Ellison’ın Hawaii’ye bağlı adalardan biri olan Lanai’yi satın alması, 2012 yılında dünya iktisat basınında haber olmuştu. O periyotta Ellison’ın adanın yüzde 98’lik kısmını 300 milyon dolar karşılığında satın aldığı bildirilmişti.
Geçtiğimiz yıl koronavirüs pandemisiyle birlikte bütün dünya konuttan çalışma modeline geçtiğinde, Ellison da California, Rancho Mirage’daki saray yavrusu konutundan bu adaya taşındı. 2014’te CEO’luğu bıraksa da başkanlık ve CTO’luk misyonlarını hala yürüten 76 yaşındaki Ellison, kararını Oracle çalışanlarına duyurduğu e-postada “Zoom’un gücünü kullanarak çalışmayı” planladığını tabir etti.
Yaklaşık 3200 kişinin yaşadığı Lanai, Hawaii’nin beşerli adaları ortasında en küçüğü. Ellison yemyeşil tabiatı, turkuaz denizi ve derin uçurumlarıyla görülmeye bedel bu cennet üzere adada büsbütün sürdürülebilir bir hayat kurmayı hedefliyor, bunu da Pulama Lanai ismini verdiği bir şirket üzerinden yapıyor.
Pekala dünyanın en varlıklı beşinci insanı olan Ellison, “Ananas Adası” olarak da anılan Lanai’de ne yapacak? İşte Insider’dan New York Times’a, Bloomberg’den Forbes’a ABD basınından derlediğimiz ipuçlarıyla, Ellison’ın hayallerindeki sıhhat ütopyası…
22 YAŞINDAN BERİ HAYALİYDİ
New York’ta doğup Chicago’da büyüyen Larry Ellison, 1965’te 21 yaşındayken Berkley, California’ya taşındı. Tabiatla iç içe olmayı seven Ellison, o periyotta Sierra Nevada dağlarında ırmak rehberliği ve kaya tırmanışı öğretmenliği yapıyordu.
Lanai’nin ismini da birinci defa o vakit duydu. O devirde Dole’a ilişkin bir ananas plantasyonu olan adanın fiyatını araştıran Ellison, Forbes’a, “Bankada biriktirdiğim 1200 dolardan çok daha fazlaydı fakat ‘Vay be’ diye düşünmüştüm. Lanai’ye sahip olmak, cennete sahip olmak gibiydi” diye anlattı.
11 yıl boyunca çeşitli küçük teknoloji şirketlerinde çalışarak bankadaki 1200 dolarını artırmaya çalışan Ellison, 1977’de iki yazılımcı arkadaşıyla birlikte Oracle’ı kurdu. “Kahin” manasına gelen bu söz, birebir vakitte Ellison’ın CIA için üzerinde çalıştığı bir data tabanı projesinin ismiydi.
Ürettiği bilgi tabanı idare yazılımlarıyla, şirketlerin bilgi saklama biçimlerinde bir ihtilal yaratan Oracle, 80’lerde süratle büyüdü. 1990’da Wall Street’in, satış sayılarının muhasebe kayıtlarında şişirildiğini fark etmesiyle patlak veren skandal nedeniyle şirketin bedeli bir anda 3,7 milyar dolardan 700 milyona indi. O devirde Ellison, istifa davetlerine direnirken, Oracle da kısa müddet içinde düştüğü yerden kalkıp rakiplerini satın alarak büyümesine devam etti. 2020 yılına gelindiğinde Oracle, 80 milyar dolar harcayarak 140’tan fazla küçük şirketi satın almıştı.
Ellison iş dünyasında böylesine agresif bir biçimde ilerlerken 2012’de enteresan bir şey oldu. Gençliğinden beri hayalini kurduğu Lanai’nin satışa çıktığını öğrendi. Üstelik fiyat da varsayım ettiğinin ve Lanai’ye kendisinin biçtiği bedelin çok altındaydı: Yalnızca 300 milyon dolar…
Lanai’deki iki otelden biri bu
‘ANANAS KRALI’NDAN ‘YAZILIM HÜKÜMDARI’NA
Ellison, Haziran 2012’de satın almadan evvel Lanai, Dole’un milyarder lideri David Murdock’a aitti. Geçmişte Murdock’ın ada için 1 milyar dolar istediği yazılıp çizilmişti. Murdock, 1985 yılında Dole’un şemsiye şirketi Castle and Cooke’un başına geçtiğinde adayı da otomatikman satın almıştı. Lanai’nin Murdock’tan evvelki sahibi ise “Ananas Kralı” diye bilinen James Dole’du.
Lanai, öbür Hawaii adalarına kıyasla çok daha gözden uzak bir yer. Adaya ulaşmanın yalnızca iki yolu var: Maui’den feribota binmek ya da bir diğer Hawaii adasından küçük bir uçakla gelmek. Adanın limanı da havaalanı da Ellison’ın sahibi olmadığı yüzde 2’lik alanda kalıyor. Yüzölçümü 365 kilometrekare olan ada Maui’nin 8 mil açığında yer alıyor. Adada trafik ışığı hiç yok, yapılı yolların sayısı ise bir elin parmaklarını geçmiyor.
Lanai’de iki adet lüks otel bulunuyor. Bu otellerden bir adedinin çatı katında kalmak isteyenler bir gece için 21.000 dolar ödemek zorundalar. Bu meblağ Hawaii genelindeki en kıymetli otel süiti fiyatı.
Lanai’de ayrıyeten Ellison satın almadan evvel iki golf alanı bulunuyordu. Değişiktir, bu golf alanlarından bir tanesi, Microsoft’un kurucularından Bill Gates’in 1994’te eşi Melinda’yla nikahlarının kıyıldığı yer. Öbür golf alanı ise ünlü golfçü Greg Norman tarafından tasarlanmış. Bugün kapalı olan bu sahanın yerinde bir macera parkı ve bir zipline alanı bulunuyor.
Ellison, 2012’de adayı satın aldıktan sonra 2014’te de Island Air isimli ufak bir havayolu şirketini satın aldı. Oahu’dan Maui ve Lanai’ye uçuşlar düzenleyen bu havayolu şirketi 2 yılda 21,78 milyon dolar ziyan edip çalışanlarının beşte birini işten çıkarmak zorunda kalınca, Ellison da paylarının değerli bir kısmını elden çıkardı. Ellison ayrıyeten adayla birlikte bir hayvan barınağını da satın aldı. Adada kedileri avlayan rastgele bir avcı cins olmadığından, barınaktaki nüfus kısa müddette 400’ü buldu. Bu barınak bugün tek başına turist çeken bir yer haline gelmiş durumda.
Bill-Melinda Gates çiftinin evlendiği Manele Golf Alanı
BİRİNCİ YÜZDE 100 YEŞİL HAYAT ALANI MI?
Ellison’ın maksadı ise Lanai’yi bir sıhhat turizmi destinasyonu haline getirmenin çok ötesinde. New York Times’ın aktardığına nazaran Ellison, Lanai’yi “dünyadaki cennet” olarak gören evvelki sahiplerinden farklı olarak, “ekonomik olarak kendi kendine yetebilen birinci yüzde 100 yeşil hayat alanı” haline getirmek istiyor.
Geçen yıl nisan ayında Forbes mecmuasına konuşan Ellison, “Bizim eserimiz sağlık” derken bunu yapmanın yolunun da ham datanın işlenmesinden geçtiğini söyledi. Ellison’ın 2018 yılında hayata geçirdiği şirketi Sensei’nin (Japonca ‘usta’) maksadı da tam olarak bu. Veriyi kullanarak insanların daha uzun müddet ve daha sağlıklı yaşamalarına yardımcı olmak.
Ellison’ın yakın arkadaşı ve Lawrence J. Ellison Dönüştürücü Tıp Enstitüsü Yöneticisi Onkolog Dr. David Agus’la birlikte kurduğu Sensei’nin gündeminde üç ana başlık bulunuyor: Global besin arzı, beslenme ve sürdürülebilirlik.
Bunun için adada 1860 metrekarelik bir alanda bir seralar ağı kuruldu. Sensei Farms ismi verilen bu alanda hidroponik, yani topraksız tarım yapılıyor. Seralar su tüketimi ve hava akımı üzere dataları takip eden sensorlar ve kameralarla donatılmış durumda. Forbes mecmuasına nazaran, olağan tarıma kıyasla yüzde 90 daha az su tüketimi sağlayan bu sistemin gücü de Tesla’nın ürettiği 1600 güneş panelinden elde ediliyor.
Buradaki denemelerden elde edilen bilgiyle rastgele bir iklim şartında besin üretimin sürmesini sağlayacak bir sera sisteminin kurulması da maksatlar ortasında. Ellison, akıllardaki modeli Forbes’a “Stockholm’deki insanları da beslemek istiyoruz, Nairobi’deki insanları da beslemek istiyoruz. Teknolojinin bunların ikisini de yapabileceğini düşünüyoruz. Seraları bu iki çok farklı etrafın farklı ekonomik gereksinimlerine uyarlayabiliriz” kelamlarıyla anlattı.
Adanın merkezi Lanai City’nin uzaktan görünümü
BİR GECELİĞİNE 3000 DOLAR VERİN ÖMRÜNÜZ UZASIN
Sensei’nin bir de spa’sı bulunuyor. Sensei Retreat isimli spa’da bir gece geçirmenin bedeli 3000 dolar. Konuklar, burada kaldıkları müddet için kendilerine fizikî ve zihinsel amaçlar belirliyorlar. Spa’da kaldıkları surece fitness takip şirketi Whoop’un da yardımıyla uykuları, beslenmeleri ve kan akışları takip ediliyor. Seralarda yetişen cet tohumu domatesler ve salatalıklar da spa’nın içinde bulunan lüks restoran Nobu’da konukların sofrasına geliyor.
Sensei CEO’su Kevin Kelly, geçtiğimiz şubat ayında bir açıklama yaparak emellerinin uyku, hareket ve beslenmeyi iyileştirerek insanların “daha uzun ve daha sağlıklı hayatlar yaşamasına” yardımcı olmak olduğunu belirtti. Kelly’nin açıklamasında uygulamalarının sıhhat bilimi, bilgi ve araştırmalar ışığında formlandığı vurgulandı.
Ellison’ın şu anki amacı ise adanın güç santralini ve elektrik şebekesini Hawaiian Electric şirketinden satın almak. Şayet bunu başarabilirse adada fosil yakıt kullanımına son vererek yüzde 100 yenilenebilir güç kullanımına geçebilecekler.
Associated Press’in haberine nazaran, Pulama Lanai’den Ocak 2020’de yapılan açıklamada, “Biz Hawaiian Electric’in açık orta en büyük müşterisiyiz ve Lanai’nin güç bağımsızlığına gerçek ilerlemesini hızlandıracak çağdaşlaştırılmış bir elektrik ağı kurma konusunda çok ilgiliyiz” tabirleri kullanıldı. Açıklamada ayrıyeten bu sayede öteki Hawaiililerden fazla elektrik faturası ödeyen 3000 Lanailinin faturalarında kıymetli düşüşler yaşanacağı vurgulandı.
Larry Ellison
“TEŞEKKÜRLER BAY ELLISON! ÇOK TEŞEKKÜRLER!”
Forbes, Ellison’ın Lanai ile ilgili planının son kertede bir “sağlık ütopyası prototipi” oluşturmak olduğunu söz ediyor. Ellison yaptıkları işi, “İleri teknolojinin laboratuvarı gibi” diye tanımlıyor. Ellison’ın yakın arkadaşı, Tesla CEO’su Elon Musk ise adayı “dünyanın mikrokozmosu” olarak nitelendiriyor.
Pekala Lanai halkı bu gelişmelere ne diyor?
Öncelikle şunu belirtmek lazım: Adadaki çalışanların neredeyse tamamının patronu ya da mesken sahibi Ellison ve bu durum onları hayli memnun ediyor. Daha Sensei bile yokken, 2014’te New York Times Magazine’de yer alan bir haberde görüşlerine yer verilen bir balıkçı teknesi kaptanı “Bay Ellison’a teşekkür etmek istiyorum. Kendisi vizyon sahibi bir insan ve bizimle ilgileniyor” derken bir küme bahçıvan, “Bize iş verdiğiniz için teşekkürler Bay Ellison! Çok teşekkürler!” diye konuşuyordu. Bir kuaför “Şu an tek istediğim Bay Ellison’a Lanai’nin denetimini inanılmaz bir biçimde ele aldığı için teşekkür etmek” diyor, adadaki Katolik kilisesinin rahibi Ellison’un sıhhati ve planlarının verimli olması için dua ediyordu. Beşerler hiç görmedikleri Ellison’a büyük sevgi besliyordu.
Ortadan geçen 6-7 yılda çok değişiklik olmuş üzere görünmüyor. Haberlere bakılırsa, beşerler hala Ellison’ı tanımıyor ancak yarattığı istihdamdan epeyce mutlular. Örneğin, Forbes’un Nisan 2020 tarihli haberinde bir elektrikçi, “Sanırım ismi Don Ellison. Duyduğuma nazaran bayağı ayakları yere basan bir adammış. Elektrik kablosu çekmemiz gereken bir sürü tarlalar inşa ediyor. Hayatımda bu kadar domatesi bir ortada görmedim” diyordu.
Yarattığı istihdamın yanında Ellison, geçtiğimiz yıl koronavirüs pandemisi Lanai’ye de uzandığında, hem adadaki işletmelerden kira almayı bıraktı hem de kendi çalışanlarına tam fiyat ödemeye devam etti. Bunun da Lanai halkının kendisine duyduğu sevgiyi perçinlemiş olacağını varsayım etmek için “kahin” olmaya gerek yok.
2012’den bu yana attığı adımlarla, Ellison adaya ödediği 300 milyon doların üzerine yarım milyar dolar daha yatırım yaptı. (Sadece 2014 yılında 12 adet emlak yatırımına 41 milyon dolar harcadı.) Bununla birlikte pandemi bile Ellison’ın daha da zenginleşmesine mahzur olamadı. İş adamının bugünkü servetinin yaklaşık 81,6 milyar dolar olduğu kestirim ediliyor.
Kripto Para Piyasaları için Bigpara
Kripto Para Piyasaları için Bigpara
Hürriyet
