Kovid-19 nedeniyle global piyasalardaki dalgalanmaların artırdığı finansal riskler, tedarik zincirlerine ve ihracata yansıyan olumsuz tesirler ve salgınla gayret önlemlerinin iç talebe tesirleri ülke ekonomilerini güç durumda bıraktı.
Bilhassa salgının birinci periyotlarında birçok bölüm olumsuz etkilenirken, otomotiv, en fazla etkilenen bölümlerin başında geldi. Otomotiv üreticileri, üretimlerini durdurmak zorunda kaldı. Salgın mart-nisan-mayıs periyodunda Avrupa’daki satışlarda büyük kayıplar yaşanmasına neden olurken, Türkiye otomotiv pazarı da salgından olumsuz etkilendi.
Kovid-19’un Avrupa’ya kıyasla Türkiye’de daha geç görülmesi, alınan güçlü tedbirler ve bilhassa ertelenen talepler nedeniyle artan satın alma iştahı üzere nedenler otomotiv satışlarında Türkiye’nin daha güçlü kalmasını sağladı.
İhracat tarafında da otomotiv bölümü, birinci şoku atlatmasının akabinde güçlü pozisyonunu muhafazaya devam etti. Ayrıyeten, kamu bankalarının haziran ayında taşıt kredi faiz oranlarını tarihi düşük düzeylere çekmesi, otomotiv dalında de canlanmayı beraberinde getirdi.
OTOMOTİV PAZARINDA YÜZDE 115,8’LİK BÜYÜME
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, gerileyen faiz oranlarının tesiriyle haziranda araç satışları 70 bin 288 adede ulaştı. Temmuzda araba ve hafif ticari araç satışı, 87 bin 401 adetle tüm vakitlerin en yüksek temmuz ayı satış sayısı olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’de araba ve hafif ticari araç pazarı, eylülde geçen yılın tıpkı ayına kıyasla yüzde 115,8 büyüyerek 90 bin 619 adetlik satış sayısına ulaştı. Araba satışları, 9 aylık periyotta geçen yıla nazaran yüzde 70 artarak 388 bin 690 adet olurken, hafif ticari araç pazarı da yüzde 99,2 yükselerek 104 bin 931 adede ulaştı.
Bu yılın eylül ayı ile geçen yılın birebir ayı değerlendirildiğinde ise araba ve hafif ticari araç pazarı yüzde 115,8’lik büyümeyle 90 bin 619 adet oldu. Bu şimdiye kadarki en yüksek eylül ayı satışı olarak kayıtlara geçti.
Türkiye araba ve hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık eylül ayı ortalama satışlara nazaran yüzde 52 artış gösterdi. Araba pazarı, 10 yıllık eylül ayı ortalama satışlara nazaran yüzde 62,5 ve hafif ticari araç pazarı da yüzde 22,8 büyüdü. Yıl sonunda satışların 700-750 bin adet düzeylerine ulaşması öngörülüyor.
YÜZDE 15,7 HİSSE İLE İHRACAT SIRALAMASINDA BİRİNCİ SIRADAKİ YERİNİ KORUDU
Satışların yanı sıra ihracatta da tam gaz devam eden otomotiv, ülke iktisadının lokomotif bölümü olduğunu bir sefer daha ortaya koydu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) datalarına nazaran, dünya genelinde Kovid-19 salgınının ağır tesiriyle şubatta düşmeye başlayan ve nisanda 596 milyon 332 bin dolara kadar gerileyen otomotiv ihracatı, bu aydan sonra yükselmeye başladı ve yükseliş serisini ağustosa kadar sürdürdü.
Türkiye’nin otomotiv ihracatı, ağustos ayında gerilemesine rağmen eylülde tekrar toparlandı ve bu yıl içerisindeki tepesine ulaştı. Türkiye ihracatının lokomotifi olan otomotiv kesiminin ihracatı, eylülde bir evvelki aya nazaran yüzde 68,7 artarak 2 milyar 605 milyon 33 bin dolara yükseldi. Otomotiv bölümünün ocak-eylül ihracatı ise otomotiv fabrikalarının bakım, tamirat faaliyetleri için üretime orta vermesi ve salgının tesiriyle 2019’un tıpkı devrine kıyasla yüzde 24 gerileyerek 17,1 milyar dolar oldu.
Toplam otomotiv sanayi ihracatı, bu periyotta yüzde 15,7 hisse ile ihracat sıralamasında birinci sıradaki yerini korudu. Ülkeler bazında bakıldığında, eylül ayında otomotiv sanayisinin gerçekleştirdiği ihracatta AB ülkeleri kıymetli rol oynadı. Salgının en ağır hissedildiği devirler sonrası yavaş yavaş olağana dönülmesi, iktisat idaresinin iş dünyasını destekleyici adımlarıyla endüstrinin çarklarının tekrar dönmeye başlaması, iktisadın toparlanma sürecine girmesi ve sanayi tesislerinin üretime kademeli olarak geri dönmesi, otomotiv bölümünün ihracatını olumlu etkileyen esas ögeler ortasında yer aldı.
ÜRETİM TARAFI DA OLUMLU SİNYALLER VERİYOR
Otomotiv sanayi üretimi de pandemi devrinde görülen yavaşlamadan çıkış sinyalleri verdi. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) datalarına nazaran, geçen yılın eylül ayında 136 bin 236 adet olan otomotiv üretimi, bu yılın tıpkı periyodunda yüzde 4 artarak 142 bin 129 adet düzeyine yükseldi. Yılın 9 ayında ise toplam üretim, bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 19 azalarak 854 bin 227 adet, araba üretimi de yüzde 18 düşerek 575 bin 761 adet oldu.
OTOMOTİV SATIŞ SONRASI PAZARINDA SATIŞ, ÜRETİM VE İHRACAT ARTMAYA DEVAM EDİYOR
Bu ortada, otomotivin değerli bileşenlerinden olan otomotiv satış sonrası pazarında da olumlu gelişmeler yaşandı. Otomotiv Satış Sonrası Eser ve Hizmetleri Derneği’nin ağustos sektörel kıymetlendirme anketine nazaran, ay boyunca daldaki satış oranları ortalama yüzde 10 arttı.
Üretici üyeler ortasında ağustosta kapasite kullanım oranı ortalaması yüzde 80’e çıkarken, üyelerin ağustos ayındaki ihracatlarında temmuza nazaran yüzde 7,34’lük artış kaydedildi.
İSTİHDAM KORUNDU
Ankette, iştirakçilerin istihdam durumları da mercek altına alındı. İştirakçilerin yüklü olarak istihdam oranlarını koruduğu, dağıtıcı üyelerin işçi artışının üretici üyelerinin artışının üzerinde olduğu belirlendi. Kelam konusu soruya, iştirakçilerin yüzde 33’ü “arttı”, yaklaşık yüzde 65’i “değişiklik yok”, yüzde 2,4’ü de “azaldı” cevabını verdi.
Otomotiv endüstrisinin, bundan sonraki seyrini global pandeminin gidişatı ve iktisattaki gelişmelere nazaran belirleyeceği öngörülüyor.
Hürriyet
