bahçeli’nin Derviş hatırlatması da bu manada çok değerlidir. O günleri herkes dönüp bir daha okusun. O günlerde Türkiye’de neler yapıldığını, hangi sivil toplum kuruluşlarının Türkiye’yi nereye zorladığını, ne yapmaya çalıştığını herkes dönüp bir daha okusun ve tahminen de arşivlerde vardır. Sayın Bülent Ecevit’in o programı. Kendisinin o hususla ilgili açıklamalarını da bir sefer daha izleme talihimiz olur.
TÜRKİYE PANDEMİYİ EN ÂLÂ YÖNETEN 5 ÜLKEDEN BİRİ
Türkiye pandemi sürecini en iyi yöneten 5 ülkeden birisi. Her manada. Ekonomik manada, döviz rezervi manasında, Merkez Bankası, iktisat idaresi en iyi yöneten. Eksik yok mu. Diyolar işte, şuraya bu takviye, buraya bu takviye. Tabi ki eksik vardır. Yanlışsız kul olmaz. Eksik kesinlikle var fakat baktığınız vakit aşıya da bakın bugün aşı sürecine de bakın. Türkiye aşılama sürecini en iyi yöneten ülke. AB dönüp Çin aşısı almaya çalışıyor. Hatta AB o kadar çaresiz ki dönüp Rus aşısı almaya çalışıyor. 3. Faz çalışması bitmedi. Geldiğimiz noktada Türkiye’de aşılama devam ediyor. Pazartesi günü büyükşehirlerde okullar 2 gün açılacak. Olağanlaşma süreci başladı. Sayın Cumhurbaşkanımız muştusunu verdi. 1 Mart’tan itibaren olağanlaşma hızlanacak.
KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI 2 ÜLKEDEN BAHSEDİYOR
Bütün bunları üst üste koyduğunuz vakit derecelendirme kuruluşları da ne kadar istemeseler de ne kadar Türkiye’yi kötülemek isteseler de kendi ortalarındaki yazışmalarda, kendi iç raporlamalarında 2021’de iki ülkeden bahsediyorlar. Biri Çin yüzde 8 büyüyecek, ikincisi Türkiye. Yüzde 3.5 karamsar, yüzde 6 iyimser büyüyecek. Artık bir not daha düşeyim Uğur Beyefendi müsaade verirseniz. 2028 yılında Çin’in GSYH’sı ABD’yi geçiyor. Diyorlardı ki AB ve ABD’ye alternatif olarak sizin bölgenizde GSMH’ler çok küçük orada bir birlik oluşamaz. Hayır. Bugün 2028 projeksiyonuna baktığınızda Çin, AB’yi çok rahat geçiyor. 2028’de ABD’yi geçiyor. Türkiye, Rusya, Çin’i topladığınızda çok daha büyük bir fark ortaya çıkıyor. Ekonomik gerçeklere baktığınızda 2028’de dünyadaki büyük değişimi daima birlikte göreceğiz.
Bunlar orta ve uzun vadeli elastik durumlar. Kısa vadede çok elastik durumlar değil. Bugün düştü yarın çıktı ayarlayamazsınız. Şayet 6,80’e nazaran ayarlansaydı bugün 7.40. Münasebetiyle 3 aylık dönemlerde bunu gözlemleyip 3 ayın ortalamasına nazaran düzenleme yapılması gerekiyor. Yeni fiyatlamanın da kesinlikle piyasaya yansıyacağını düşünüyorum.
BİREBİR MALIN UCUZ OLANINI ALIN
Bir cam şişe su bir markette 3 liraya satılıyor bir markette 8 lira. Ben bunları gözlemleyerek söylüyorum. Tüketim gücünüzü kullanırsanız tüketimden gelen gücünüzü yani 3 liraya satılan yerden alırsanız 8 liraya satan yeri cezalandırırsanız tüketim gücünüzü kullanırsınız dedim. Lakin birtakım bilhassa sözlükler var internette bu türlü tabiri caizse kara delikler, kim olduğu muhakkak değil. Orada yüzlerce sayfa yazı açılmış. Yiğit Bulut dedi ki tüketmeyin. Tüketmeyin demedim. Ben dedim ki tüketim gücünüzü kullanın. A marketinde B marketinde tıpkı mal satılıyorsa biri 3, oburu 8 liraysa 3 liralık olanı alın. 8 liraya olanı almayın.
Tıpkı mal 5 liraya satılıyor, tıpkı mal 8 liraya satılıyor. Tıpkı mal 3 liraya satılıyor, tıpkı mal 6 liraya satılıyor. Aralarında 100 metre var iki marketin. 100 metre var. 1 kilometre giderseniz tahminen daha ucuzunu da bulursunuz. Hasebiyle tüketimden gelen güç seçiciliktir. Seçerek tüketeceksiniz. Size dayatılanı değil, önünüze konulanı değil, seçerek tükettiğiniz vakit kesinlikle fiyatlara da etkiniz olacaktır.
BERAT BEY’E TEŞEKKÜR BORÇLUYUZ
2020 yılında 93 milyar dolarlık talep oluştu. Çok net. Türkiye 36.5 milyar dolar cari açık verdi. 26,6 milyar dolarlık altın ithal edildi. Yabancı portföy de 10 milyar dolara yakın çıkış oldu. 2020’de 93 milyar dolarlık döviz talebini net olarak buluyorsunuz. Rezerv satıldı, rezerv eridi bütün bunlar palavra. Daha ilkokul düzeyinde beşere öğretirler. Bir varlık varsa bir de pasif vardır yani. Faal, pasif istikrarı. Dövizi sattığınız vakit doların karşılığı TL bilançonuza girer. TL’yi sattığınız vakit TL karşılığı ne aldıysanız bilançonuza girer. Yani tek uçlu değildir bunlar. İlkokul birinci dersten mi başlayıp anlatmamız gerekiyor. Şayet bir mal satıldıysa onun bir TL karşılığı var. Bankalarda mevduatlarda. Altın alındıysa bu altın nerede? Vatandaşın cebinde, yastık altında, bankalarda hesaplarda. Hasebiyle bu kirli bir propaganda. Madem tez ediyorsunuz, 128 milyar dolar satıldı diyorsunuz, söylüyorum. 7,00 ile 8,50 ortasında satılmış onların savına nazaran. 128 milyar dolar satıldıysa ortalaması 7,75’e gelir 6,87’ye geldiğinde yaklaşık 13 milyar dolar kar bırakır. 7.40’tan geri alsanız 6 milyar dolar kar bırakır. Bu kar için de teşekkür etmeniz gerekir. Kamu bankaları üstten sattıkları bütün dövizleri yerine koymuşlardır. Hasebiyle kamu bankaları bu manada önemli bir operasyonel karlılığa da sahiptir. Her vakit yabancılar kazansın diye ellerimi ovuşturanlar bunun için üzülüyorlar. Bakın daima Türk piyasalarında yabancıların kazanmasını tahrik edenler, yolunu açanlar vatandaşı yanlış yönlendirenler bu sefer kamu bankaları kazanmış diye çok üzülüyorlar. Bu tartışma beyhudedir. Bende Berat Bey’e bir teşekkür borçluyuz. 2018-2020 ortasındaki güç devirdeki idare için.
Varlık fonunun kurucu idare heyeti üyesiyim. O devirde Berat Beyefendi Güç Bakanı’ydı. Bana dedi ki bir toplantıda “Ege bir Türk deniziyse Ege’deki yer altı kaynaklarından yararlanacaksak bu gemileri almalıyız. Bu gemilerin kimilerini Varlık Fonu alsın.” Dedi.
ARAMA-TARAMA GEMİLERİNİN ALINMASI ÇOK BÜYÜK BİR VİZYONDUR
Biz o periyotta onu yapamadık, başaramadık. Bu bir başarısızlıktır. Ancak Berat Beyefendi Güç Bakanlığı’na o gemileri aldı. O gemilerin alınması çok büyük bir vizyondur bakın. Altını çiziyorum. Bugün Türkiye’ye Akdeniz’de şayet yer altı kaynaklarını, deniz altı kaynaklarını arıyorsa o gemiler sayesindedir. Buna kimse teşekkür etmiyor. O gemilerin alınması vizyonunu çok açık ve net formda itiraf edeyim, o devirde biz bile anlayamadık tahminen de. Bugün geldiğimiz noktada o gemiler sayesinde Akdeniz’deyiz.
KUZEY EGE’YE MARİNA VE GEMİ İNŞAA TESİSİ KURUN
Bir şeyin daha altını çizerek söylemek istiyorum. Türkiye, Ege’yi bir Türk denizi yapalım diyoruz. Türk denizidir diyoruz. Akdeniz’de haklarımız var diyoruz. Herkese davet yapıyorum. Kuzey Ege’den başlayarak marina, gemi inşaa tesisleri, Saros Körfezi’nden başlayın. Kuzey Ege’de Türkiye’nin varlığı yok, çok açık. Kuzey Ege’de bir tane marinamız yok. Kuzey Ege’de bir tane gemi inşaa tesisi yok. Ege Türk denizidir diyoruz ancak Türk denizi olması için marina lazım. Gemi inşaa tesisi lazım. Saros Körfezi’nden başlayın. Yatırımcılara buradan davet yapıyorum. Arsa, belediyelerin kolaylığı, hükümetin takviyesi ne varsa tartışılır. Bunların yapılması için elimizden gelen her şeyi yaparız. Ege’yi Türk denizi yapacaksak Kuzey Ege’den Akdeniz’in son noktasına kadar daima birlikte tesis yapmak zorundayız. Marina olmadan, gemi inşaa tesisi olmadan olmaz. Onun için bütün denizcilere, bütün yatırımcılara buradan davet yapıyorum. Saros Körfezi’nden başlayarak marina, gemi inşa tesisinden başlayarak aşağıya gerçek bütün kıyımızı donatalım. Berat Bey’in 2018-2020 ortasında Cumhurbaşkanımızın onayıyla ortaya attığı o vizyonu tamamlayalım.
Hürriyet
