Hürriyet’in evvelki gün restoran ve kafelerin açılması ile ilgili ‘Restorandan 5’li teklif’ manşetiyle gündeme taşıdığı mevzu hükümetin de gündemine girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, hususun Bakanlar Kurulu’nda görüşüleceğine vurgu yaparken, uzun müddettir açılmayı bekleyen yeme içme kesimi gelecek olumlu karşılığı bekliyor. Hürriyet olarak biz de yeme-içme bölümünde yaşanan sıkıntıları, salgının kesim üzerindeki ekonomik tesirlerini öğrenmek için bölüm temsilcileri ile konuştuk. Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Lideri Kaya Demirer, yeme-içme bölümü için hazırladıkları raporu, Hürriyet ile paylaştı. Hazırlanan rapordaki bilgiler çarpıcı. Rapora nazaran yaklaşık 35 bin işletme açılmama tehlikesi ile karşı karşıya kalırken, 700 bin kişinin de işini kaybetme riski bulunuyor. Marka restoranlardan, küçük çaplı kafelere kadar bu süreçte yaşanan zorlukları ve yaşadıkları durumu birinci elden öğrenmek için işletmecilerle konuştuk.
20 MİLYAR TL’LİK TAKVİYE BEKLİYORUZ
Yaşanan durum sebebiyle kamunun vergi kaybının 47 milyar TL’ye ulaşabileceğini söz eden TURYİD Lideri Kaya Demirer, beklenti ve tekliflerini paylaştı. Demirer şunları söyledi: “Mart ayında beklenen yine açılma sonrası kesimin yüksek talep göreceğini kestirim ediyoruz. Bu talebe karşılık verecek, vaktinde yatırım yapmış işletmelerin sürdürülebilir yapıya kavuşması ve kamuya gelir sağlamaya başlaması ve ek istihdam yaratabilmesi için açılışa kadar işletmelerin vergi, SGK, yine yapılandırma, tedarikçi ödemeleri için 20 milyar TL’lik nakit hibe dayanağı bekliyoruz. Ayrıyeten açılış sonrası işletmelerin ciro kayıpları dikkate alınarak, muhtasar, vergi, SGK primlerinin 6 ay müddet ile alınmamasını talep ediyoruz. Yapılandırılmış vergi borçlarının birinci taksitlerinin Haziran’a ertelenmesini bekliyoruz. Kamu bankalarına olan kredi borçlarının faiz eklemeden 3-6 ay ortası ötelenmesi değer taşıyor. Bu, özel bankalara da örnek olacaktır. KDV indiriminin yıl sonuna kadar devam ettirilmesi de beklentilerimiz ortasında.”
‘ÇALIŞANLAR BÜYÜK ZORLUK YAŞIYOR’
İşletmelerinde yasaklar öncesi 52 kişiyi istihdam ettiklerini söz eden Seyahat İstanbul ve Agora 1890’ın sahibi Hakan Kıran, “Şu anda Agora 1890 büsbütün kapalı. Seyahat İstanbul’da ise 8-10 kişi çalışıyor. Yaşanan durum işletmelerin dışında en çok çalışanlarımızı etkiledi. Maaş dışında bahşiş gelirleri de olan çalışanlarımız şu anda büyük zorluk yaşıyor. Gücü olan işletmeler çalışanlarına dayanak olmaya çalışıyor fakat bu durum sürdürülebilir değil. Bu yüzden gerekli önlemlerle bir an evvel açılmayı bekliyoruz. İşini iyi yapan yani önlemleri harfiyen uygulayan işletmelerle, önlemlere uymayan işletmelerin birebir kefeye konulmaması gerekiyor. Kapalı olunan süreç yalnızca ekonomik değil toplumsal hayatı da etkiliyor. Çok kapsamlı düşünerek harekete geçilmesini bekliyoruz” diye konuştu.
‘EN BÜYÜK KÜLFET ÇALIŞANLARIMIZDA’
İstanbul Bağdat Caddesi’nde Fiyonk Bakery isimli kafenin işletmecisi Özge Teker, kapalı kaldıkları süreci kıymetlendirdi. Kapanma öncesinde 12 kişiyi istihdam ettiklerini tabir eden Özge Teker, şunları söyledi: “Virüs tehlikesi devam ediyor. Bu bakımdan alınan önlemleri yanlışsız buluyoruz. Lakin bizim üzere işletmeler artık kasvete girdi. Biz bir formda paket servisle hayatımızı devam ettiyoruz. Bizim hayatımıza devam etmemizin dışında artık çalışanlarımızı düşünüyoruz. Zira kafemizde servis olmadığı için çalışanlarımızın büyük kısmı fiyatsız müsaadeye ayrılmak zorunda kaldı. Bizim için şu an büyük sorun çalışanlarımızın durumu. Bunun dışında tedarikçilere yapılacak ödemeler aksıyor. Onlar güç duruma düşüyor. Ödenmesi gereken vergiler gecikiyor. Alınacak önlemlerle artık bir an evvel açılmayı bekliyoruz.”
İŞTE TURYİD’İN HAZIRLADIĞI YEME-İÇME KESİMİ RAPORU
2 MİLYON
Yeme-içme kesiminde direkt çalışan kişi sayısı
135 MİLYAR TL
Yeme-içme bölümünün 2019 yılı toplam cirosu
56 MİLYAR TL
Bölümde çalışanların patron ve emekçi hisseleri için ödenen toplam bedel
14 MİLYAR TL
Bölümün ödediği yıllık KDV ölçüsü
70 MİLYAR TL
Yeme-içme bölümünün kamuya katkısı
35 BİN
Dalın açılamaması ve dayanak verilmemesi halinde kepenk indirecek işletme sayısı
3.350 TL
Kesimde çalışanların ortalama maaşı
700 BİN
Önlemlerin uzaması ve kapasite düşüşü nedeniyle işini kaybetmesi beklenen kişi sayısı
7 BİN
Vergi yapılandırması yapan fakat ödeme yapamama tehlikesi bulunan işletme sayısı
47 MİLYAR TL
Mart 2021-Mart 2022 ortasında dala takviye verilmemesi halinde kamunun kaybı
Hürriyet
