Besin fiyatlarında yaşanan yükseliş ve riskler hakkında TMO eski Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu değerlendirmelerde bulundu. 2020 yılı hasat döneminde fiyatların görülmedik süratle arttığını söz eden İsmail Kemaloğlu, “Ama kıtlığa dayalı fiyatı konuşmuyoruz tedirginliğe, tasalara dayalı fiyatları konuşuyoruz. Rusya, ihraç edeceği malı olmasına karşın kota uyguluyor, ek vergi alıyor. Meğer Ukrayna ile birlikte dünyanın gereksiniminin yüzde 20’sini karşılıyor lakin tedirginliğinden ek vergi, kota uyguluyor. Zira dünyada kuraklık ve pandemi telaşı sürüyor. Artık tarım eserleri ithalatı yapan ve arz açığı olan ülkeler, besin enflasyonu ithal eder hale geldi” dedi.
HER ÜLKEDE VAR
Milletlerarası piyasalarda buğday fiyatlarının temmuzdan bugüne dolar bazında yüzde 40 ila 50; mısırda yüzde 45, arpada yüzde 47, kepekte ise yüzde 25 arttış yaşandığını belirten Kemaloğlu, “Türkiye’nin TMO aracılığıyla yaptığı yüzde 12.5 protein buğday için ithalat fiyat yüzde 40 artışla 220 dolardan 308 dolara kadar çıktı. Bilhassa Rusya’nın aldığı son kota ve vergi tedbirleri fiyatların süratli bir biçimde artmasına neden oldu. Hububat için vergi uygulaması 15 Şubat’ta başlayacak olmasına karşın piyasada fiyatlar, şimdiden vergi uygulanmış fiyatlar üzerinden süreç görüyor. Buğdayda getirilen 25 Euro vergi, 1 Mart’tan itibaren 50 Euro olarak uygulanacak. Bunun yanı sıra arpa ve mısır için de sırasıyla 10 Euro ve 25 Euro vergi uygulaması 15 Mart’tan itibaren yürürlüğe girecek. Bu tedbirlerde kelam konusu ülkelerin iç fiyatlarındaki düşmeyen fiyatlar karşısında sanayicilerin hükümetlerinden talepleri tesirli oldu. Neredeyse her ülkede birebir fiyat artışları ve besin enflasyonu riski yaşanıyor” diye konuştu.
TEDİRGİNLİK SÜRECEK
Yüklü ithalatları ile memleketler arası piyasaları etkileyen Çin’in piyasadan her talep ettiği eser karşısında fiyatların yükseldiğini kaydeden Kemaloğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Son olarak ABD’den yüksek ölçüde mısır alımı yapması mısır fiyatlarını süratle yükseltti. Görünen o ki önümüzdeki aylarda piyasaların tedirginliği devam edecek. Her ne kadar aşı ile pandemi tesiri azalacak olsa da ülkelerdeki besin güvenliği riski memleketler arası piyasaları huzursuz edecek. Global ısınma ve kuraklık tasası de ülkeleri zorlayacak.”
‘EN PAHALI ARAZİ ÜLKEMİZDEKİ’
Türkiye’nin, Sudan üzere öteki ülkelerde arazi kiralamayı konuştuğunu lakin en kıymetli tarım yerinin kendi ülkendeki arazi olduğuna dikkat çeken İsmail Kemaoğlu, “Gıda güvenliği için öncelikli olan sizin ülkenizdeki topraktır. COVID süreci öteki ülkelerdeki eserin teminat vermediğini gösterdi. Sudan’da, Ukrayna’da kiralasanız, satın alsanız da hasat ettiğiniz eseri ülkenize getiremedikten sonra bir yararı olmaz. Bu nedenle Cumhurbaşkanımızın dediği üzere ekilmedik bir karış toprak bırakmamalıyız” diye konuştu.
EKİLEN ALAN AZALIYOR
Türkiye’de toplam ekiliş alanının azaldığını belirten İsmail Kemaloğlu, “Hububat ekili alan daha fazla azalıyor. Kırsal gitgide boşalıyor, ekim alanlarımız boş kalıyor. Bölgesel eser desenleri değişiyor, ovalarımız çok yıllık bitkilere kayıyor. Üretim bölgesi ile ziraî sanayi ortasındaki uzaklık artıyor, nakliye kıymetli maliyet kalemi haline geliyor. Hayvancılıkta değişim ve şirketleşme insan besini olacak eserlerin alanını tehdit ediyor. Arpa, mısır ile buğday ekim alanlarındaki denklem hayvan besini lehine kayıyor. Pekala ne yapacağız? Besin fiyatlarının denetimi; üretimi artırmaktan, ölçek iktisadına uygun halde maliyet ve verimliliği yönetmekten geçer. 15.3 milyon ekilen, 2 milyon hektar ekilmeyen toprağımız var yani ekilenin yüzde 15 kadarı boş duruyor ki buraya yalnızca buğday ekseniz yıllık 6 milyon ton eser elde ederdik. Halbuki kendi toprağımız boş dururken, iç piyasa gereksinimi için 2 ila 3 milyon ton ithalat yapıp 500 ila 750 milyon dolar fatura ödüyoruz. Kaldı ki son 10 yılda ekim alanları 1 milyon hektar azaldı, kırsaldan göç, köylerin boşalması, ölçek sorunu üzere nedenlerle” sözlerini kullandı.
‘HAZIR YEMLE HAYVANCILIK OLMAZ’
Hayvancılık dalı hakkında da değerlendirmelerde bulunan İsmail Kemaloğlu, şunları söyledi: “Hayvancılık hayat usulüdür. Aile işletme faaliyetidir. Bütün dünyada ot, çayır, meranın olduğu yerde ağırlaşmıştır fakat artık hazıra dayalı yemle yapılan havyvancılık sürdürülme riskidir. Kırsalda aileleri tutan hayvancılıktır, buğday üretim değildir hasebiyle hayvancılık aile işletme faaliyeti olarak büyütülmelidir.”
Hürriyet
