Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sebebiyle son üç aydır düşüş eğiliminde hareket eden sanayi üretimi, haziranda beklentilerin üzerinde artarak müspet bölgeye geçerken, iktisattaki toparlanmayla birlikte sanayi üretimindeki olumlu seyrin devam etmesi bekleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran, haziranda arındırılmamış sanayi üretim endeksi yüzde 17,3, takvim tesirinden arındırılmış endeks ise yüzde 0,1 yükseldi.
Sanayi üretim endeksi haziranda aylık bazda ise yüzde 17,6 artış kaydederek, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının akabinde süratli toparlanmanın devam ettiğine işaret etti.
SANAYİ ÜRETİMİNDEKİ GİDİŞAT SEVİNDİRİCİ
AA muhabirinin dataya ait sorularını cevaplayan Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, “Sanayi üretim endeksindeki aylık yüzde 17,6’lık artış epey umut verici. Bilgilere baktığımda en taban periyodun Nisan ayında yaşandığını ve artık bittiğini söyleyebilirim.” sözlerini kullandı.
İçinden geçilen fevkalâde şartlar sebebiyle, datalara evvelki yıl ile kıyaslamanın yanlışsız olmadığını bildiren Arzova, iktisadın tekrar açılmaya başlamasıyla birlikte ekonomik bilgilerde yüksek oranlı artışların olağan olduğunu, ilerleyen devirde iktisat tekrar çalışmaya başladığında şu an zıplamış görünen dataların yataya gerçek hareket ettiğinin görüleceğini aktardı.
Arzova, mayıstaki yükselişin yüzde 18 olduğunu hatırlatarak, “Sanayi üretiminde yatay seyrin başladığını düşünüyoruz. Esasen en berbattan çıkıldıktan sonra daima birebir ivme ile gidebilmek çok mümkün değil. Göstergeler kanımca, Kovid-19 sürecinden çıkışın V biçiminde değil de U formunda olacağını gösteriyor. Lakin yeniden de bunu söylemek için çok erken diyebiliriz.” değerlendirmesinde bulundu.
Sanayi endeksinin alt kompozisyonuna bakıldığında sermaye malları ve imalat sanayindeki artışların sevindirici olduğuna dikkati çeken Arzova, ileri teknoloji malların üretimindeki yükselişin orta düşük malların gerisinde kalmasının ise düşündürücü olduğunu kaydetti.
Arzova, “Türkiye kesinlikle ve kesinlikle tüm kaynaklarını yüksek teknoloji eserlerin imalatına yönelik olarak tahsis etmeli. Bu bir kere daha tüm açıklığı ile görülmekte.” değerlendirmesinde bulundu.
Sanayi üretimi datalarının Ciro endeksinden farklı düşünülmemesi gerektiğine değinen Arzova, değerlendirmesine şöyle devam etti:
“Hizmet ciro endeksi, Kovid-19 salgınından en çok etkilenen dal olmasına karşılık yüzde 14,1’lik artışla haziranda yüzde 10,3 yükselen inşaat ciro endeksinden daha iyi bir performans göstermiş. Lakin tekrar de hem sanayi ciro endeksinin hem de ticaret ciro endeksinin gerisinde. Turizm döneminin temmuz ve ağustosta artan tesiriyle gelecek devir endeksler yükselişe geçebilir. Temel kıymetli olan Eylül ve sonrası hizmet ciro endeksindeki gelişmeler olacak. Kredi faizlerindeki üst yükseliş sonucunda inşaat ciro endeksinde ise gelecek periyotta artış beklemek pek gerçekçi olmayabilir. Ciro endekslerinde de bir yataya geçiş görebiliriz.”
“ÜRETİMDE OLUMLU GELİŞMELER DEVAM EDEBİLİR”
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi ise, “Temmuz için ihracat, orta malı ithalatı, Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), kapasite kullanımı ve Gerçek Kesim Itimat Endeksi (RKGE) üzere öncü göstergeler dikkate alındığında toparlanmanın devamı ile üretimde olumlu gelişmelerin görülmeye devam edileceğini düşündürdü.” tabirlerini kullandı.
Haziran gerçekleşmesi ile ikinci çeyrekteki sanayi üretiminin geçen yılın birebir devrine nazaran yıllık yüzde 16,8’e düşüşe işaret ettiğine dikkati çeken Bürümcekçi, “Bu ise, 2009’un birinci çeyreğinde görülen yüzde 22,3’lük rekor üretim daralmasının üzerine çıkılmadığını gösterdi. Kelam konusu çeyrekte Gayrisafi Yurt içi Hasıla (GSYH) daralması ise yüzde 14,4 olmuştu.” değerlendirmesinde bulundu.
Bürümcekçi, sanayi üretiminin ana eğilimi açısından izledikleri mevsimsellikten ve takvim tesirinden arındırılmış endeksin mayıstaki güçlü yükselişin akabinde haziranda da yüzde 17,6 ile bu trendine devam ettiğini, lakin şimdi Kovid-19 salgını öncesi düzeylere ulaşılamadığını belirtti.
Sanayi üretimi bilgilerinin beklentilerden epeyce farklı biçimde gerçekleştiğini de vurgulayan Bürümcekçi, “Yıldan yıla çalışma günü farklılıkları nedeniyle takvim tesirinden arındırılmış ve arındırılmamış ham bilgi ortasında muhakkak aylarda kıymetli farklar oluşabilmektedir, iş günü sayısının geçen yılın besbelli üzerinde olması nedeniyle haziran bilgilerinde de bu tesir gözlendi.” değerlendirmesinde bulundu.
Hürriyet
