Barma Yaylası Denetimli Kullanım Alanları Projesi danışmanlarından, Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz, AA muhabirine, sulak alanlarda ve buraların etraflarındaki bitkilerin su altında oksijensiz kalarak yavaş yavaş çürümesi sonucu kaliteli yanıcı unsur oluştuğunu, bu alanların da turbalık olarak isimlendirildiğini söyledi.
Yaklaşık 1800 rakımda bulunan Barma Yaylası Turbalığı’nın, Türkiye’de en yüksek rakımdaki muhafaza altına alınan üç turbalıktan biri olduğunu belirten Erüz, “Bir başkası 3 kilometre batımızdaki Ağaçbaşı Turbalığı üçüncüsü de tekrar Araklı ilçesinde Yılantaş Yaylası Turbalığı. Avrupa’nın en güneydeki son yüksek rakım turbalıkları bunlar yani bu jenerasyondaki son turbalıklar.” dedi. Erüz, Türkiye’deki ender turbalıklardan biri olan Barma Yaylası Turbalığı’nın Kasım 2019’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imza attığı kararla “kesin korunacak hassas alan” olarak tescil ve ilan edildiğini vurguladı.
Turbalıkların 10 bin yıllık geçmişi barındıran alanlar olduğunu lisana getiren Erüz, “Son buzul çağından sonra oluşmaya başlamış ve 10 bin yıldır değişmeden daima oluşan bitkilerin asitik ortamda çürümeden birikerek fosilleşip kaldığı bir ortam. Bu fosiller katman olarak kalıyor, bu turbalıkta da yaklaşık 4 metre kalınlığa kadar katmanlaşma var. Bu da ne manaya geliyor? Son 10 bin yıllık coğrafyanın iklimi, biyoçeşitliliği, bitki ve hayvan çeşitleriyle ilgili bize adeta bilgi arşivi sunuyor. Münasebetiyle bu arşivi koruduğumuzda bizim geriye hakikat 10 bin yıllık süreci bilimsel olarak inceleme talihimiz var. Bu turbalıkların içerisinde yaşayan nadir tipler var. Bu cinslerin de kendine has karakteri var.” diye konuştu.
Erüz, turbalığın bulunduğu yaylanın, Doğu Karadeniz’in dağ ekosisteminin çok özel bir coğrafyası olduğuna işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu: “Burası 2019 yılında Cumhurbaşkanımızın onayı ile müdafaa altına alındı, doğal sit artık. Korunan alan yaklaşık 1300 hektarlık alan. Turbalığın kenarında, rastgele bir formda turbalığa girmeden tabiat müzesi ve eğitim merkezi oluşturulacak. Yalnızca uzaktan bakarak ‘burası turbalık’ demek yerine gençlere, meraklı araştırmacılara eğitim merkezinde turbalıklar, coğrafyanın ekosistemi, biyoçeşitliliği, yaban hayatı yani flora ve faunası hususlarında eğitim verilecek. Gençler hafta sonu buraya gelip, gerektiğinde çadırlı kamp kurmak suretiyle eğitim alacaklar. Burada yaklaşık 250 metrekarelik kapalı alana sahip eğitim ve tabiat müzesi kuruluyor. Doğu Karadeniz’de birinci olacak bu merkez. İnşallah burada, tabiatımızı niçin koruduğumuzu gösterme bahtımız olacak. 2021’de bu örnek çalışma bitecek.”
“2021’de burada eğitimlere başlayacağız”
Projenin, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Müdafaa Genel Müdürlüğünün uyumunda yürütüldüğünü aktaran Erüz, “Binamızı da Trabzon Büyükşehir Belediyemiz inşa ediyor. İnşallah 2021’de burada eğitimlere başlayacağız, artık biz doğayı tabiatta öğretmeye başlayacağız.” sözünü kullandı. Erüz, çalışma yapılırken coğrafyanın sahip olduğu pahaların korunacağının altını çizerek, şöyle devam etti:
“Turbadan örnek koyacağız, ağaçlardan, varsa etrafta fosillerden koyacağız lakin bir canlıyı öldürüp de oraya koymayacağız. Fotoğraflarla birlikte onların bilgisini, tarihini, ehemmiyetini, ne olduğunu, bu coğrafyanın haritalarını koyacağız öbür ekosistemlerini de gösterecek formda. Hocalar tarafından büsbütün bilimsel formülle oluşturulacak gösterim müzesi olacak. Çocuklar, gençler, araştırmacılar bu alanda dolaştırılarak, yerinde hem turba hem de biyoçeşitlilik gösterilecek. Kafkas semenderi ve turbada yaşayan öbür endemik çeşitler alana hiçbir ziyan vermeden fiziki olarak yerinde gösterilecek.”
Proje kapsamında turbalık alanın doğu ve batı yamaçlarında birer seyir terası kurulacağını da belirten Erüz, ziyaretçilerin iki seyir terasından da coğrafyayı izleyebileceklerini aktardı. Erüz, 6 dekar üzerinde kurulacak 250 metrekarelik kapalı alanın müze ve eğitim merkezi olarak kullanılacağını, tıpkı vakitte açık alanların birtakım kısımlarının de eğitim alanı olarak düzenleneceğini vurguladı.
Proje maliyetinin yaklaşık 3 milyon lira olacağının kestirim edildiğini aktaran Erüz, “İç donatımı ve öbür yapılanmalar ekstra olacak. İdaresi Büyükşehir Belediyesi ile Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürütülecek lakin halkın iştiraki da sağlanacak. Buranın idaresinde kesinlikle bu yörenin halkı da olacak zira burayı koruyacaksak halkla birlikte muhafazamız gerekiyor. Halktan izole bir muhafazanın mümkün olmadığını düşünüyoruz. Yaylada artık gelişi hoş yapılaşma bitmiş olacak.” dedi.
Hürriyet
