Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından açıklanan 2021-2023 devrine ait Yeni Iktisat Programı’na nazaran (YEP) enflasyonun kalıcı olarak düşük tek haneli düzeylere indirilmesi temel maksat. Enflasyonun 2021 yıl sonunda yüzde 8.0 olarak gerçekleşmesi, Program periyodu sonunda ise yüzde 4.9 seviyesine gerilemesi bekleniyor. Bunun için neler yapılacağı tek tek şöyle sıralandı:
Kamunun yönlendirdiği kimi fiyat ve fiyatlarda geçmiş enflasyon yerine YEP enflasyon amaçlarına nazaran ayarlamalar yapılacak. Böylelikle enflasyonda atalet tesiri sonlandırılacak.
Eşel taşınabilir sistemi ile petrol fiyatlarındaki mümkün oynaklığın enflasyon üzerindeki tesiri bütçe istikrarı de gözetilerek sonlandırılmaya devam edilecek.
Haksız Fiyat Kıymetlendirme Kurulu’nun fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına karşı piyasa istikrarını ve tüketicileri muhafazaya yönelik faaliyetleri aktifleştirilecek.
Doğalgaz arz güvenliğinin sağlanarak fiyat istikrarının korunması hedefiyle Tuz Gölü ve Kuzey Marmara doğalgaz yeraltı depolama tesislerinin kapasiteleri ile geri üretim kapasiteleri artırılacak.
KAMU MALİYESİ ADIMLARI
YEP’e nazaran Program devri boyunca mali disiplin kararlılıkla sürdürülecek. Kalıcı gelir kaynakları ile vergi tahsilatında aktifliğin artırılması ve iktisatta kayıt dışılığın azaltılması hedefleniyor. 2023 yılında bütçe açığının ulusal gelire oranının yüzde 3.5 olacağının varsayım edildiği YEP’te, kamu maliyesi için atılacak adımlar şöyle sıralandı:
Devlet Gereç Ofisinin memleketler arası ölçekte öncü bir merkezi satın alma kurumuna dönüşümü sağlanacak. Tıbbi aygıtlarda kıymet bazlı geri ödeme modelleri ve bununla bir arada uygulamaya alınması planlanan risk paylaşımı modelleri ile kaliteli esere ödeme yapılması ve daha faal bütçe kullanımı sağlanacak.
Yerli üretimi desteklemek emeliyle ithal yoğunluğu yüksek eserlerin vergi oranları gözden geçirilerek, bu eserlerin ithalatının azaltılmasına katkı verilecek.
VERGİ KAYBI AZALACAK
Dijital olarak alınıp satılabilen ve transfer edilebilen, dijital bir pahası temsil eden sanal varlıklar kullanılarak yapılan süreçlerin vergilendirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecek, bu varlıkların kabahatin finansmanında kullanılmasının önlenmesine yönelik bir takip sistemi kurulacak.
Dijital ekonomik faaliyetlerin tam ve hakikat formda vergilendirilmesi sağlanacak, matrah aşındırma ve kar kaydırma kaynaklı vergi kaybı azaltılacak.
Vergisel süreçlerde uzaktan kontrol ve risk bazlı incelemelerin yaygınlaştırılması için RADAR sistemi kurulacak. Farklı bilgi kaynaklarından edinilen bilgiler RADAR sisteminde toplanacak, risk senaryoları oluşturulacak ve modelleme yapılacak.
Elektronik ortamda yapılan ticari faaliyetlerin ve toplumsal medya kullanılarak kazanılan gelirlerin vergilendirilmesine yönelik düzenlemeler gözden geçirilecek.
KADEMELİ GÜZELLEŞME
YEP’te gelecek üç yıllık periyodun temel maksatları de sıralandı. Buna nazaran koronavirüs salgını ile uğraş nedeniyle iktisatta ortaya çıkan etkiyi bertaraf etmek için alınan kamu maliyesi önlemleri süreksiz mühletle uygulanacak bununla birlikte iktisatta kalıcı toparlanmayla bütçe istikrarında kademeli iyileşme sağlanacak. Vergi siyasetleri vergide adalet ve eşitlik prensiplerini pekiştirecek halde sürdürülmeye devam edilecek, vergi tahsilatının aktifliği artırılacak ve kayıt dışı iktisatla gayret sürdürülecek. Program mühletince, vergi affına gidilmeyecek. Petrol ve doğal gaz kaynağı arama faaliyetleri hızlandırılacak. Karadeniz’de bulunan Sakarya doğal gaz alanı üretime alınarak bulunan rezervin en kısa müddette iktisada kazandırılması sağlanacak. Türkiye Varlık Fonu, cari süreçler istikrarını güçlendirecek, ülkenin stratejik amaçlarını ve finansal piyasaların gelişmesini destekleyecek, yerli ve yabancı yatırımcılar ile iş birliklerine dayanan sabit sermaye yatırımları yapacak.
3 YILLIK BÜTÇE BÜYÜKLÜKLERİ
YEP’le birlikte bütçe büyüklükleri de aşikâr oldu. Bu yılın bütçe sayılarında yapılan revizyona nazaran bu yıl sonunda bütçe açığı 239.2 milyar lira olacak. Harcamalar 1.2 trilyon lira olurken, vergi gelirleri 750.7 milyar lira olarak gerçekleşecek. 2021 yılında ise 1.3 trilyon liralık harcama yapılacak. Vergi gelirlerinin 922.7 milyar liraya çıkacağı öngörülürken, gelecek yıl bütçenin 245 milyar lira açık vereceği varsayım ediliyor.
Hürriyet
