Özel bölümde çalışan bir vatandaş, yıllarca maaşından artırdığı birikimle araç almak istedi. 30 Aralık 2010 günü kendisini R.O. olarak tanıtan kişinin arabası için 17 bin 500 liraya anlaşarak Noter’den aracı satın aldı. Bir müddet sonra, Trafik Denetleme Şubesi gruplarınca yapılan yol kontrolünde durdurulan aracın çalıntı olduğu ortaya çıkınca hayatının şokunu yaşayan vatandaş duruşmanın yolunu tuttu. Aracın emniyet tarafından bağlanarak elinden alındığını, düzmece kimlik düzenlenmek suretiyle aracın kendisine satıldığını, bu konuda savcılık tarafından soruşturma başlatıldığını; geçersiz nüfus cüzdanı ile süreç yapan davalı noterin kusurlu olduğunu öne sürdü. Davacı, noterin gerekli dikkat ve ihtimamı göstermediğini, kendisinin ziyana uğramasına sebebiyet verdiğini ileri sürerek; fazlaya ait hakları gizli kalmak kaydıyla, araç satış bedeli olarak ödenen 17 bin 500 liranın araç satış tarihi olan 30/12/2010 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etti. Asliye Hukuk Duruşması’nda savunma yapan dâvâlı noter ise, satıcının ibrâz ettiği nüfus cüzdanındaki bilgilerin, bilgisayar sistemi üzerinden nüfus kayıtları ile karşılaştırıldığını, ibrâz edilen nüfus cüzdanının geçersiz olduğunun çıplak gözle fark edilemediğini öne sürdü.
Mor ışıkta yapılan güvenlik denetiminde de kuşkulu bir durumun olmadığının görüldüğünü, düzmece kimliğin iğfâl kabiliyetinin bulunduğunu, üçüncü kişinin ağır kusuru ile illliyet bağının kesildiğini, kendisine kusur atfedilemeyeceğini savunarak, davanın reddini istedi. Duruşma, satış sırasında kullanılan nüfus cüzdanı aslının temin edilemediği, fotokopi doküman üzerinde de iğfal kabiliyeti tarafından eksper incelemesi yapılamayacağı, bu sebeple davalının sorumluluğuna gidilemeyeceği gerekçesiyle, dâvânın reddine karar verdi. Dâvâcının temyiz ettiği karar Yargıtay 3. Hukuk Dâiresi’nce 2014 yılında bozuldu.
Tekrar yapılan yargılamada, duruşma, düzmece evrak ile sistemde bulunan bilgilerin birebir örtüştüğü, dâvâlı noterin dikkat ve itina yükümlülüğünü yerine getirdiği gerekçesiyle, reddine karar verdi. Kararı davacı mağdur tekrar temyiz etti. Yargıtay 3. Hukuk Dâiresi emsâl nitelikte bir karara imza attı. Kararda, noterlerin yaptığı süreçler bakımından kelam konusu sürecin gereği üzere yani, ihtimam yükümlülüğüne uygun formda yerine getirmiş olsaydı, ziyan oluşmayacaktı denilebiliyorsa noterin sorumlu olacağı hatırlatıldı.
Kararda şu tabirlere yer verildi: “Zira, noter süreci yaparken gözle görülebilecek bir geçersizliğe karşın süreci devam ettirmişse ve bu süreçten bir ziyan doğmuşsa noter doğal olarak sorumlu olacaktır. Somut vakada, dâvâ dışı üçüncü kişinin kimlik bilgileri kullanılarak geçersiz kimlik düzenlendiği, bahse mevzu uydurma kimlik temel alınarak, dâvâya husus araç satışının gerçekleştirildiği ortadadır. Noter süreci sırasında kullanılan düzmece nüfus cüzdan suretinin aslı temin edilemediğinden, geçersiz nüfus cüzdanının iğfâl kabiliyetinin bulunup bulunmadığı istikametinde uzman incelemesi yapılamadığı anlaşılmaktadır. Dâvâlı noterin sorumluluğu, Noterlik Kanununun 162. hususuna dayalı kusursuz sorumluluk olup, oluşan ziyan ile dâvâlı noter süreci ortasında uygun illiyet bağının kurulduğunun kabulü gerekir. Dâvâlı noterin kusursuz sorumluluğunu ortadan kaldıracak formda illiyet (sebep) bağının kesildiğini ispat külfeti ise, davalı notere düşmektedir. Hâl bu türlü olunca, mahkemece; aslı temin edilemeyen, bu nedenle iğfal kabiliyetinin bulunup bulunmadığı tespit edilemeyen uydurma nüfus cüzdanına istinaden, kelam konusu araç satış sürecinin yapıldığı, davalı noterin sorumluluğunun kusursuz sorumluluk olduğu, illiyet bağının kesildiğinin davalı noter tarafından ispat edilemediği, bozma sonrası ıslahın kelam konusu olamayacağı dikkate alınarak, dâvânın 17 bin 500 TL üzerinden kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken; eksik inceleme ve yanılgılı kıymetlendirme ile davanın tümden reddine karar verilmiş olması yanlışsız görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. Kararın dâvâcı faydasına bozulmasına oy birliği ile karar verilmiştir.”
Hürriyet
