Tarihte eşine az rastlanan bir yıl geride kalırken, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ve merkez bankaları, salgının tesirlerini azaltmaya yönelik siyasetleri hayata geçirdi. Bu periyotta ekonomilerde çift haneli daralmalar görülürken, global direkt yatırımlarda da sert düşüşler yaşandı.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) 2020’ye ilişkin Global Yatırım Trendleri İzleme Raporu’nda, 2019’da 1 trilyon 489 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen memleketler arası direkt yatırımın, salgının yıkıcı tesiriyle 2020’de yüzde 42 düşerek 859 milyar dolara gerileyeceği kestirim edildi.
Kelam konusu periyotta gelişmiş ülkelere milletlerarası direkt yatırımlar yüzde 69 azalarak 229 milyar dolar, gelişmekte olan ekonomilere yatırımlar da yüzde 12 düşüşle 616 milyar dolar oldu.
YATIRIMDA İTALYA BİRİNCİ SIRADA
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) datalarına nazaran, Türkiye’ye gelen memleketler arası direkt yatırım meblağı, salgının tesiriyle 2020’de bir evvelki yıla kıyasla yüzde 16,5 azalarak 7 milyar 733 milyon dolara geriledi. 2019’da ülkeye çekilen UDY meblağı, 9 milyar 266 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmişti.
Yurt dışında yerleşiklerin Türkiye’deki direkt sermaye yatırımları geçen yıl 5 milyar 669 milyon dolar oldu. Bir evvelki yıl bu meblağ 5 milyar 878 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmişti. Salgına karşın sermaye yatırımlarında yalnızca yüzde 3,6’lık düşüş görüldü.
Türkiye’ye en fazla sermaye yatırımı yapan ülke 977 milyon dolarla İtalya olurken, bu ülkeyi, 798 milyon dolarla ABD, 693 milyon dolarla İngiltere, 436 milyon dolarla Lüksemburg ve 399 milyon dolarla Katar takip etti. En fazla yatırımın yapıldığı kesim, 1 milyar 387 milyon dolarla finans oldu. Finans dalını, 1 milyar 373 milyon dolarla bilgi ve bağlantı, 572 milyon dolarla toptan ve perakende, 525 milyon dolarla ulaştırma izledi.
Analistler, salgının tesiri göz önüne alındığında Türkiye’nin yaklaşık 8 milyar dolarlık memleketler arası direkt yatırım çekmesinin değerli bir muvaffakiyet olduğunu belirtti. Türkiye’ye yapılan UDY’de düşüş meydana gelse de yatırımlardan alınan hissenin arttığına işaret eden analistler, geçen yıl yabancıların Türkiye’den 4,4 milyar dolarlık gayrimenkul satın almasının da bölüm için değerli olduğunu vurguladı.
Analistler, Türkiye’nin 2019’da global memleketler arası direkt yatırımlardan aldığı hissenin yüzde 0,6 düzeyinde olduğunu hatırlatarak, salgına karşın 2020’de bu oranın yüzde 1’e yaklaştığını söyledi.
“ULUSLARARASI DİREKT YATIRIMLARDAN ALINAN HİSSESİ ARTIRMAYA DEVAM EDECEĞİZ”
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri Burak Dağlıoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bilindiği üzere salgının her alanı etkilediği üzere global direkt yatırımları da olumsuz etkilediğini belirtti.
UNCTAD’a nazaran, global direkt yatırımların 2020 yılında 859 milyar dolar olarak gerçekleşerek bir evvelki yıla nazaran yüzde 42 düşüş kaydettiğini bildiren Dağlıoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu düşüşe öncelikle gelişmiş ülkelere giden UDY’nin yüzde 69 düşüşünün neden olduğu görülmektedir. Milletlerarası yatırımcılar, 2020’de Türkiye’de kıymetli yatırımları gerçekleştirmeye devam etti. Devam eden yatırımcı iştahının ve salgının akabinde süratli toparlanmanın bir işareti olarak son çeyrekte UDY kazanımlarının arttığı gözlenmektedir. Bu çerçevede Türkiye, 2020’de 7,73 milyar dolar milletlerarası direkt yatırım çekti. Bu periyotta gelen UDY, bir evvelki yılın tıpkı periyoduna kıyasla yaklaşık yüzde 16,5 düşüş kaydetmiş olsa da Türkiye’nin global UDY’deki sert düşüşe karşın daha az etkilendiğini görüyoruz. 2020 yılında Türkiye’ye yatırım yapan ülkeler sıralamasına baktığımızda İtalya, ABD, Hollanda, İngiltere, Lüksemburg, Katar, Almanya, İrlanda, Azerbaycan ve Hong Kong’un birinci 10’da yer aldığını görmekteyiz. Sermaye girişi açısından birinci 3 dal ise finansal hizmetler, bilişim ve imalat sanayi olmuştur.”
Dağlıoğlu, UNCTAD’ın 2021 varsayımlarına nazaran, global UDY’nin yüzde 5-10 ortası bir düşüş sergileyebileceğini söyledi.
Dünya iktisadının önemli bir dönüşümden geçtiği, ekonomik merkezlerin yer değiştirdiği bir ortamda bu olumsuz kestirimlere karşın Yatırım Ofisi olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde tüm paydaşlarla birlikte Türkiye’ye yeni yılda da daha fazla milletlerarası direkt yatırım çekerek global UDY’den alınan hissesi artırmaya devam etmek istediklerini tabir eden Dağlıoğlu, “Bu kapsamda, salgın periyodu ve sonrasına uygun olarak hazırlanan memleketler arası direkt yatırım stratejisi üzerindeki çalışmalarımıza devam ediyoruz.” dedi.
Hürriyet
