Pırıl pırıl bir kumsal, çarşaf üzere bir deniz, zirvede güneş… İşten, okuldan, sorumluluktan uzakta dinlenmek, kışın yorgunluğunu, gerilimini atmak…
Yaz tatilleri hepimizin için çok değerli, evet. Ancak iş Fransızlara geldi mi “önemli” demek biraz zayıf kalıyor. Fransızlar ekseriyetle 1 ay boyunca kesintisiz devam eden yaz tatillerini kutsaldan sayıyor.
O kadar ki, Paris hükümeti çalışanların yaz tatili planları ikinci doz aşılamayla bozulmasın diye, aşı kurallarını esnetme kararı aldı. Fakat hükümet uygulamayı gevşetene kadar Fransa’da “Asla olmaz” denen bir şey oldu. İki başka kutuptan beşerler hükümete yönelik yansıları sayesinde ortak bir noktada buluşmayı başardı.
“Kim onlar?” dediğinizi duyar üzereyiz. Fransa’da asla bir ortaya gelmez denen o iki küme “juilletistes” yani temmuzcular ve “aoûtiens” yani ağustosçular!
YAZ TATİLİ Mİ İKİNCİ DOZ MU?
Dilerseniz en baştan başlayalım… Fransa’da geçerli aşılama kuralları gereği birinci dozla ikinci dozun tıpkı yerde uygulanması gerekiyordu. Fakat bu durum yaz tatili planı yapan milyonlarca Fransız’ın seyahatleri için çok büyük bir pürüz oluşturuyordu.
Bu nedenle insanların tatil için gittikleri yerlerde aşı olabilmesi fikri gündeme geldi. Ancak İçişleri Bakanı Olivier Véran aşı stoklarının yine dağıtılması gerekeceğini ve tatil yörelerindeki hekim ve sıhhat çalışanlarının “yaz boyunca Fransa halkını aşılamaktan diğer işleri de olduğunu” söyleyerek bu fikre karşı çıktı.
Bunun üzerine birçok kişi ikinci doz aşılarını yaz sonrasına erteleme kararı aldı. Fakat ülkede son 1 haftada hadise sayılarında Delta varyantı kaynaklı süratli bir yükseliş olması Véran’ın ve Paris hükümetinin fikrini değiştirmesini sağladı. Uygulama değişti ve insanların tanınan tatil yöreleri dahil diledikleri yerde ikinci doz aşıyı olabilmeleri sağlandı. Hatta plajlara seyyar aşılama üniteleri kurulmasına karar verildi.
NEDEN AĞUSTOS?
Pekala Fransızlar tatil vakitlerini neden aşı randevularına nazaran ayarlamadı? Problemin en kritik noktası burası. Dünyanın öbür yerlerinde yaşayanlar için bu hayli tuhaf bir durum ancak Fransa’da insanların tatillerini daima tıpkı tarihlerde yapması kuşaktan nesile aktarılan bir gelenek üzere. Ya temmuz ya da ağustos seçiliyor ve tatil planları her yıl tıpkı periyotta yapılıyor.
Kimse tercihinden taviz vermiyor, planladığı tatil periyodu geldi mi kapısını kilitleyip yollara düşüyor ve bir ay boyunca tatil dışında bir şey düşünmüyor. İnsanların neden temmuz ya da ağustos konusunda ısrarcı olduğunu anlamak Fransızları anlamak için de çok değerli bir kriter.
30 yaşında bir ağustosçu olan Julien Louap, “Fransa’da herkes yaz tatillerini iple çekiyor. Yazın Noel’i yaşamak üzere bir şey” diyor. CNN’e konuşan Louap, bir Parizyen ve bununla gurur duyuyor. Ağustosçu olmasının gerisinde da Parisliliği yatıyor. Çünkü Paris temmuz ayında birçok aktiflikle dolup taşan bir kent. Bilhassa 14 Temmuz’da kutlanan Bastille Günü için Paris Belediyesi’nin düzenlediği havai fişek şovlarından özel partilere eğlenceyi kaçırmak istemeyenler temmuzu kentte geçirip tatili ağustosa bırakıyor.
Ağustos ayında ise Paris’te sükûnet hâkim oluyor. Sakinleri tatile giden birçok mahalle bomboş kalıyor. Bu da 26 yaşındaki ağustosçu Arthur Cuhel’in tercihini belirleyen en kıymetli faktör. Cuhel temmuz sonunda tatilden döndüğünde boş bir kente adım atmak istemiyor. Dahası iş arkadaşları plajlarda ağustos ayının tadını çıkarırken kendisi çalışmak da istemiyor. Ağustos ayında havanın daha hoş olmasının da garanti olduğunu söyleyen Cuhel, “Temmuz ayında daha az insan tatilde lakin hava daha berbat ve benim güneş görmem lazım” diye konuşuyor.
NEDEN TEMMUZ?
Temmuzcular için ise durum tam aksisi. Plajların daha sakin olmasını tercih eden temmuzcular, havanın ağustosa kıyasla daha serin ve daha az güneşli olmasını sorun etmiyor. Kentteki Bastille Günü kutlamaları da temmuzcuların fikrini değiştirmek için kâfi değil. 21 yaşındaki Juliette Gache, “Havai fişekler plajda da var lakin Ağustos’un 15’i geldi mi her yer tıklım tıklım oluyor” sözlerini kullanıyor.
Temmuz ayında tatile çıkmak ekonomik açıdan da daha avantajlı. Bu devirde otellere talep daha az olduğundan fiyatlar daha düşük oluyor. Fransa Ulusal İstatistik ve Ekonomik Çalışmalar Enstitüsü’nün datalarına nazaran, pandemiden evvelki son yaz olan 2019’da temmuz ayında 23,4 milyon gecelik, ağustos ayında ise 24,8 milyon gecelik rezervasyon yaptırdı.
SABAH 4’TE DE ÇIKSANIZ TRAFİĞE GİRERSİNİZ
Bütün bu fikir ayrılıklarına rağmen, temmuzcularla ağustosçuların üzerinde anlaştığı bir nokta var. Fransa’da tatil demek trafik zahmeti demek!
Gache, “Trafik yoğunluğu bir nevi gelenektir” diyor ve ekliyor: “Evden sabahın 4’ünde bile çıksanız, ki benim ailem mecnun olduğu için biz genelde o denli yaparız, bir noktada trafiğe girmek zorunda kalırsınız.”
Birçok Fransızın öteki aile üyeleriyle birlikte A7 karayolunda sıkışmış klimasız bir aracın içinde geçen saatlere dair çocukluk anıları mevcut. Lyon ve Marsilya kentlerini Rhône Irmağı vadisi üzerinden birbirine bağlayan A7, Fransız Rivierası’na bağlandığından “güneş ışığı karayolu” olarak nitelendiriliyor.
24 yaşındaki temmuzcu Lilian Delhomme, “Rhône Irmağı vadisi yazın çok sıcak olur. Yolda ölüp kendinizi plaja attığınız anda yine dirilirsiniz” diye konuşuyor.
GELİŞLER VE GİDİŞLER TIPKI GÜN OLUNCA…
Tatil yolunda trafik daima makus lakin yılın bir günü denetimden çıkıyor. Temmuzun ağustosa bağlandığı haftaların cumartesileri (Örneğin bu yıl 31 Temmuz’a denk geliyor) tam bir kâbus. Temmuzcular meskenlerine dönerken ağustosçular yola yeni çıkmış oluyor ve ülkenin her yerini etkileyen ve trafik sıkışıklıkları yaşanıyor.
Fransa Ulaştırma Bakanlığı’nın trafik bilgi hizmeti olan Bison Futé’nin (bilmiş manda) baş analisti Fabrice Vella, “Bu yıl daha evvelki yıllarda da olduğu üzere 700 kilometreyi aşacak bir sıkışıklık bekliyoruz” dedi.
Aslına bakılırsa Bison Futé’nin kuruluş nedeni de tam olarak bu türlü bir tatil yoğunluğu. 2 Ağustos 1975’te o vakitler Paris’i İspanya’ya bağlayan 800 kilometrelik 10 Numaralı Ulusal Yol’da 450 kilometrelik bir sıkışıklık yaşandı. “Yüzyılın trafik sıkışıklığı” olarak isimlendirilen bu olay nedeniyle şoförlere trafik yoğunluğunu haber veren bir sistem kurulması gerektiğine karar verildi.
Bugün Bison Futé dört renkli bir kod sistemi kullanıyor. Yeşil yol açık demek, siyah ise trafiğin durduğu manasına geliyor. Vella, Fransa’da yılda bir iki gün bütün ülkenin siyaha döndüğünü, temmuzcularla ağustosçuların kesiştiği günün de bunlardan biri olduğunu belirtiyor.
FRANSA AVRUPA’DA BİR BİRİNCİ
Fransızların yaz tatilleri konusunda bu kadar tutkulu olmasının sebebi ise ülkedeki çalışanların çok büyük bir kısmının sahip olduğu 5 haftalık tatil hakkı. Hatta ülkenin önde gelen üniversitelerinden Sciences Po’nun tarih kısmında misyon yapan Prof. Dr. Alain Chatriot’ya nazaran, Fransa genelleştirilmiş iki haftalık fiyatlı müsaade hakkının uygulamaya koyulduğu birinci Avrupa ülkesi.
Bu hak 1936 yılında sosyalist Léon Blum hükümeti tarafından uygulamaya konmadan evvel, yaz tatili adece burjuvalara ve aristokrasiye mahsus bir ayrıcalıktı. O tarihten itibaren ise emekçi sınıfı da yazın plaj keyfi yapabilir hale geldi.
Chatriot, bunun Fransa halkı için değerini, “Ücretli müsaade, çalışma yasasının en sembolik unsurlarından biri olmayı sürdürüyor” kelamlarıyla açıklıyor.
RESTORANLAR, KAFELER, HER YER KAPALI
Fransızların tatil konusundaki bu hassasiyetleri, yaz tatilini Fransa’da geçirmek isteyen yabancıların işini de zorlaştırıyor. Bilhassa ağustos ayında Paris’e giden turistler birden fazla kapalı restoran ve kafelerle karşı karşıya kalıyor.
Parisli Cyril Choisne, Michelin Rehberi’nin önerdiği restoranlardan Eclipses’in sahibi. 40 yaşındaki Choisne, Orsay Müzesi yakınlarındaki Eclipses’in Paris’teki öbür restoranlar üzere ağustosun birinci iki haftası kapalı olacağını zira müşteri bulamadıklarını belirtiyor.
Choisne, “Geçen yıl 1-15 Ağustos ortası açmayı denedim lakin talep yüzde 90’dan fazla düştü” diye konuşuyor.
Lakin Choisne tam da bu sükunet ortamı nedeniyle, herkes Paris’i yılın bu vaktinde ziyaret etmeye çağırdığını da söylüyor ve ekliyor: “Yanınızda kesinlikle bir şişe suyunuz olsun. Bir de kentte hayat durduğu için tuvalet bulmakta zorlanabileceğinizi unutmayın.”
CNN Travel’ın “Why a French culture war you’ve never heard of causes huge traffic problems” başlıklı haberinden derlenmiştir.
Hürriyet
