Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan CEO Albert Bourla, Pfizer’in ABD tarafından koronavirüs aşıları için patent muhafazalarından feragat edilmesi yolunda yapılan davete takviye vermediğini duyurdu.
Almanya Başbakanı Angela Merkel’in sözcüsü de Berlin İdaresi’nin Covid-19 aşılarındaki patent müdafaasının sürmesinden yana olduğunu bildirdi.
Alman Sözcü, ABD’nin teklifinin bir bütün olarak aşı üretimi etkileyeceğini savunarak, “fikri mülkiyet hakkı müdafaasının bir inovasyon kaynağı olduğunu ve gelecekte de bu biçimde kalması gerektiğini” söz etti
ABD’Lİ BÜYÜKELÇİ DÜN AÇIKLAMIŞTI
ABD Ticaret Temsilcisi Büyükelçi Katherine Tai, ABD’nin aşılardaki fikri mülkiye haklarından feragat edilmesine dayanak verdiğini duyurmuştu.
ABD Ticaret Temsilcisi Büyükelçi Katherine Tai Twitter’dan yayınladığı açıklamada şu tabirlere yer vermişti:
“Bu global bir sıhhat krizi ve COVID-19 pandemisinin olağandışı kaideleri, olağan dışı önlemleri de gerekli kılıyor. İdare (Washington) fikri mülkiyet haklarının korunmasına ziyadesiyle inanıyor, lakin pandemiyi bitirmeye hizmet için COVID-19 aşılarına yönelik bu muhafazalardan feragat edilmesine dayanak veriyor.”
UĞUR ŞAHİN DE SICAK BAKMIYOR
Alman ilaç firması BioNTech’in kurucularından Prof. Dr. Uğur Şahin de Covid-19 aşılarının üretim kapasitesini artırmak için fikri mülkiyetten vazgeçmenin yanlışsız bir yol olmadığını, bunun yerine üretim lisansları verilmesi gerektiğini lisana getirmişti.
Avrupa Birliği (AB) Komitesi Lideri Ursula von der Leyen ise aşıların fikri mülkiyet haklarının kaldırılmasını tartışabileceklerini söylemişti.
PUTİN’DEN DAYANAK
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin de yaptığı açıklamada Kovid-19 aşılarının üretim kapasitesini artırmak için fikri mülkiyet hakkının kaldırılmasını desteklediklerini söylemişti.
Putin, “Pandemi de acil durum. Elbette Rusya çağdaş şartlarda bu türlü bir yaklaşımı destekleyecektir.” tabirini kullanmıştı.
DTÖ’DEN MÜZAKERELER İÇİN YEŞİL IŞIK
Dünya Ticaret Örgütü’nde (DTÖ), Hindistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başını çektiği kimi ülkelerin Kovid-19 salgınının tedavisi, teşhisi ve yayılmasının önlenmesi için fikri mülkiyet haklarını düzenleyen Fikri Mülkiyet Haklarının Ticari Niteliklerine Ait Muahedenin (TRIPS) belirli kararlarının rafa kaldırılmasını talep eden önerisi görüşüldü.
Ticaretle ilişkili fikri mülkiyet haklarını düzenleyen tek global kuruluş olan DTÖ’de, Kovid-19 aşılarında fikri mülkiyet haklarının kaldırılmasını da içeren teklif Genel Kurul Toplantısında ele alındı.
DTÖ Genel Yöneticisi Ngozi Okonjo-Iweala, toplantının akabinde yaptığı açıklamada, ABD Ticaret Temsilcisi Katherine Tai’nin Kovid-19 aşılarının üretim kapasitesini artırmak için fikri mülkiyetin süreksiz olarak kaldırılmasını destekleyen ülkelerle hareket etme isteğini samimiyetle karşıladığını vurguladı.
Okonjo-Iweala, Kovid-19 salgınına dünyanın acil karşılık vermesi gerektiğinin altını çizerek “Çünkü, dünya seyrediyor, beşerler ölüyor.” sözünü kullandı.
Hindistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başını çektiği ülkelerin teklifinde revizyon hazırlığından memnuniyet duyduğunu belirten Okonjo-Iweala, “Metin bazlı müzakerelerin başlayabilmesi için bunu mümkün olan en kısa müddette masaya koymalarını tavsiye ediyorum.” daveti yaptı.
Kovid-19 aşıları için pragmatik bir yol bulunması gerektiğini söz eden Okonjo-Iweala, bunun hayat kurtaran aşıların üretimi açısından çok kıymetli olduğunu kaydetti.
Okonjo-Iweala, bu bahiste ülkeleri birlikte harekete etmeye davet etti.
DTÖ’de öneriyi sunan üye ülkelerin hazırladıkları öneriyi tekrar düzenlemesi ve bu ay içinde metin üzerinde müzakerelere başlanılması bekleniyor.
DTÖ’DE BİR ÜLKE DAHİ İTİRAZ EDERSE ABD’NİN KARARI KABUL EDİLMEYECEK
Bilhassa muafiyetin yalnızca aşılara yönelik olacak biçimde daraltılması, fikri mülkiyet hakkı sahiplerine uygun bir fiyat ödenmesi ve uygulama müddetinin muhakkak tutulması bu müzakerelerde en kıymetli tartışma unsurları olacak.
Teklifin mevcut halinde Fikri Mülkiyet Haklarının Ticari Niteliklerine Ait Mutabakatta (TRIPS) yer alan genel kararlar, telif hakları, endüstriyel dizaynlar, patentler üzere fikri mülkiyet haklarının uygulanmasına ait II. Kısmının 1, 4, 5, ve 7. Kısımları ile Mutabakatın III. Kısmı kararlarının ve bu kapsamda getirilen yükümlülüklerin Kovid-19 salgınının tedavisi, önlenmesi ve teşhisi müddetince askıya alınması ve bunlara ait yaptırımlardan üyelere muafiyetler tanınması öngörülüyor.
DTÖ’de kararlar uzlaşıyla alınıyor ve bir ülkenin dahi itiraz etmesi halinde karar kabul edilmiyor.
IFPMA’DAN ABD’YE REAKSİYON
Cenevre merkezli Milletlerarası İlaç Üreticileri ve Dernekleri Federasyonu (IFPMA) ise ABD’nin kararına reaksiyon göstermişti.
Global ilaç ve aşı firmalarının pek birçoklarını bünyesinde barından IFPMA, aşı üreticilerinden yana hal sergilemişti.
IFPMA, ABD’nin Kovid-19 aşıları üzerindeki fikri mülkiyet hakkından süreksiz olarak feragat edilmesini destekleme taahhüdü, “hayal kırıklığı” olarak nitelendirerek, “Kovid-19 aşılarının patentlerinden feragat etmek, üretimi artırmayacak yahut bu global sıhhat kriziyle savaşmak için gereken pratik tahlilleri sağlamayacaktır.” görüşünü savunmuştu.
Hürriyet
