Teklifle, maden arama ve işletme ruhsatlarının verilmesi, birleştirilmesi, müddetlerinin uzatılması, zaman ve intikalleri ile etrafla ahenk bedeli iadelerine ait müracaatlar dışında, vadesi geçmiş borç durumunu gösterir doküman aranılması zaruriliği kaldırılacak.
Maden Kanunu’na nazaran ruhsat bedelinin tamamının ocak ayının sonuna kadar yatırılmaması halinde, her ay için farklı başka yüzde 4 gecikme artırımı uygulanacak ve bu sayının haziran sonuna kadar ruhsat bedeli olarak yatırılması zarurî olacak. Aksi halde ruhsat iptal edilecek.
Ruhsatların mühlet uzatım taleplerinde ruhsat müddetinin bitiş tarihinden en geç 12 ay öncesinde talepte bulunma kuralı getiriliyor. Bu yükümlülüğe uymayan ruhsat sahiplerine 100 bin lira idari para cezası uygulanacak ve ruhsat mühletinin bitiş tarihinden en geç 6 ay öncesine kadar da belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen ruhsat sahiplerinin talepleri reddedilerek ruhsatları mühlet sonunda iptal edilecek ve ilgili saha ihale yolu ile ruhsatlandırılacak.
Rödövans mukavelesiyle çalışılan ruhsat alanlarında, devralanın şurası işletme kapasitesi yahut şerh edilen kontrattaki kapasiteyi aşmayacağı istikametinde vereceği taahhüde istinaden, ilgili alan için tanınan tüm muafiyetler ve madencilik faaliyetleri kapsamında alınan bütün müsaadeler devredilen ruhsatlarda da motamot korunacak.
Maden Kanunu kapsamında işletme müsaadesi yahut Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü müsaade verilmiş rödovans kontratı olmaksızın işletme müsaadesi alanı dışındaki mücavir alanlara yirmi metreye kadar taşmalar hariç olmak üzere, maden ocağı açılması, maden üretilmesi yahut faaliyetleri durdurulmuş maden alanlarında üretim faaliyetlerinin durdurulmasına sebep olan durumların düzeltilmesi yahut işletme güvenliğine yönelik faaliyetlerin dışında üretim faaliyetinde bulunulması fiillerini işleyenlere üç yıldan beş yıla kadar mahpus ve yirmi bin güne kadar isimli para cezası verilecek.
RUHSAT ALANI DIŞINDA SÜREKSİZ TESİS KURULMASI
AK Parti milletvekillerinin önergesiyle kanun teklifine ihdas edilen hususa nazaran, ruhsat ve ham husus üretim müsaadesi alanı içinde; jeolojik, hidrojeolojik, topoğrafik yapının uygun olmaması yahut özel mülkiyet müsaadelerinin alınamaması ve gibisi nedenlerden ötürü ruhsat alanının dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili süreksiz tesislerin kurulması talep edilebilecek. Süreksiz tesislerin kurulacağı beyan edilen alternatif alanda yürürlükte bulunan maden ruhsatının faaliyetlerine mani olunmaması temel olacak.
Talebin uygun bulunması halinde süreksiz tesis kurma müsaadesi verilecek. Ruhsat yahut ham unsur üretim müsaadesi alanı dışında süreksiz tesis kurulması uygun bulunan alanın müsaadeye tabi alan olması halinde, ilgili olduğu kanun kararlarına nazaran gerekli müsaadelerin alınması zarurî olacak. Tesis kurulacak alanda yürürlükte ruhsat alanı bulunması ve bu alanda maden rezervinin olmadığının tespit edilmesi halinde bu alan yürürlükteki ruhsattan taksir edilerek tesis sahibinin ruhsat yahut ham unsur üretim müsaadesi alanı ile alan sınırlaması aranmaksızın birleştirilecek.
“ORGANİZE TOPTAN DOĞAL GAZ SATIŞ PİYASASI” GELİYOR
Doğal Gaz Piyasası Kanunu’na Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası (OTSP) tarifi eklenecek. OTSP, doğal gaz sisteminden yararlanan lisans sahiplerince doğal gazın alım-satımının ve dengeleme süreçlerinin yapıldığı piyasalar, ileri tarihli fizikî teslimat gerektiren doğal gaz piyasaları ve Güç Piyasası Düzenleme Konseyi (EPDK) tarafından belirlenen başka doğal gaz piyasası süreçlerinin gerçekleştirildiği, EPDK’nin düzenlediği piyasayı kapsayacak.
Organize toptan doğal gaz satış piyasasının faaliyete geçmesiyle, doğal gaz piyasa derinliğinin daha da artacağı düşünüldüğünden, yükümlülüğünü yerine getirmeyen/getiremeyen lisans sahiplerinin olması durumunda sistem işleyişinin aksamaması için Doğal Gaz Piyasası Kanunu’na “son kaynak tedariki” tarifi eklenerek, yeni bir düzenek geliştirilecek.
DOĞAL GAZ KULLANIMININ ÜLKE GENELİNDE YAYGINLAŞTIRILMASINA KOLAYLIK
Üretilen doğal gazın, iletim şebekesi vasıtasıyla iletilmesinin teknik ve ekonomik olarak uygun olmadığına EPDK tarafından karar verilmesi ve üretim yapan toptan satış şirketinin kendi üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmesi kaydıyla, üretim şirketi tarafından dağıtım şebekesine temas yapılarak üretilen doğal gaz dağıtım şirketince satın alınacak. EPDK, gerekli hallerde bu kapsamda satın alınacak doğal gaz bedelini belirleyecek.
LNG ihracatı yapmak isteyen hükmî bireyler, ihracat lisanslarına derç edilmesi ve yurt içinde teslim faaliyetinde bulunmamaları kaydıyla, LNG taşıma faaliyetinde bulunabilecek.
Dağıtım şirketleri, boru sınırlarının ulaşmadığı bölgelerde LNG yahut CNG ile besleme formülüyle doğal gaz dağıtım faaliyetinde bulunabilecek. Dağıtım şirketleri LNG yahut CNG tesis yatırımlarını kendileri yapabilecekleri üzere bu faaliyetleri hizmet alımı yoluyla da gerçekleştirebilecek. Lakin dağıtım şirketleri LNG ve CNG’nin direkt satışı faaliyetinde bulunamayacak.
Acil durum yahut zorlayıcı hallerde mevcut iletim ve dağıtım şebekeleri LNG yahut CNG ile beslenebilecek. LNG ve CNG faaliyeti gerçekleştiren lisans sahipleri, acil durum ve zorlayan hallerde iletim ve dağıtım şirketlerinin taleplerini karşılamakla yükümlü olacak.
Yapı kayıt dokümanı alan yapının bulunduğu bölgenin uygulama imar planı olmaması yahut uygulama imar planı olmakla birlikte yolların imar mevzuatına uygun olarak açılmamış olması halinde; ilgili belediyenin meclis kararı alarak bu bölgelerde yapılacak şebekelerin üretim tarihinden itibaren 10 yıl içinde deplase edilmesi gerektiğinde, yatırımın deplase edilen kısmıyla ilgili tüm maliyetleri listeleneceğini taahhüt etmesi kaidesiyle, doğal gaz dağıtım şirketleri tarafından bu bölgelere şebeke yatırımı yapılabilecek.
Doğal gaz dağıtım şirketlerinin dağıtım bölgelerine ek edilecek yeni genişleme bölgelerinde yerleşim yeri belediyesince doğal gaz dağıtım şirketine yatırım yapılması talebinde bulunulması halinde; ilgili dağıtım şirketinden teminat, denetimlik hizmet bedeli, kaplama bedeli, zemin/alan tahrip bedeli, hafriyat döküm bedeli ve gibisi isimlerle rastgele bir bedel alınmayacak ve altyapı hafriyat alanının üst kaplamaları ilgili belediye tarafından bedelsiz olarak yapılacak.
EPDK, bir tüketiciye mukavele müddeti içinde doğal gazı tedarik etmekte olan şirketlerin iflası, lisanslarının iptal edilmesi yahut organize toptan doğal gaz satış piyasası çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucunda temerrüde düşmesi üzere nedenlerle doğal gaz tedarik edilemeyen yahut hür tüketici olma hakkına sahip olduğu halde gaz tedariği sağlanamayan tüketicilere gaz arzı sağlamak için bir yahut birden fazla lisans sahibini son kaynak tedarikçisi olarak yetkilendirebilecek.
CUMHURBAŞKANI KARARIYLA BAŞKA BİRER ŞİRKET KURULABİLECEK
Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile ilgili kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı iştirakleri tarafından yurt dışında kurulan, bilhassa petrol, doğal gaz ve madencilik alanlarında faaliyet gösteren şirketlerin, Türkiye’deki şubelerinin bulunduğu yerlerde kelam konusu şirketlerin ortaklarınca; işletme bahisleri, ticaret unvanları, sermayeleri ve paydaşlık hisseleri tıpkı kalmak kaydıyla Cumhurbaşkanı kararıyla farklı birer şirket kurulabilmesine imkan sağlanacak.
Bu şirketler, Türk Ticaret Kanunu’nun düzenlemeye muhalif olmayan kararlarına nazaran, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü de alınmak suretiyle hazırlanacak temel kontratlarının tescil ve ilanıyla faaliyete geçecek.
Kurulan şirketler faaliyete geçmelerinin akabinde en geç 6 ay içinde yurt dışındaki şirketlerle yapacakları protokollerle, yurt dışındaki şirketlerin her türlü haklarını, alacaklarını, yükümlülüklerini, taşınırlarını ve taşınmazlarını, gemilerini ve taşıtlarını, ruhsatlarını ve lisanslarını, fikri ve sınai haklarını, memleketler arası kuruluşlar ve şirketler nezdindeki paylarını ve iştiraklerini, kontratlarını ve kredi mutabakatlarını, araçlarını, gereçlerini ve materyallerini, yazılımlarını ve donanımlarını, yazılı ve elektronik ortamdaki kayıtlarını ve öteki dokümanlarını, taraf olduğu davaları ve icra takiplerini, kelam konusu düzenlemenin yürürlüğünden evvelki borçlarını ve çalışanını devralabilecek.
Evre süreçlerinin tamamlanmasıyla, yurt dışında kurulan şirketlerin Türkiye’deki şubeleri talep üzerine tasfiyesiz terkin olunacak. Bu bölümlere ait bütün dönem, temlik ve intikal süreçleri ile bu süreçlerden doğan yararlar ve bu süreçlerle ilgili olarak düzenlenecek her türlü kontrat, protokol ve kağıtlar damga vergisi dahil her türlü vergi, fotoğraf, harç ve gibisi mali yükümlülüklerden istisna tutulacak.
Bu zaman süreçlerine ve protokollere ait olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı yetkili olacak. İlgili mevzuatta yurt dışındaki şirketlere yapılan atıflar, periyot süreçlerinin tamamlanmasının akabinde ilgisine nazaran Türkiye’de kurulan şirketlere yapılmış sayılacak.
Düzenleme kapsamındaki devranlar katma bedel vergisinden istisna tutulacak. Bu kapsamda yapılan süreçler için yüklenilen vergiler, vergiye tabi süreçler nedeniyle hesaplanan vergiden indirilecek. İndirim yoluyla giderilemeyen vergiler iade edilmeyecek.
Bu şirketler hakkında; Harcırah Kanunu, Taşıt Kanunu, Devlet İhale Kanunu, ceza ve ihalelerden yasaklanma kararları hariç Kamu İhale Kanunu, Kamu İhale Kontratları Kanunu, Türk Ticaret Kanunu’nun kuruluşa ve tescile, birebir ve nakdi sermaye konulmasına, sermaye ve yasal yedek akçelerle ilgili olarak zaten sona ermeye ait kararları, 233, 399, 527 ve 631 sayılı KHK ile kamu kurum ve kuruluşlarına işçi alınmasına dair ilgili mevzuat kararları uygulanmayacak.
Fakat TBMM kontrolüne ait, Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un, “genel görüşmeye tabi olan kuruluşlar” başlıklı hususunun kararları uygulanacak. Kurulan şirketlerde İş Kanunu’na tabi işçi istihdam edilecek.
Kurulan şirketlerin; paydaşlık yapısını değiştirmeye, yurt içinde ve yurt dışında şirket kurmasına yahut bir şirkete yüzde 50’den fazla payla ortak olmasına karar vermeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Türkiye güç piyasasını olumsuz etkileyen kış aylarında doğal gaz kaynaklı yaşanması olası kesinti ve kısıntıların bertaraf edilebilmesi, sistem ve arz güvenliğinin sağlanabilmesi için BOTAŞ tarafından yapılacak her türlü doğal gaz alımı, Kamu İhale Kanunu’nun dışında tutulacak.
TPAO’nun, denizlerde makul faaliyetleri açısından mal ve hizmet alımı ile üretim işlerini rastgele bir mali limit gözetmeksizin, Kamu İhale Kanunu kapsamında yapabilmesine ait tanınan istisna karar, BOTAŞ ve bu şirketlerin bağlı iştirakleri ile yurt dışında kurdukları şirketlerin; petrol ve doğal gaz arama, sondaj, üretim, taşıma, depolama ve gazlaştırma faaliyetlerini de kapsayacak formda yine düzenlenecek. Kelam konusu istisna, karadaki faaliyetleri de kapsayacak.
TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Olağan Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Kurulunda kabul edilen Elektrik Piyasası Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Yenilenebilir Güç Kaynaklarının Elektrik Gücü Üretimi Emelli Kullanımına Ait Kanun’da değişiklik yapıyor. Buna nazaran, YEK bedeli Türk lirası olarak belirlenebilecek.
30 Haziran 2021 tarihinden sonra işletmeye girecek yerli aksam kullanan, YEK dokümanlı üretim tesisleri ile tüketim tesisinin muhtaçlığını karşılamaya yönelik kurulacak lisanssız üretim tesisleri için yerli katkı fiyatları, bu fiyatların güncellenmesi, uygulanacak mühlet ve uygulamaya ait bahisler Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek.
Kanun kapsamındaki yenilenebilir güç kaynaklarından elektrik gücü üreten ve bu unsur kararına tabi olmak istemeyen hukukî bireyler, lisansları kapsamında özgür piyasada satış yapabilecek.
Yenilenebilir güç kaynaklarından elektrik gücü üretenlerin yanı sıra lisanssız elektrik üretim faaliyetinde bulunanlar da muhtaçlıklarının üzerinde ürettikleri elektrik gücünü dağıtım sistemine vermeleri halinde “I” sayılı cetveldeki fiyatlardan 10 yıl mühletle faydalanacak.
Yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı üretim tesislerinin yatırım ve işletme devirlerinin birinci 10 yılında uygulanan kira, müsaade ve irtifak indirimleri lisans tarihinden itibaren 10 yıl boyunca uygulanacak ve 31 Aralık 2025 tarihine kadar işletmeye girecek firmaları kapsayacak.
Yürürlük tarihinden evvel yapılan müsabakalar kapsamında sıfır yahut sıfırdan küçük teklif fiyatı ile kapasite tahsis edilen hukuksal şahıslar, yerli katkı fiyatlarından faydalanamayacak.
2014 ve 2015 tarihleri ortasında yapılan güneş gücüne dayalı önlisans müracaatlarına ait müsabakalar kapsamında kapasite tahsisi gerçekleştirilen üretim tesisleri için müsabaka sonucu teklif edilen katkı hissesi meblağı, 31 Aralık 2020 tarihinden sonra işletmeye girilmesi durumunda da ilgili mevzuat kapsamında ödenecek.
15 Şubat 2011 ile 13 Eylül 2011 tarihleri ortasında yapılan rüzgar gücüne dayalı lisans müracaatlarına ait müsabakalar kapsamında kapasite tahsisi gerçekleştirilen üretim tesisleri için müsabaka sonucu teklif edilen katkı hissesi, 31 Aralık 2020 tarihinden sonra işletmeye girilmesi durumunda da verilecek.
YÖNETİM HİSSESİ ÜST LİMİTİNE TÜFE BEDELİ KADAR ARTIŞ
Teklifle, 10 Mayıs 2019 tarihinden itibaren ilişki muahedesine davet mektubu almaya hak kazanılan yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim faaliyetleri kapsamındaki tesislere YEK Destekleme Düzeneği kapsamında uygulanacak fiyatlar belirleniyor.
Jeotermal akışkanın, direkt yahut dolaylı olarak elektrik üretimi ve konut ısıtmasında kullanıldığı tesislerde gayrisafi hasılatının yüzde 1’i fiyatında yönetim hissesi ödenecek. Akışkanın, direkt yahut dolaylı olarak sera, kaplıca ve öbür alanlarda kullanıldığı tesislerde ise kullanılan yıllık toplam ısı gücü kıymeti ve reenjeksiyon durumu dikkate alınarak kullanılan suyun bir metreküpü 3 lirayı geçmeyecek formda yönetim hissesi ödenecek. Bu yönetim hissesi üst limiti her yıl ocak ayında yayınlanan yıllık TÜFE bedeli kadar artırılacak.
Yönetim hissesi, akışkanın direkt ve dolaylı olarak elektrik üretimi ve konut ısıtmasında kullanıldığı tesislerde her yıl haziran ayı sonuna kadar, sera, kaplıca ve öbür alanlarda kullanıldığı tesislerde ise yönetmelikte belirlenen periyotlarda yönetime ödenecek. Tahsil edilen fiyatın 5’te 1’inin, yönetim tarafından kaynağın bulunduğu büyükşehirlerde ilçe belediyesi olmak üzere ilgili belediye yahut köy hukukî kişiliğine 10 iş günü içinde ödenmesi gerekecek. Yatırım izleme uyum başkanlıkları, yönetim hissesinden kalan kısmı genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere İçişleri Bakanlığı merkez muhasebe ünitesi hesabına aktaracak. Gelir kaydedilen meblağlar karşılığını, yatırım izleme ve uyum başkanlıklarına aktarılmak üzere İçişleri Bakanlığı bütçesine ödenek eklemeye İçişleri Bakanı yetkili olacak.
Ruhsat sahibi tarafından yönetim hissesi hesaplamasında kullanılan su ölçüsünün belirlenmesinde usulsüzlük yapıldığı yahut kaçak kullanım tespit edilmesi halinde yönetim tarafından 500 bin lirayı geçmemek üzere ruhsat sahibine bir evvelki yılda kullandığı su ölçüsünün karşılığının 2 katı oranında idari para cezası tahakkuk ettirilecek. İdari para cezası ölçüsü 20 bin liradan aşağı olamayacak, tıpkı fiilin ruhsat devri içerisinde 3’üncü sefer tekrarı halinde teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilecek.
JEOTERMAL ALANLAR İKTİSADA DAHA SÜRATLİ KAZANDIRILACAK
Teklifle, jeotermal alanların daha süratli bir biçimde iktisada kazandırılması emeliyle alanların taksit imkanıyla ihale edilmesi, Maden Kanunu’nda olduğu üzere kamu kurumlarına bedeli karşılığı direkt yahut gelir paylaşımı temeliyle kamu kurum ve kuruluşları ile bunların bağlı iştiraklerine devredilmesi amaçlanıyor.
Buna nazaran, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), jeotermal ve doğal mineralli su kaynak aramalarını ruhsat harcından ve teminatından muaf olarak ruhsat alarak yapacak.
MTA’nın arama ruhsatı aldığı alanlarda kaynak varlığı tespit etmesi halinde, bu alan MTA tarafından Devlet İhale Kanunu’na nazaran ihale edilecek yahut bedeli karşılığında yahut gelir paylaşımı temeli ile kamu kurum ve kuruluşları ile bunların bağlı iştiraklerine Bakan onayıyla devredilebilecek.
Süreçlerine başlanan sahanın evre yahut ihale süreci tamamlanıncaya kadar ruhsata ait mühletler duracak. Devralan kuruma yahut ihale üzerinde kalan istekliye bu alanda idarece işletme ruhsatı verilecek. Sahanın, kelam konusu usullerden biriyle devredilmesi durumunda oluşacak gelirden MTA’nın yaptığı masraflar alındıktan sonra kalan ölçü MTA ve idarece eşit paylaşılacak.
Bakan onayıyla devredilen alanların devralan kamu kurum ve kuruluşları tarafından bağlı iştirakleri dışında ihalesiz olarak devranı mümkün olmayacak.
MTA tarafından kaynak varlığı tespit edilerek ihale edilen alanların satışlarına ait ihale bedelleri taksitlendirilmek sureti ile ödenebilecek. Taksitlendirme birinci taksiti peşin olmak üzere yıllık ödeme biçiminde, en fazla 6 taksit olabilecek ve taksit ölçüsü ihale ilanında belirlenecek. İhale bedelinin taksitle ödenmesi halinde taksit müddetinin en az 2 katı müddetli ve toplam taksit fiyatı kadar teminat mektubu alınacak.
GERİ ÖDEME MÜHLETİ 10 YILDAN 5 YILA İNDİRİLİYOR
Elektrik Piyasası Kanunu’ndaki “dağıtım şebekesi”, “tüketicilerin iç tesisatını ve üreticilerin şalt alanını dağıtım sistemine bağlamak üzere tesis edilen temas çizgileri hariç dağıtım tesisi” olarak tanımlanıyor.
İşleyişin kolaylaştırılması için tarifesi düzenlemeye tabi olanlar hariç başka lisans yahut önlisans sahiplerinin paydaşlık yapıları takip edilecek, lakin bunların lisansa derç edilmesi üzere ek bürokratik iş ve süreçler yapılmayacak. Rekabet ve monopolleşme konuları ile lisans ve önlisans yaptırımlarının lisans ve önlisans sahiplerine uygulanabilmesi için EPDK tarafından önlisans ve lisans sahiplerinin paydaşlık yapıları takip edilmeye devam edilecek, gerekli önlemler alınacak.
Düzenlemeyle, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin (TEİAŞ) misyon ve yükümlülüklerine, “İletim sisteminin olağan işletme şartları içerisinde işletilmesi ile işletme güvenliği ve bütünlüğü üzerinde risk oluşturan durumlara ait olarak irtibat ve sistem kullanım mutabakatlarında düzenlenen sistem kullanım ihlallerinin takibini yapmak, ihlal durumu tespit edilen hukuksal şahıslara sistem kullanım mutabakatında düzenlenen cezai koşulları ve başka yaptırımları uygulamak” da ekleniyor.
Yapılan yatırımın fiyatı, ilgili hükmî kişi yahut bireyler ile TEİAŞ ortasında yapılacak bir tesis mukavelesi ile irtibat ve sistem kullanım mutabakatları çerçevesinde iletim sistem kullanım bedelinden mahsup edilmek suretiyle geri ödenecek. Geri ödeme müddeti üretim ve tüketim tesisleri için daha evvel en fazla 10 yıl olarak belirlenmişken, teklifle bu müddet 5 yıla indiriliyor.
Teklifle, TEİAŞ ile imzalanmış ve yürürlükte olan 136 temas mutabakatına ait de düzenlemeye gidiliyor.
Buna nazaran, temas görüşü oluşturularak tesis edilmiş yahut edilecek güç nakil çizgileri ile ilgili olarak, önlisans yahut lisans sahibi hükmî şahıslar tarafından EPDK’ye müracaatta bulunularak, dağıtım sisteminden irtibat talep edilmesi halinde, ilişki talebi meri mevzuat kapsamında pahalandırılacak. Bu kapsamda TEİAŞ ile yapılan ilişki muahedesi sonlandırılmak suretiyle dağıtım şirketiyle temas mutabakatı düzenlenecek. TEİAŞ ile yapılan irtibat mutabakatı uyarınca tesis edilmiş olan güç nakil çizgileri ile öteki şebeke ögeleri, işletme ve bakım hizmetleri karşılığında, ilgisine nazaran ilgili dağıtım şirketi yahut TEİAŞ tarafından iz bedelle devralınacak.
Düzenlemeyle, lisanssız elektrik üretimi ile tüketicilerin kendi gereksinimini üretmesi amaçlanıyor. Elektriğe gereksinimi yüksek olan aboneler, irtibat mutabakatındaki kontrat gücüyle sonlu olmak kaydı ile mevzuatta yer alan üretim tesisi üst hududundan istisna olarak üretim tesisi kurabilecek ve bu tip tesislerde anlık olarak muhtaçlık fazlası oluşması halinde bunu sisteme verebilmesi sağlanacak.
Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, elektrik dağıtım şirketlerinin kontrolünü, Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) da dahil olmak üzere bu hususta ihtisas sahibi olan kamu kurum ve kuruluşlarıyla birlikte yapabileceği üzere bu kurum ve kuruluşlara kısmen yahut büsbütün yetki devretmek suretiyle yaptırabilecek.
Bakanlığın ihtisas sahibi kamu kurum ve kuruluşlarından bu hususa ait olarak yapacağı talepler müddetinde karşılanacak.
Yetki zamanı yapılması halinde kendisine yetki devredilen yahut birlikte yapılacak kurum yahut kuruluşun kontrol süreçleri için yapacağı her türlü masraf Bakanlık bütçesine konulan ödenekten karşılanacak.
Bakanlık tarafından düzenlenen yahut karara bağlanan kontrol raporları Güç Piyasası Düzenleme Kurumuna bildirilecek. Kontrol raporu sonucuna nazaran gerekli yaptırım ve süreçler Güç Piyasası Düzenleme Konseyi tarafından karara bağlanacak.
“TÜKETİCİLERDEN VE ÜRETİCİLERDEN İLİŞKİ BEDELİ ALINMAYACAK”
İrtibat tarifeleri, şebeke yatırım maliyetlerini kapsamayacak. İrtibat yapılan tüketim tesisinin iç tesisatının ve üretim tesisinin şalt alanının dağıtım şebekesine bağlanması için inşa edilen temas sınırı kapsamında katlanılan masraflar ile sonlu olacak. İrtibat sınırının tüketici yahut üretici tarafından tesis edilmesi halinde, irtibat sınırı işletme ve bakım sorumluluğu karşılığı dağıtım şirketine devredilecek, bu tüketicilerden ve üreticilerden temas bedeli alınmayacak.
Elektrik piyasasında üretim faaliyetlerine ait taşınmaz temini süreçleri ile ilgili olarak, üretim faaliyetinde bulunan önlisans yahut lisans sahibi özel hukuk hukuksal şahıslarının önlisans yahut lisansa mevzu faaliyetlerine ait taşınmaz temini taleplerine yönelik süreçler, EPDK tarafından yürütülecek.
Elektrik piyasasında üretim faaliyetlerine ait taşınmaz temini süreçlerinin tümü EPDK, dağıtım faaliyetlerine ait taşınmaz temini süreçlerinin tümü ise TEDAŞ tarafından yapılacak.
Taşınmaz temini talepleri, EPDK tarafından pahalandırılacak ve uygun görülmesi halinde Güç Piyasası Düzenleme Kurulunca karar alınacak. Bu kapsamda alınan kararlar, kamu faydası kararı yerine de geçecek ve rastgele bir makamın onayına tabi olmayacak.
Kamulaştırma yahut evre yoluyla elde edilen taşınmazların mülkiyeti yahut üzerindeki sonlu birebir haklar, üretim tesislerinin mülkiyetine sahip olan ilgili kamu kurum yahut kuruluş, bunların bulunmaması halinde ise Hazine ismine tescil edilecek.
Hazine ismine tescil edilen yahut niteliği gereği tapuda terkin edilen taşınmazlar üzerinde Hazine taşınmazlarının yönetimiyle sorumlu ve vazifeli olan kamu kurumu tarafından, lisansın geçerlilik müddeti ile sonlu olmak üzere, lisans sahibi özel hukuk hukukî bireyleri lehine bedelsiz irtifak hakkı tesis edilecek yahut kullanma müsaadesi verilecek. Bu süreçlere husus edilemeyecek olanlar için ise bedel alınmaksızın kiralama yapılacak.
Kamulaştırma, periyot, irtifak hakkı tesisi, kullanma müsaadesi, kiralama üzere süreçlere ait bedeller ve projeden kaynaklı tazminatlar ile bu süreçlere ait başka masraflar, önlisans yahut lisans sahibi özel hukuk hukuksal şahısları tarafından ödenecek.
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar yahut devletin karar ve tasarrufu altındaki yerler üzerinde tesis edilen irtifak hakkı, kira ve kullanma müsaadesi mukavelelerinde, mukavelenin geçerliliğinin önlisans yahut lisansın geçerlilik mühleti ile sonlu olacağı kararı yer alacak.
TAŞINMAZ TEMİNİ SÜREÇLERİ TEDAŞ TARAFINDAN YÜRÜTÜLECEK
Elektrik dağıtım faaliyetinde bulunan lisans sahibi özel hukuk hükmî şahıslarının lisansa husus faaliyetlerine ait taşınmaz temini taleplerine yönelik süreçler TEDAŞ tarafından yürütülecek. TEDAŞ tarafından alınan kararlar, kamu faydası kararı yerine de geçecek ve rastgele bir makamın onayına tabi olmayacak.
Temin edilen taşınmazların mülkiyeti yahut üzerindeki hudutlu tıpkı haklar TEDAŞ ismine tescil edilecek. Bu taşınmaz ve hakların kullanımı, lisans müddeti ve dağıtım faaliyeti ile sonlu olmak üzere, ilgili lisans sahibi özel hukuk hukuksal bireyine ilişkin olacak.
Özel hukuk hukuksal bireyleri tarafından faaliyette bulunma hakkı edinilen dağıtım bölgelerinde özelleştirme tarihi prestijiyle mevcut olan dağıtım tesislerinin bulunduğu ve bu tarih prestijiyle kamulaştırma kararları alınmamış yahut kamulaştırma kararı alınmakla birlikte kamulaştırma süreçleri tamamlanmamış taşınmazların kamulaştırması TEDAŞ tarafından yapılacak, tapuda TEDAŞ ismine tescil edilecek, kamulaştırma bedelleri ile bu süreçlere ait öteki masraflar TEDAŞ tarafından ödenecek.
Özel hukuk hükmî bireyleri tarafından faaliyette bulunma hakkı edinilen dağıtım bölgelerinde özelleştirme tarihi sonrasında yapılan yeni dağıtım tesisleriyle ilgili taşınmaz temini süreçlerinin gerektirdiği bedeller ile bu süreçlere ait başka sarfiyatlar, ilgili lisans sahibi hukuksal kişi tarafından ödenecek ve tarifeler yoluyla geri alınacak.
Mühletinin bitmesi nedeniyle dağıtım lisansının sona ermesi halinde, tarifeler yoluyla geri alınamayan taşınmaz teminine ait bedeller, TEDAŞ tarafından ilgili özel hukuk hükmî şahsına iade edilecek.
Kamulaştırılan taşınmazın sahibi yahut mirasçıları tarafından geri alınması durumunda, taşınmaz sahibi yahut mirasçıları tarafından geri ödenecek bedel, kamulaştırma bedelini ödemiş olan hükmî bireye ödenecek.
Kamu hukukî kişiliğine haiz olan ve elektrik piyasasında üretim, iletim yahut dağıtım faaliyetinde bulunan önlisans yahut lisans sahibi kamu hukukî bireylerinin önlisansa yahut lisansa mevzu faaliyetleri ile ilgili taşınmaz temini süreçleri, bu hükmî bireyler tarafından yürütülecek ve elde edilen taşınmazların mülkiyeti yahut üzerindeki hudutlu birebir haklar bu kamu hukuksal şahısları ismine tescil edilecek. Hazinenin özel mülkiyetindeki yahut devletin karar ve tasarrufu altındaki yerler için önlisans yahut lisans sahibi kamu hukuksal şahısları lehine, lisans mühletince bedelsiz irtifak hakkı tesis edilecek, kiralama yapılacak yahut kullanma müsaadesi verilecek.
TEİAŞ’ın misyon ve yetkileri ortasında yer alan “İletim sisteminde ikame ve kapasite artırımı yapmak” uygulamasından kaynaklanan uyuşmazlıklar idari yargıda görülecek.
FİYAT EŞİTLEME DÜZENEĞİ 31 ARALIK 2025’E KADAR UYGULANACAK
Düzenlemeye tabi tarifeler üzerinden elektrik gücü satın alan tüketicileri, dağıtım bölgeleri ortası maliyet farklılıkları nedeniyle var olan fiyat farklılıklarından kısmen yahut büsbütün koruyacak formda tesis edilmiş ve uygulamaya ait konuları Güç Piyasası Düzenleme Kurumunca hazırlanan bildirim ile düzenlenmiş fiyat eşitleme düzeneği içerisinde tüm kamu ve özel dağıtım şirketleri ile vazifeli tedarik şirketleri yer alacak.
Fiyat eşitleme sistemi 31 Aralık 2025’e kadar uygulanacak. Fiyat eşitleme sisteminin uygulandığı mühlet boyunca ulusal tarife uygulamasının gerekleri temel alınacak ve ulusal tarifede çapraz sübvansiyona yer verilecek.
Bu müddetin beş yıla kadar uzatılmasına Cumhurbaşkanı yetkili olacak. Fiyat eşitleme düzeneğinin uygulandığı periyotta tüm hesaplar ilgili mevzuata nazaran ayrıştırılarak tutulacak.
BAKANLIK, GENEL AYDINLATMA MASRAFLARINI KARŞILAYACAK
Düzenleme ile uygulamada karışıklığa neden olmaması için Elektrik Piyasası Kanunu’nda yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisleri ile ilgili kararın, fıkra metninden çıkartılması ve madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretim tesisleri için de Yenilenebilir Güç Kaynaklarının Elektrik Gücü Üretimi emelli Kullanımına Ait Kanun’da yapılan değişiklikle tıpkı doğrultuda müsaade, kira, irtifak hakkı ve kullanma müsaadesi bedellerine uygulanacak indirimlerin lisans tarihinden itibaren uygulanması amaçlanıyor.
Kanun teklifi ile genel aydınlatma masraflarının Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığının bütçesine konan ödenekten karşılanması 31 Aralık 2025’e kadar uzatılacak.
LİSANS MÜRACAATLARININ SONLANDIRILMASI
Elektrik dağıtım tesisleri için gerekli olan taşınmazların teminine yönelik olarak Güç Piyasası Düzenleme Konseyi tarafından alınmış kararlara ait süreçler TEDAŞ tarafından sonuçlanacak.
Elektrik üretim tesisleri için gerekli olan taşınmazların teminine yönelik olarak Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kamulaştırma kararı alınmamış yahut zaman süreçleri başlatılmamış taşınmazlarla ilgili süreçler Güç Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından sonuçlandırılacak.
Husus yürürlüğe girdiği tarihten evvel mevcut olan üretim yahut otoprodüktör lisanslarını, önlisanslarını ya da lisans müracaatlarını sonlandırmak ya da heyeti güç düşümü suretiyle tadil etmek isteyen hukukî şahısların bu hususun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içerisinde EPDK’ye başvurmaları halinde lisansları, önlisansları yahut lisans müracaatları sonlandırılarak ya da tadil edilerek teminatları ilgisine nazaran kısmen yahut büsbütün iade edilecek.
Hürriyet
