ABD, Afganistan’dan çekilme sürecini hızlandırarak önümüzdeki ay sonunda tamamlamayı hedeflerken, Birleşmiş Milletler (BM) bilgilerine nazaran Taliban akınları nedeniyle yılbaşından bu yana 223 bin Afgan meskenlerini terk etmek zorunda kaldı, bu sayı yalnızca geçen hafta 56 binin üzerindeydi. Taliban alan kazandıkça, Suriye’den sonra en çok mülteci üreten ikinci ülke olan Afganistan’dan yeni bir göç dalgası başlaması bekleniyor. Lakin bu defa evvelkilerden farklı olarak eğitimli ve kentli kesim de yollara düşmenin hazırlığında.
TALİBAN’DAN KORKUYORLAR
Hürriyet’e konuşan İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi (İGAM) Lideri Metin Çorabatır’ın verdiği bilgiye nazaran, Taliban’ın zaferi halinde cezalandırılmaktan korkan memurlar, bir müddettir Türkiye’ye gelmenin yollarını arıyor. Sistemsiz göç prosedürlerine başvurmak yerine sıhhat turizmi, konut alımı, eğitim üzere alternatifleri deneyen bu şahıslardan çok azı şu ana dek vize alabilmiş. “Afganistan’da Kabil hükümetinin dayanamayacağı telaşı var ve bu durum insanları göç etmeye itiyor. Bunlar ortasında Kabil hükümetinin memurları, öğrenciler, yüksek seviyeli çalışanlar da var” diyen Çorabatır, bu bireylerin geçmiş yıllardaki örneklerde olduğu üzere ülkeleri karayoluyla aşarak Türkiye ve oradan da Avrupa’ya gitmeyi denemek yerine, bir halde vize alarak Türkiye’de inançlı bir gelecek kurmak istediklerini söylüyor. Bilhassa sıhhat ve eğitim turizmine yönelik önemli bir ilgi olduğunu anlatan Çorabatır, lakin Türkiye’nin Afganistan’dan yapılan müracaatlara çoğunlukla olumsuz karşılık verdiğini belirtiyor.
İSTEKLİ DÖNÜŞE İLGİ YOK
Öte yandan Afganistan’da bozulan güvenlik durumu, Türkiye’nin son bir yıldır uygulamaya başladığı “gönüllü” geri gönderme programını da olumsuz etkiliyor. Kayıtsız göçmenleri olaya nazaran değişen ölçülerde para karşılığında geri göndermeyi amaçlayan programa ilgi yok.
TALİBAN: ÜLKENİN YÜZDE 85’İ DENETİMİMİZ ALTINDA
Moskova’da basın toplantısı düzenleyen Taliban yetkilisi Şahabuddin Dilaver, “Afganistan bölgesinin yüzde 85’i şu an bizim denetimimizde. Buna ülkenin 398 bölgesinin 250’si dahil” dedi. Taliban heyeti, “Kabil’deki hükümet ile ateşkesi görüşüyoruz, Doha’daki görüşmeler başarılı olursa ataklarımızı durduracağız” açıklamasını da yaptı. Rusya Dışişleri Sözcüsü Maria Zakharova ise Taliban’ın Tacikistan hududunun 3’te 2’sini denetim ettiği bilgisini verdi. İran ile en büyük hudut kapısı olan İslamkale de Taliban denetiminde.
GÜNDE 1000 AFGAN TÜRKİYE’YE GEÇİYOR
TALİBAN’ın nüfuz alanı genişledikçe Afganistan’dan İran ve Pakistan tarafına göç dalgası başlarken, Afganların İran’dan sonraki ikinci durağı ise Türkiye. ABD’nin Afganistan’dan çekilmeyi hızlandırmasıyla Türkiye’ye yönelik Afgan göçünde gözle görülür artış oldu. Güvenlik ünitelerinden alınan bilgiye nazaran, günde 500 ile 1000 ortasında Afganın yasadışı yollardan Türkiye’ye geçiş yaptığı öğrenildi. İran üzerinden Türkiye’ye ulaşan Afganların birden fazla 16 ile 25 yaşları ortasında erkeklerden oluştuğu, bir aylık yaya olarak yaptıkları yolcuğun akabinde Türkiye’ye geldikleri kaydedildi. Suriyelilerden sonra Türkiye’de 500 bini aşan sayı ile en çok Afgan göçmen-sığınmacı bulunuyor. Resmi sayılara nazaran, 2020 yılında yalnızca Van üzerinden Türkiye’ye giriş yaparken yakalanan sığınmacı sayısı 500 bin oldu. Yakalanan Afganlar başta Erzurum olmak üzere etraf vilayetlerdeki geri gönderme merkezlerine alınıyor, buradan da Erzurum, Ağrı, Gaziantep ve İzmir’den Kabil’e düzenlenen seferlerle ülkelerine geri gönderiliyor. (Fevzi KIZILKOYUN / ANKARA)
Hürriyet
