İTÜ Makina Mühendisliği Bölümü’nü bitiren, akabinde MIT ile Harvard’da yüksek lisans ve doktora yapan Prof. Dr. Mehmet Toner, sıhhatte çığır açan çalışmalara imza atan, Türkiye’nin dünyadaki gururu olan bilim insanı. Çalışmalarına hala Harvard-MIT Üniversiteleri Sıhhat Bilimleri ve Teknolojileri alanında devam eden Prof. Toner’in geliştirdiği mikroçip, kandaki kanserli hücrelerin kısa müddette teşhis edilmesini sağlayarak, hastalığın yayılmasını ve vefatları engelliyor. Prof. Dr. Toner, Üsküdar SEV İlköğretim Kurumları’nın tam donanımlı bireyler yetiştirme maksadıyla bilimle geleceğin önderlerini buluşturduğu çevrimiçi söyleşide öğrencilerle bir ortaya geldi. Tecrübelerini paylaşan, soruları yanıtlayan Prof. Toner, yol gösterecek, ışık tutacak tavsiyelerde bulundu.
İşte, Prof. Toner’in öğrencilere ilham veren tavsiyeleri:
‘BİLİNMEYENLE UĞRAŞAN İNSAN’
“Bilim insanı; bilinmeyenlerle uğraşan, doğruyu arayan, meraklı insan demektir. İster toplumsal bilimler ister siyaset bilimi olsun; her alanda bilinmeyenleri ortaya çıkarmaya çalışanlara bilim insanı denmeli.
BİZİ İLGİLENDİREN BUZDAĞININ ALTI
Bilimi bir buzdağı üzere düşünürseniz; biz buzdağının görünmeyen alt kısmıyla ilgileniriz. Buzdağının zirvesi yani su yüzünde olan kısmı yüzde 10 civarındadır lakin yüzde 90’ı aşağıda. İşte bilim insanı o yüzde 90’ı merak eder, görünen yeri değil.
KANSERDE BİLİNMEYENİN PEŞİNDEYİZ
Kanserin kandan yayıldığı aslında birinci olarak 1869 yılında gösteriliyor. Biz de kanserli hücreler kanda dolanıyorsa onları nasıl bulabiliriz dedik. Yani bilim insanın yapması gereken şeyi yaptık; bilinmeyen bir yere gitmek üzere yola çıktık. Bugün geldiğimiz noktada da kanserde çok büyük atılımlar var, gelecek çok iyi görünüyor. Yakın vakitte kanser kronik bir hastalık üzere olacak. İşte bunlar bilimin sayesinde oluyor.
BİZİMKİSİ BİR SABIR SEYAHATİ
Kanserde mikroçiple yaptığımız kandan teşhis prosedürü için biz 2000’lerin başında yola çıktık. O denli hiçbir şey bir anda bulunmadı. Bir bilim insanı olmanın en değerli temel taşlarından biri sabırlı olmaktır. Çabuk çözülen meseleyle uğraşmaz bilim insanı. Bizimkisi merak ve sabır seyahatidir. Önüne her mani çıktığında yolunu değiştirmeyi değil, pürüzü aşmanın yollarını aramalıyız.
MERAKLA ÖĞRENİLENLER UNUTULMAZ
Meraklı olmayan bir insan öğrenemez. İmtihanda iyi not alırsınız lakin bilgiyi aklınızda tutamazsınız. Meğer merakla öğrendiğiniz şeyi unutmazsınız. Unutmadığınız üzere daha da çok öğrenmek istersiniz. Meraklı olmayı öğretin kendinize, okuyun, çokça soru sorun.
FARKLI BİLGİLER YENİ FİKİRLER GETİRİYOR
Bazen çok bildiğin husus olunca rutine düşebiliyorsun. Lakin yeni şeyler öğrenip, buradan edindiğiniz birikimle daha farklı tahliller geliştirebiliyorsunuz. Örneğin ben, doku mühendisliğinden düşük sıcaklık biyolojisine, mikro akışkandan nano teknolojiye kadar birçok mevzuyla ilgileniyorum.
İÇGÜDÜNÜZÜ ÇALIŞARAK GÜÇLENDİRİN
Hayatınızı değiştiren kıymetli kararları aslında içgüdünüzle veriyorsunuz. Lakin içgüdüyü güçlendirmeniz gerekiyor; bunun için de meraklı, bilgili ve çalışkan olmalısınız. İçgüdü resen gelmiyor, çok çalışmanız gerekiyor ki yanlışsız kararları verebilesiniz.
KARARLARINIZI KENDİNİZ VERİN
Öğretmenleriniz, anne-babalarınız, akrabalarınız size fikirler verecek. Dinlemesini öğrenin, kulaklarınızı açık tutun, herkesi dinleyin ancak ondan sonra kararınızı kendiniz verin.
HAYAT MEŞAKKATLİ BİR SEYAHAT
Çalışmadan muvaffakiyet gelmez. Hayatta muvaffakiyete ulaşmak, meşakkatli bir seyahate çıkmaktır. Ben ABD’ye geldiğimde makine mühendisliği bitirmiştim. Hedeflediğim alan için Harvard Tıp Fakültesi ile MIT ortasında tıp fakültesinin yarısını bitirdim. Anatomi, patoloji, biyoloji öğrendim, o alanların hepsinde kendimi geliştirmek zorunda kaldım.
HÜCREYİ PICASSO’NUN RESMİ SANDIM
Mühendislikten gidip kendimi tıbbın içine attığım vakit memnun hissettim. Hiçbir şey bilmiyordum; mesela birinci girdiğim biyoloji dersinde, hocanın gösterdiği hücre slaydını Picasso’nun resmi sandım. Tıp konusunda bu kadar bilgisizken, çalışkan, öğrenmeyi seven biri olarak muvaffakiyete ulaşabildim.
RİSK ALMAKTAN KORKMAYIN
Hayat siyah ve beyazdan oluşmuyor. Muvaffakiyet ve başarısızlık da o kadar kesin sonları olan kavramlar değil. Başarısızlıktan korkarsanız risk almasını öğrenemezsiniz, o vakit da muvaffakiyete gitme yollarınız kısıtlanır. Risk alınca düşeceksiniz, canınız acıyacak lakin bunlardan korkmayın.
TÜRK GENÇLİĞİ ÇOK ATILIMCI
Gençken risk alıp yeni şeyler kurabilir, atılımcı olabilirsiniz. Türkiye, dünyanın en genç ülkelerinden biri. Bu manada çok şanslıyız. Ayrıyeten Türk gençliği çok atılımcı, dünyanın her ülkesini gezdim, değişik genç ve atılımcı bir ülkemiz var, ne keyifli bize.
İNSANLIK İÇİN GAYE EDİNİN
Okulda size bir temel veriyoruz fakat her şeyi öğretmemiz mümkün değil. Siz hayatınız boyunca hoş vasıflar edinmeye çalışın. Hayal kurmayı, hedef edinmeyi öğrenin. Ancak maksadınızın içine kendinizi sokmayın; bu, başarısızlığın en büyük reçetesidir. Gayeniz ‘Ben Nobel mükafatı alacağım’ değil, ‘İnsanlığa ve dünyaya ne yapacağım?’ olmalı. Hayaliniz ve emeliniz kendinizden büyük olsun.
KALBİNİZİN SESİNİ DİNLEYİN
Hayat, uzun bir maraton. Kalbinizi kullanarak karar verirseniz, daha kolay bir seyahat haline geliyor. Mesela ben kanser dışında organ nakli, AIDS, hamilelik öncesi testler üzere kendi bilgilerimle insanlığa yararlı olabilecek çok çeşitli alanlarda çalışmalar yapıyorum.
YARATICILIĞINIZI GELİŞTİRİN
Beyninizin her tarafını, bilhassa kreatif kısmını çalıştırın. Yaratıcılık kısmını çalıştırmak için müzik, fotoğraf, sanat üzere farklı alanlara ilgi gösterin, bol bol kitap okuyun.
HAYATINIZA DOKUNAN MELEKLERİNİZ OLSUN
Benim hayatımda, bana dokunan, aklımda farklı planlar varken öbür bir yere gitmem için önümü açan meleklerim oldu. İTÜ’de Abdurrahman ve Aksel hocalarımın bana verdiği şevkle çok çalıştım, üniversiteyi bitirdiğimde iki tane dünya literatüründe yayın yapmıştım; zira elimden tuttular, yol gösterdiler. Yale’deki bir hocanın yönlendirmesiyle MIT’de biyomühendislik seçtim, benim yolumu değiştirdi. Hayatımda bir sefer gördüğüm bir insanın ufacık dokunuşuyla, insan sıhhatine ve insanlığa mühendis olarak yararım olur diye bu seyahate çıktım. Onlar benim meleklerimdi. Sizlerin de hayatınıza dokunan melekleriniz olsun. Onları arayın ve bulduğunuz vakit sarılın; zira insanın hayatını değiştiriyor o hoş beşerler.”
Hürriyet
