Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Libya Temsilcisi Murtaza Karanfil, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye ile Libya arasındaki siyasi ve ekonomik münasebetler, Libya’nın geleceği ve Türkiye’nin kesim üzerinde oynadığı faal rol konusunda değerlendirmelerde bulundu.
Karanfil, Türkiye’nin Libya’ya 2018’de 1,5 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiğini, geçen yıl itibarıyla bu rakamın yüzde 29 artışla 2 milyar dolarlık seviyeye çıktığını bildirdi.
Türkiye’nin 2000’li yılların başında Libya’ya yönelik 96 milyon dolarlık ihracat hacmine sahip olduğunu belirten Karanfil, Kaddafi rejiminin yıkıldığı 2011 ila 2014 yılları arasında Libya’da büyük bir istikrarın yakalandığını kaydetti.
2013 yılında Libya ile 2,7 milyar dolarlık ihracat yakalama başarısı gösterildiğini aktaran Karanfil, “Ancak darbeci Hafter’in Libya’ya gelmesiyle bu rakam, istikrarın da bozulmasına koşut olarak azalmaya başladı. Hafter’in mahsusen Sirte’den Bingazi’ye kadar olan ve ‘petrol hilali’ olarak bilinen ortamda hakimiyetini artırması, kartopu tesiri oluşturarak kurun yükselmesine ve iktisadın çökmesine neden oldu.” tabirlerini kullandı.
Libya’nın 6 milyonluk nüfusa sahip bir devlet olmasına rağmen 2010 öncesinde yaklaşık 90 milyar dolarlık petrol gelirine ulaştığını bildiren Karanfil, “Rusya ve Norveç’in akabinde Avrupa’ya en çok güç tedarik eden 3. devlet konumundaydı. 2016-2019 yılları arasında kendilerine ‘Petrol Tesisi Muhafızları’ ismi veren bir küme tarafından yaklaşık 100 milyar dolar zarara uğratıldı.” değerlendirmesinde bulundu.
Karanfil, Türkiye’nin Libya ekonomisindeki hakkının şu an yüzde 13 seviyelerinde olduğunu, Libya’da istikrarın artırılmasıyla bu rakamın yüzde 30 seviyelerine çok rahat çıkartılabileceğini belirtti.
2011 öncesi Türk müteahhit firmalarının Libya’da yaklaşık 29 milyar dolarlık mutabakata imza attığını aktaran Karanfil, “Devrim patlak vermeden evvel 10 milyar dolarlık girişim tamamlanmıştı. Lakin devrim ateşinin yanmasıyla 19 milyar dolarlık girişim, rafa kaldırılmak zorunda bırakıldı.” sözlerini kullandı.
“TÜRKİYE, SON YILLARDA AFRİKA’YA DÖNÜK DEĞERLI BİR AÇILIM YAPTI”
Murtaza Karanfil, Türk firmaların Libya’daki iç karışıklıktan ötürü inşaat kolunun haricinde de zarara uğradığına işaret ederek, “Buna ek olarak, tamamlanmış kısımlardan doğan hak ediş alacakları 1 milyar dolar, teminat fiyatı 1,7 milyar dolar, makine, ekipman üzere envanter ile öteki zararlar yekunu ise yaklaşık 1,3 milyar dolar. Firmalar hala teminat mektupları için yılda 50 milyon dolar encümen ödemeye devam ediyor. Bu kıymetli bir sorun ve yine inşa sürecinde hükümet nezdinde yapılacak görüşmelerle bunun çözülmesi gerektiğine inanıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Sıkıntıların tahlili noktasında Ticaret Bakanlığı öncülüğünde çalışmaların hala daha devam ettiğini aktaran Karanfil, şunları kaydetti:
“Bildiğiniz üzere, 2019’un başında Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ve Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti arasında mutabakat zaptı (MOU) bahisli bir içtima düzenlendi. Ticaret Bakanlığı öncülüğünde yürütülen bu süreci, bizler de yakından takip ediyoruz, destekliyoruz, fikir ve tekliflerimizi tabir ediyoruz. Libya, Afrika’ya açılan kapı. Türkiye, son yıllarda Afrika’ya dönük kıymetli bir açılım yaptı. Libya, bu bağlamda kilit ehemmiyete sahip. Libya ile yalnızca 3 günlük deniz yolu uzaklığı uzaklığımız var. Bu, Libya’ya ulaşan eserlerin, Libya’da istikrarın tesisi halinde, kara yoluyla 3-4 gün içinde Orta Afrika’ya ulaşması mealine geliyor. Bu da Orta Afrika’nın, velev Afrika’nın tamamında, Libya üzerinden tedarikçi memleket konumuna girebilmemize imkan sağlayacak. Yani Libya’yla 3 günlük bir deniz arası ahir, bir hafta içinde Afrika’da istediğimiz tarafa kolay bir biçimde eser yetiştirebiliriz. Bu da ihracatta dayanılmaz bir potansiyel demektir. Pandemi sürecinin ticaret üzerinde çok büyük tesiri oldu. Önümüzdeki 2 yılın bu formda istikrarsız geçeceğini varsayım ediyoruz. Bu nedenle tüketici memleketlerin kendilerine yakın olan memleketleri seçeceğini düşünüyoruz.”
“LİBYA’DA ‘TÜRKİYE BİZİ KURTARDI’ ALGISI OLUŞMUŞ DURUMDA”
MÜSİAD Libya Temsilcisi Karanfil, Türkiye’nin Libya’da devrimin başladığı birinci günlerden itibaren demokrasiden ve insan haklarından yana tutum aldığını belirtti. Karanfil, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Devletimiz, darbeci Hafter’e karşılık Birleşmiş Milletler’in tanıdığı ulusal mutabakat hükümetinin yanında konum aldı. Bu hususta global güçlerin, ulusal mutabakat hükümetine desteği yalnızca kağıt üzerinde kaldı. Türkiye’nin siyasi ve askeri desteği ile Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti, Hafter güçleri önünde büyük bir ilerleme kaydetti. Şu an Libya’da ‘Türkiye bizi kurtardı’ algısı oluşmuş durumda. Libya halkı, Türkiye hakkında sahiden büyük bir minnet içinde. Libya müftüsünün 20 gün evvel yayınladığı bir fetva var; Libya’da bütün devlet yetkililerine ve tüccarlara ithal edeceğiniz eserler Türkiye’de mevcutsa yurt dışına göndereceğiniz her kuruşun mümkünse Türkiye’ye gönderilmesi, Türkiye’de ticaret yapılmasına dair… Bu teveccühün, Türkiye lehine çevrilerek ticari mealde adımlar atılması gerektiğini düşünüyoruz. Gerçekten bu hususta, geçtiğimiz günlerde Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Kurulu Yöneticisi Fayez Al Sarraj da Cumhurbaşkanımızla bir araya gelerek görüşmelerde bulundu. Pandemi ortamını da göz önüne aldığımızda, önümüzdeki 2 yıl petrol gelirlerinin düşeceğini ve birtakım devletlerin vergisel gelirlere yönelebileceğini söz edebiliriz. Onun için bizim Libya ile güvenlik manasında, deniz salahiyet alanı manasında iş birliği yaptığımız üzere eserlerin muaf dolaşımı konusunda da iş birliği yapmamız gerektiğini düşünüyorum. Tahminen ortak sanayi tesisleri kurarak ortak üretimler yapabiliriz. Mahsusen lojistiği, üretim maliyetleri güç olan kalemleri Libya’da ortak girişimlerle ‘kazan-kazan’ anlayışıyla gerçekleştirebiliriz.”
Hürriyet
