Organ nakli bir çok hastanın tek talihi. Nakil bekleyen hastaların durumu ertelenemez noktada. Pandemide de nakil hastalarının durumu kritik bir seyir izledi. Gaziantep Tıp Fakültesi de pandemi periyodunda organ bağışı konusunu gündeminden hiç çıkarmadı ve pandemi devrinde böbrek nakli bekleyen hastalara eksiksiz hizmet vermek için Böbrek Nakli Akademisi’ni hayata geçirdi. Organ Bağışı Haftası münasebetiyle Gaziantep Tıp Fakültesi’nden Prof. Sacid Çoban ve takımıyla görüştük.
Çok uzun vakitten beri organ nakli konusuna odaklanan bir doktor olarak pandemi periyodunu nasıl geçiriyorsunuz?
Pandemi oldu, hepimizi çok etkiledi. Fakat “organ nakli konusu ertelenebilir” diye düşünülecek bir husus değil. Bizim daima odağımızda. Bu yüzden de pandemi periyodunda hiç durmadık. Bu hafta sizin de bildiğiniz üzere Organ Bağışı Haftası.
Organ bekleyen hastalar için pandemide frene basmak mümkün değil…
Katiyetle. Lakin biz de pandeminin birinci devirlerinde durduk. Düşündük. Verdiğimiz tüm hizmetleri web’e taşıdık, tüm hastalarımıza ulaştık. Pandemide hastalar, hasta yakınları ile sıhhat çalışanlarına yönelik eğitimlerimizi dijitale taşıyarak bağlantısı hiç koparmadık. Türkiye’deki tüm hastalara ulaşmaya hazırlanıyoruz. Böbrek Nakli Akademisi’ni kurduk. 3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası’nda web platformumuzu tanıtacağız tıpkı vakitte da “Hayata İz Bırak” kampanyası ile herkesi organ bağışına takviye olmaya çağırıyoruz.
NAKİL ETABI KRİTİK
Ne yapıyor Böbrek Nakli Akademisi?
Böbrek nakli olmayı bekleyen ve nakil olan hastalara, hasta yakınlarına, diyaliz ünitelerinde vazifeli sıhhat çalışanlarına, nakil öncesi ve sonrası süreçlerin muvaffakiyetini arttırmak için eğitim vermeyi amaçlıyoruz. Pandemide de bunu online platformlara taşıdık.
Organ bağışı yapanların sayısının artması için çok sayıda farkındalık projesi yürütülüyor.
Nakledilen organının iyi korunması kural. Nakil noktasına gelene kadar yaşanan bir süreç var. Lakin bundan sonrası da çok hassas. Bu yüzden bilgilendirme koşul. Böbrek Nakli Akademisi, bu problemlerin önüne geçebilmek ve kendi ülke gerçeklerimizi tespit ederek greft hayat müddetini uzatabilmek için tahliller üretip uygulamak için kuruldu.
4 BİN BİREYE EĞİTİM VERİLDİ
Kaç hastaya ulaştınız bugüne kadar bu bilinçlendirme çalışmalarıyla?
Birinci olarak faaliyetlerimize 2019 Mart ayında Gaziantep Üniversitesi Hastanesinde başladık. 2020 Ocak-Şubat aylarında, 8 ders gününde karışık kümelerdeki iştirakçilerden oluşmak üzere direkt toplam 390 bireye eğitim verilmiş oldu. Birebir eğitimlerde dolaylı olarak yaklaşık 4 bin şahsa ulaşıldı.
OKYANUSTA SU İÇEMEZSİN
Nakil organının bulunması, ahengi vs lakin bunun kadar sonrası da kıymetli yoksa tüm yapılanlar boşa gidebilir diyorsunuz…
Evet. Nakil hastasıysanız nakil öncesi ve sonrası iki hayat kıyaslanamaz. Bir hastam vardı, nakil olmuştu fakat bir karşıtlık yaşamış sonrasında yine diyaliz hastası olmuştu. Bizlere ortadaki farkı anlatırken “Bir okyanusun ortasındayım ancak okyanusta su içemezsiniz diyorlar onun gibiydim” demişti. Örneğin bir yakını donör oluyor, çok özverili bir vaka, sonra hasta yeni hayata başlıyor.
CEP TELEFONUYLA NAKİL HASTASI TAKİBİ
Yabancı hastalar bu periyotta ulaşabildi mi sizlere?
Türkiye bu hususta başarılı. Yabancı hastalar için vakit kaybını da önlüyoruz. Hastalığın rengi ve lisanı yoktur. Çevrimiçi hizmetlerimizden yararlanarak gelince hastalar daha rahat ediyor. Pandemi periyodunda hastaların sık sık hastaneye gelmesini de önledik. Ayrıyeten bir uygulama hazırladık. Cep telefonundan uygulamamızı indirerek tüm bilgilere ulaşabiliyorlar, derslere direkt katılıyor. Her hastaya özel ilaçlar ve saatleri uygulamaya da yükleniyor. Hasta ilaç saatini cep telefonundan takip ediyor. Meskende Takipte Kal uygulamasına başladık. Kimi gereksinimlerini onlara biz de gönderebiliyoruz.
‘DİYALİZ SÜRECİNİ GECİKTİREBİLMEYİ HEDEFLİYORUZ’
Medikal Ünite sorumlusu Prof. Dr. Hasret Usalan: Günümüzde organ nakillerinde en büyük zahmet, kâfi organ bağışının olmaması… Kovid-19 salgını öncesini kapsayan 2019 -2020 devrinde, Gaziantep Üniversitesinde bir yılda toplam 95 böbrek nakli yapıldı ve bunun 19’u (yüzde 20)kadavradan nakillerdi. Batı ülkelerinde ise bu oranların tam aksisi görülüyor. Türkiye’de de organ bağışını ve kadavradan nakilleri artırmak için çalışıyoruz. Böbrek hastalarını her kademede görüyor, diyaliz seçeneklerini ve nakil seçeneğini sunuyoruz.
‘KADAVRA VE CANLIDAN NAKİL FARKLARINI ANLATIYORUZ’
Cerrahi Ünite sorumlusu Prof. Dr. Fahrettin Yıldız: Cerrahi ünitemizde, hastalara ameliyat öncesi hangi tetkikleri ve görüntüleme prosedürlerini istediğimizi anlatarak bunların yapılma emelleri ile ilgili hastaları detaylı formda bilgilendiriyoruz. Birebir vakitte hastalara yapılacak cerrahi süreçlerle ilgili bilgiler vererek kadavradan nakil ve canlı nakil ortasındaki farkları açıklıyoruz. Ameliyathaneye girişinden uyanıp yatağına çıkışına kadar geçen süreyi detaylı olarak hastamıza anlatıyor, mümkün riskleri de açık bir biçimde söz ediyoruz.
‘SOSYAL HAYATLARINDA MEMNUN OLMALARINI HEDEFLİYORUZ’
Psikososyal Ünite sorumlusu Prof. Dr. Mehmet Cesaretli: Farklı ayrı branşlardan hocalar ile hastalara, aile, iş ve toplumsal etraf ahenkleri bahislerinde dayanak olmak ve ümit vermek için çalışmalar yapıyoruz. Ayrıyeten nakil sonrası takılan böbreğin hayat mühletinin çok daha uzun yıllar olmasını ve hastaların toplumsal hayatlarında daha iştirakçi ve keyifli olmalarını hedefliyoruz.
Hürriyet
