?
Kendinize gerçekçi amaçlar koyun
Biraz gerilimli ve telaşlı olmanın adayları muvaffakiyete götüreceğini belirten Uzm. Psikolog Beğenilen Akkaya:
“Bu devirde hastalık ve bulaş korkusu, kısıtlamalarla meskene hapsolma ve bunun sonucunda ise yalnızlaşma, hem arkadaşlarınızdan uzak kalma hem de eğlenip rahatlayabileceğiniz keyifli etkinliklerden yoksun kalma hâli, hissettiğiniz korkuları daha da artırmış olabilir. Bazen, bu türlü zorlayıcı olaylar karşısında kimilerimiz kendimizi mutsuz ve umudunu yitirmiş hissedebiliriz, özgüvenimiz azalabilir. Bu üzere hisleri hissetmek insan olmanın doğal bir modülüdür ve olağandır. Değerli olan, kendi fikir ve hislerimizin farkında olmak ve onları nasıl denetim edebileceğimizi öğrenmektir. Bu sayede gerilim ve korkunun bizi alt etmesini engelleyebiliriz. Korku insanı motive eden bir kaynak. Lakin her şeyde olduğu üzere, korkuda da doz değerlidir. Olağanın üzerinde tasa bizi mahzurlar. Dikkatimizi odaklayamaz, düşünemez hale gelebiliriz, uyku tertibimiz bozulabilir, kendimizi çok gergin, huzursuz hissedebiliriz. İnsanlara karşı tahammülümüz azalabilir. Gerilimi denetim etmenin ve başarılı olmanın en değerli yollarından biri, kendimize gerçekçi, ulaşılabilir gayeler koymak ve bu maksatlara ulaşmak için net bir yol haritası oluşturmaktır. Örneğin; ‘Denemelerde aldığım puana ve öğretmenlerimin fikrine nazaran bu sene İktisat Fakültesine girebilirim fakat Tıp Fakültesi için 1 yıl daha hazırlanmalıyım’ üzere. Günlük, haftalık ve aylık gayeleri evvelden belirlemek, size kendi ilerlemenizi görme imkanı sağlar. Denetimin kendi elinizde olduğunu hissettiğinizde ise telaşınız azalır” dedi.
Telaşa karşı bu antrenmanları deneyin
Kendinizi “Yetersizim, ne yaparsam yapayım arkadaşlarım kadar başarılı olamam” yahut “Sınava az vakit kaldı, asla hususları yetiştiremeyeceğim” üzere kanıların içinde buluyorsanız akılcı ve mantıklı davranmakta zorlanabilirsiniz. Ders çalışmak yerine daima uyumak, dizi izlemek, oyun oynamak üzere etkinliklerle ders çalışmaktan kaçabilir ya da bir başkasının ne vakit ders çalışmaya başlasa mide ve baş ağrıları, bulantı, halsizlik üzere bedensel yakınmaları ortaya çıkabilir. Akkaya bu durumda yapılabilecek idmanlarla ilgili şunları söyledi:
“Bir kağıt alın, 3 sütuna ayırın. Bir hafta boyunca imtihanla ilgili aklınıza olumsuz bir niyet geldiğinde bunu birinci sütuna yazın. Bu niyet size nasıl hissettiriyor? Çabucak yanına, ikinci sütuna hissettiğiniz duyguyu yazın. Pekala bu türlü hissettiğinizde ne yapıyorsunuz? Üçüncü sütuna ne yaptığınızı yazın. Kendinizi bir hafta takip edin, böylelikle olumsuz davranışlarınızın kaynağını fark edebilirsiniz. Bir öbür idman düşünelim. Defterinizin boş bir sayfasını açın ve sayfanın bir yanına, kişiliğinizin güçlü yanlarını, beğendiğiniz özelliklerinizi, başarılarınızı, yeteneklerinizi yazın. Sayfanın öbür yanına ise kendinizde beğenmediğiniz, eksik bulduğunuz, değiştirmek istediğiniz özelliklerinizi yazın. Başarılı olmanızı sağlayacak, imtihanı kazanmanıza yardımcı olacak yanlarınız nelerdir ve sizi aşağı çeken özellikleriniz nelerdir? Bunun üstüne düşünün. Son idmanda ise derdimiz çok arttığında kendimize yardım edebileceğimiz bir teknik öğrenelim. Bir koltukta sırtınız dik, ayaklarınız yere basarak, rahat biçimde oturun. Gözlerinizi kapatın. Kendinizi bir ormanda, bir deniz kıyısında, huzurlu, sakin bir yerde hayal edin. Bu hoş yerin tadını çıkarın, görüntüyü izleyin, sesleri dinleyin, kokuları içinize çekin. Tüm duyularınız çalışsın. Etrafınızdaki tüm ayrıntılara dikkatinizi iyice verin. Hayalinizdeki yerde uzanın, bütün kaslarınızı özgür bırakın, başınızı, boynunuzu, gövdenizi, bacaklarınızı, ayaklarınızı büsbütün gevşeyin. Derin bir soluk alın, tutun ve yavaşça bırakın. Bunu bir müddet daha tekrarlayın, vücudunuzu hissedin. Rahatlamış hissettiğinizde gözlerinizi açabilirsiniz. Bunu birinci denemede yapamazsanız, denemeye devam edin, bilhassa gençler canlandırma yapmakta çok yeteneklidir. Bu tıp canlandırmalar, vücudunuzun ve zihninizin yavaşlamasına ve sakinleşmenize yardımcı olacaktır. İmtihan esnasında tasaya gelince, canlandırma idmanında yaptığınız nefes idmanı yapın ve kaslarınızı gevşetin. İkinci olarak kendi kendinize içinizden konuşun, kendinize ‘Şu anda heyecanlanmam çok doğal, biraz sonra imtihan başlayacak ve ben sakinleşip sorulara odaklanacağım’, ‘Daha evvel pek çok deneme imtihanına girdim, başarılı oldum, bu da onlardan farksız, tekrar başaracağım’, ‘Sınavlar benim gözümü korkutamaz’ formunda telkinde bulunun.”
Beslenme ve uykuya dikkat
İmtihana hazırlık sürecinde vücut ve zihnin sağlıklı ve dinç olabilmesi için kâfi ve istikrarlı beslenmenin ve uyku sistemine dikkat çeken Akkaya:
“Özellikle gece uykusu öğrendiğimiz bilgilerin pekiştirilmesi ve hislerimizin düzenlenmesi için çok değerlidir. Birebir vakitte, fizikî olarak faal olmak da gerilimi azaltır ve olumlu hisleri güçlendirir, bu nedenle her gün açık havada, şayet mümkünse yeşil alanlarda yarım saat yürüyüş yapmak yararlı olacaktır. Çay, kahve, kola üzere kafeinli içecekleri fazla tüketmek, bizi daha gergin ve sonlu hissettirir, bu nedenle bunların tüketimi azaltılmalıdır. Kendinizi konuta kapatmayın, izole etmeyin, arkadaşlarınızla, sevdiklerinizle yüz yüze yahut bu mümkün olmuyorsa manzaralı online biçimde görüşün, sohbet edin. Müzik dinleyin, güldürü sinemaları izleyin, dua edin. Sizi rahatlatan, gevşeten, sevinçli hissettiren etkinlikler her ne ise kesinlikle bunlara vakit ayırın. Son olarak, unutmayın ki önünüzde kocaman bir hayat var, bu hayatta pek çok imtihanla karşılaşacaksınız, kimi vakit başarılı kimi vakit ise başarısız olacaksınız lakin hayat daima devam edecek ve her yeni gün karşınıza sizin bile iddia edemeyeceğiniz fırsatlar çıkaracak” dedi.
Hürriyet
