Konut satışında kredi faizinin ne kadar belirleyici olduğu eylül satışlarıyla bir kere daha görüldü. Vatandaş için ruhsal hudut kabul edilen yüzde 1’in üzerine çıkılınca satışlardaki üst taraflı hareketlilik durdu. Koronavirüsün tesiriyle nisan ve mayıs aylarında taban yapan konut satışları, haziran ayında kamu bankalarının konut kredi faizini tarihin en düşük düzeyine çekmesiyle yükselişe geçmişti. Haziran ayında 190 bine ulaşan aylık satış, temmuzda 229 binle rekor kırmış, ağustos ayında da 170 bin 408 satışla tüm vakitlerin en yüksek ağustos ayı satışı gerçekleşmişti. Eylül ayında ise Türkiye genelinde konut satışları bir evvelki aya nazaran yüzde 19.75, geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 6.9 düştü. Ülke genelinde 136 bin 744 kişi eylül ayında konut sahibi oldu.
KREDİLİ ALIM GERİLEDİ
Haziran ayında yüzde 0.64’e kadar gerileyen faiz bugün 1.19-1.74 aralığında değişiyor. Kamu bankalarının uyguladığı düşük faiz kampanyasıyla haziranda 101 bin 504, temmuzda 130 bin 721, ağustosta ise 76 bin 19 konut kredili satılmıştı. Eylülde ise kredili konut satışı bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 38.5 azalış göstererek 35 bin 576 oldu. Toplam konut satışları içinde kredili satışların hissesi yüzde 26 olarak gerçekleşti. Krediden uzaklaşan tüketici alternatif ödeme tiplerine yöneldi. Peşin, senet üzere öteki konut satış cinsleri eylül ayında bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 13.6 artarak 101 bin 168’e çıktı.
İKİNCİ EL ÖNDE
Yaşanan gerilemeden en fazla sıfır konut piyasası etkilendi. Türkiye genelinde birinci kez satılan konut sayısı eylül ayında bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 19.5 azalarak 41 bin 376 oldu. Toplam konut satışları içinde birinci satışın hissesi yüzde 30.3 olarak ölçüldü. İkinci el konut satışları ise bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 0.1 azalış göstererek 95 bin 368’e geriledi.
SALGINA KARŞIN ARTTI
Yılın 9 ayına baktığımızda ise global salgın koronavirüse karşın geçen yıldan daha iyi bir tablo ile karşılaşıyoruz. Ocak-eylül periyodunda bir öndeki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 34.2 artışla 1 milyon 161 bin 278 konut satıldı. Yılın 9 ayında banka kredili konut satışı yüzde 170.7 artarak 508 bin 690 oldu. Bu periyotta birinci sefer satılan konutlar yüzde 6.6 artarak 359 bin 208 olurken, ikinci el konut satışları da yüzde 51.8 artarak 802 bin 70 olarak gerçekleşti.
‘ÖZEL BANKALAR TAKVİYE VERMELİ’
“Düşük faiz nedeniyle artan konut satışları, yüksek faiz nedeniyle düşüş gösteriyor” diyen İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Lideri Nazmi Durbakayım, “Devletin kamu bankaları öncülüğünde başlattığı olumlu süreç, özel finans kurumlarının dayanak vermemesi nedeniyle tesirini yitirmeye başladı. Kamu bankalarının yalnız kalmasına ve faizlerinin tekrar yükselme eğilimi göstermesine bağlı olarak konut satışları eylül ayında yüzde 6.9 oranında daraldı” sözlerini kullandı. Gayrimenkul kesiminin sıfır konutlara özel bir dayanak beklediğini tabir eden Durbakayım, “Birinci el konut satışının artması inşaat dalına aktarılmak istenen can suyunun gerçek amacına ulaşması manasını taşıyor. Birinci el konut satışı olarak dala aktarılan krediler; inşaat firmalarının banka kredilerinin kapatılmasında, yaklaşık 250 yan bölümden kullanılan mal ve hizmet alımında, konut üretiminde istihdam edilen çalışanlara aktarılıyor ve vergi gelirlerini artırıyor. Çarkların dönmesi için, kamu bankaları vasıtasıyla devletin yaktığı kıvılcımı, aleve dönüştürmek için özel bankalar ve firmaların da dayanak vermesi gerekir” diye konuştu.
YABANCIDA YILIN DORUĞU
Koronavirüsün ülkemizde görüldüğü mart ayında gerilemeye başlayan ve nisanda 790 adetlik satışla son 7 yılın en düşük düzeyini gören yabancıya konut satışları, mayısta yükselişe geçti. Üst üste 5 ay artış gösteren yabancıya konut satışı, eylül ayında 5 bin 269 adetle yılın doruğunu gördü. Eylülde yabancıya konut satışı geçen yılın birebir ayına kıyasla yüzde 26.1, bir evvelki aya nazaran yüzde 35.3 arttı. İstanbul’da, bu yılın 9 ayında toplam 11 bin 966 konut yabancıların oldu. Yabancılar 9 aylık periyotta Antalya’dan 5 bin 125, Ankara’dan 1829, Bursa’dan 882 ve Yalova’dan 821 konut satın aldı. Yılın birinci üç çeyreğinde liderliği 4 bin 716 konutla İranlılar sürdürdü. Kelam konusu periyotta Iraklılar 4 bin 165, Ruslar 1895, Afganlar 1277 ve Azeriler 711 konutun sahibi oldu. Eylül ayında ise Türkiye’den en fazla mesken alanlar İran, Irak, Rusya, Kuveyt ve Kazakistan vatandaşları oldu.
Hürriyet
