İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) 1968 yılından bu yana aralıksız gerçekleştirdiği ve bölüm için en kıymetli bilgileri oluşturan ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ araştırmasının 2020 yılı sonuçları açıklandı. Buna nazaran Türkiye’nin devlerinin üretimden satışları 2020 yılında 1 trilyon 22 milyar TL’den 1 trilyon 179 milyar TL’ye yükselerek yüzde 15.3 artış gösterdi. Lakin bu büyüme performansı, 2018’deki yüzde 34.5 ve 2019’daki yüzde 16.4’lük artışlara kıyasla gerilemiş durumda.
BORÇLAR YÜZDE 23 ARTTI
Araştırma sonuçlarına nazaran, İSO 500’ün temel faaliyetlerinden elde ettiği kârı gösteren faaliyet kârı bir evvelki yıla nazaran yüzde 55 artarak 142.8 milyar TL oldu. Şirketlerin toplam borçları yüzde 23 artarak 499.6 milyar liraya ulaştı. Geçen yıl kâr eden kuruluş sayısı 411’den 423’e yükseldi. İSO 500’ün istihdamı yüzde 2.9 artarken, ödenen maaş ve fiyatlardaki yükseliş oranı da yüzde 14.4 oldu. Yabancı sermaye hisseli kuruluşların sayısı geçen yıl 110’a inerken, halka açık kuruluş adedi 67 ile yatay seyrini korudu.
BAŞKAN YENİDEN TÜPRAŞ OLDU
2020 yılında üretimden satışlara nazaran en büyük kuruluş geçen yıl olduğu üzere 58 milyar 593 milyon TL ile TÜPRAŞ oldu. Sıralamada ikinciliği 45 milyar 223 milyon TL ile Ford Otomotiv, üçüncülüğü 31 milyar 242 milyon TL ile Oyak-Renault ve dördüncüğü de 30 milyar 812 milyon TL ile Toyota Otomotiv aldı.
ENFLASYON VURGUSU
İSO İdare Heyeti Lideri Erdal Bahçıvan, “İSO 500’te sonuçlar, ekonomimizin sanayi üzere güçlü bir sacayağının olduğunu ortaya koydu. Enflasyonda ve finansman piyasalarında tekrar başlayan aksilikler ile ithal hammadde fiyatlarındaki artış, sanayicimiz üzerinde giderek daha fazla baskı yaratıyor. Herkes için öngörülemezlik ve istikrarsızlık olan enflasyon ile çabayı kesinlikle kazanmalıyız. Enflasyonun olduğu ortamda yatırım yapılmaz. Geçen yıl yatırım teşvik evraklarında yaşanan yüksek oranlı artışa karşın, yatırım iştahı fiiliyata dönmedi” diye konuştu.
KRONİK SORUN
İSO 500’te faaliyet kârı yüzde 55, istihdam yüzde 3 ve Ar-Ge harcamaları da yüzde 5 artış gösterdi. Özkaynaklardaki artış umut verirken, Bahçıvan’a nazaran mevcut borç-özkaynak dağılımı ise çözülmesi gereken kronik sorun olmayı sürdürdü. Duran varlıkların toplam faaller içindeki hissesi da 2.8 puan azalarak yüzde 36.3’e geriledi. Devreden KDV yükü, yüzde 14.3 artışla İSO 500’ün toplam mali borçlarının yüzde 2.5’i seviyesine ulaştı. Toplam borçların hissesi yüzde 68.4 ve özkaynakların hissesi yüzde 31.6 ile birebir kaldı.
YABANCI AZALIYOR
İSO 500’de yabancı sermaye hisseli kuruluşların sayısı, 2020 yılında 110’a indi. Bu gelişme, 2009 yılından sonra İSO 500 içinde yer alan yabancı sermaye hisseli kuruluş sayısında yaşanan kademeli gerilemenin devam ettiğini gösterdi. İSO Lideri Erdal Bahçıvan, “Yabancı sermayeli şirket sayısındaki düşüşü önemsemek lazım. Sermaye kıtlığı çeken bir ülkenin nitelikli yatırım ve para getirecek yabancı firmalara gereksinimi var. Lakin her geçen sene bu sayının azalması konusunu hafife almamak lazım. Küresel ölçekli bir rekabet ortamında güçlü iştiraklere, onların pazarlarından, pazarlama güçlerinden faydalanmaya gereksinimimiz var. Otomotivdeki muvaffakiyet bunun en büyük örneği. Otomotivdeki örnekleri çeşitlendirmek bu mevzuyu zorlamak lazım” sözlerini kullandı.
FİNANSMAN SARFİYATLARI %39.2 ARTTI
Erdal Bahçıvan, “2020 yılında salgın ile oluşan finansal şartlar içinde Türk lirasındaki kıymet kaybı, enflasyondaki artış ve faiz oranlarındaki dalgalanmalar sonucunda bir evvelki yıla nazaran finansman yükü kıymetli ölçüde arttı. 2020 yılında İSO 500’ün finansman masrafları yüzde 39.2 artışla 88.8 milyar TL’ye yükseldi” dedi.
YÜZDE 12.8 DÜŞTÜ
İSO 500’ün ihracatı da yüzde 12.8 oranında gerileyerek 64.1 milyar oldu. 2020 yılında İSO 500 Türkiye ihracatının 37.8’ini, sanayi bölümü ihracatının ise yüzde 39.2’sini gerçekleştirdi. 2000’li yılların ortalarından itibaren 460 bandında seyreden ihracat yapan kuruluşların sayısı 2020 yılında da 465 oldu.
Hürriyet