2003 yılından itibaren kesimde dikkat çekecek düzeyde bir büyüme olmadığına tekrar dikkat çeken TELKODER Yönetim Konseyi Lideri Halil Ender Teberci: “2003 yılında 14,98 milyar TL olan enflasyondan arındırılmış elektronik haberleşme gelirinin 2020 yılında 15,27 milyar TL olduğu görülüyor. Dalın büyümesinde yaşanan problemlerin dikkatle kıymetlendirilmesi ve dalın büyümesini engelleyen sıkıntıların bir an evvel ortadan kaldırılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu noktada atılacak adımlar elektronik haberleşmenin aktif kullanımını sağlayacak birebir vakitte dijital Türkiye, ulusal siber güvenlik ve data stratejisi üzere kritik amaçlarımızı direkt etkileyecek. Dalın tüm paydaşlarını gerçek rekabet ortamını oluşturmaya ve yatırımların önünü açmaya davet ediyoruz.” diyor.
Alternatif İşletmecilerin Önündeki Maniler Bir An Evvel Kaldırılmalı
Bölüm gelirlerine de yer verilen raporda alternatif işletmecilerin 2020 toplam gelirlerinin 6,8 Milyar TL olduğu, 2002 yılında başlayan özgürleşme hareketinden bugüne gelindiğinde, geçen 17 yılın sonunda alternatif işletmecilerin toplam kesim gelirleri içerisindeki hissesinin beklenen büyüklüğe ulaşmadığı ve yalnızca %8,8’lerda kalmış olduğu görülüyor.
Alternatif işletmecilerin pazar hisseleri düşük olmasına karşın yerleşik operatörle çabucak hemen tıpkı oranda yatırım yaptıkları gözlemleniyor. Rapora nazaran, 2020 yılında Türk Telekom’un yatırımlarında bir evvelki yıla nazaran %39,5’luk, alternatif işletmecilerin yatırımlarında da benzeri formda %39,3 düzeyinde artış yaşandı. Alternatif işletmecilerin çok daha büyük yatırımlar yapmaları için önündeki mahzurların bir an evvel kaldırılması, Ortak Altyapı Paylaşım Protokolü’nün bir an evvel hayata geçirilmesi, Belediyeler ile işbirliklerinin geliştirilmesi gerektiği düşünülüyor.
Sabit Ses Trafiğindeki Düşüş Pazardaki Rekabet Eksikliğinin Göstergesi
Dalın tüm bileşenlerinin ele alındığı raporda sabit telefon hizmetleri alanında 2010 yılından itibaren toplam ses trafiği içerisinde sabit ses trafiğinin çok önemli oranda düşmeye başladığına dikkat çekiliyor. Tüm dünyada genel olarak sabit ses trafiğinin düşme eğilimi içinde olduğu bilinmekle bir arada ülkemizde düşüşün çok daha büyük olduğu görülüyor. Türkiye’de sabit trafikteki çok süratli düşüşün temel sebebinin pazardaki rekabet eksikliği olduğunu vurgulanıyor. Çünkü rekabetin gelişmediği pazarlarda, pazara yeni giren işletmecilerin fiyat ve kalite üzerindeki rekabetçi baskılarının hudutlu olması yerleşik işletmecinin Ar-Ge, yatırım ve tarife üzere dalı büyütecek kararlarını olumsuz istikamette etkiliyor.
5G’nin faal kullanımı için fiber altyapının yaygınlaşması şart!
Raporda yer alan fiber altyapıya yönelik değerlendirmelere bakıldığındaysa 2012 yılından sonra Türk Telekom’un fiber km artış oranının yavaşlamış olduğuna dikkat çekiliyor. 2009-2020 yılları ortasında Türk Telekom fiber şebekesi %158,32 büyürken alternatif işletmecilerin fiber şebekelerinin %448,55 büyüdüğü hesaplanıyor. Düzenleyici önlemlere ve ekonomik avantajlara karşın Türk Telekom’un fiber şebekesinin yeteri kadar büyüme göstermediğine, düzenlemelerin uygulanmasının etkisiz kalması nedeniyle alternatif işletmecilerin ise istedikleri yatırımları yapamadıklarına dikkat çekilerek 2023 yılına kadar her haneye fiber internet ulaştırılması amacının tamamlanması için bir an evvel kritik adımların atılması gerekiyor. Öte yandan 5G’nin ülkemizde aktif bir formda kullanımı için de yaygın fiber altyapı gerekliğine dikkat çekilen raporda ülkemizdeki mevcut fiber uzunlukları ve yaygınlık oranlarının bu gaye için kâfi olmadığı sonucuna ulaşılıyor. Bu nedenle ülkemizdeki fiber altyapının dünya ortalamalarına getirilmesi için çalışmalara sürat verilmesi gerektiğinin altı çiziliyor.
Uydu Haberleşmede Fırsatlar Kaçırılmamalı
TELKODER’in 2020 yılına ait hazırladığı kıymetlendirme raporunda uydu ve haberleşme hizmetleri alanı da özel olarak ele alınıyor. Rapora nazaran; 2020 yılsonu itibariyle 13.613 uydu haberleşme hizmetleri abonesi bulunuyor, Türkiye üzerindeki uydu kapasitesi dikkate alındığında abone sayısının çok düşük olması dikkat alımlı olarak nitelendiriliyor. Uydu dalının gereğince gelişememiş olmasının dalın ve onunla birlikte TÜRKSAT’ın iç ve dış piyasadaki fırsatları kaçırmalarına neden olduğunun altı çiziliyor. Bu nedenle uydu haberleşme bölümünün önünde büyük imkânlar olmasına karşın gereksinimlerinin da bulunduğu kabul edilerek geliştirilmesine odaklanılması gerekiyor ve uydu proje ve hizmetlerinin dünyada yaşanan teknolojik gelişmeye uygun olarak planlaması ehemmiyet arz ediyor. Raporda Dünya Elektronik Haberleşme Gelirleri/Uydu Haberleşme Gelirleri ve Türkiye’nin Elektronik Haberleşme Gelirleri/Uydu Haberleşme Gelirleri karşılaştırılmasına dikkat çekilerek dünya ülkeleriyle emsal bir büyüklüğü yakalayabilmemiz için uydu dalımızın en az 10 kat büyümesi gerektiğine vurgu yapılıyor.
Bilgi merkezi ve ağ hizmetlerine olan talep katlanarak artıyor
TELKODER hazırladığı raporda bilgi merkezlerindeki yoğunluğun bilhassa pandemi devrinde önemli ölçüde arttığına dikkat çekiyor. Bu periyotta data merkezi ve ağ hizmetlerine olan talebin katlanarak artması yerli bilgi merkezlerinin kurulmasını ve desteklenmesini zarurî kılıyor. TELKODER’e nazaran; dünya ile uygun standartlarda Bilgi Merkezi işletmeciliğinin yapılabilmesi için bir an evvel harekete geçilmesi kıymet taşıyor. Bu kapsamda ülkemizin dünya bilgi merkezi bölümünde kıymetli bir oyuncu haline gelebilmesi için data merkezleri desteklenmeli, öteki ülkelerde olduğu üzere indirimli elektrik ve vergi indirimi üzere teşvikler sağlanmalı. Öte yandan global data merkezi pazarının değerli bir kısmına hakim olan ve ülkemizdeki pek çok kurumun bilgilerinin de bulunduğu; Microsoft Azure, Amazon AWS, Google ve Alibaba Cloud üzere büyük işletmecilerin Türkiye’de bulunan bilgi merkezi işletmecileri ile işbirliği yapmaları sağlanmalı. TELKODER’e nazaran bu sayede, kendi ekosistemimizi oluşturmuş, yurttaşlarımıza, üniversitelerimize, kamu kurumlarımıza ve şirketlerimize kendi topraklarımızda istedikleri hizmeti vermiş, vergisini devletimize ödeyen data merkezi işletmecilerimizi büyütmüş ve en kıymetlisi de bilgilerimizi itimat altına almış olabiliriz.
Hürriyet
