NFT ya da tam açılımıyla “non-fungible tokens / eşsiz token”, Binance Academy’ye nazaran blockchain üzerinde eşsiz bir varlığı temsil eden kriptografik bir token tipi. NFT’ler dijital varlıklar ya da gerçek dünya varlıklarının token’laştırılmış versiyonları olabiliyor. NFT’ler birbirlerinin yerine geçemediği için dijital dünya dahilinde özgünlük ve mülkiyet ispatı için kullanılabiliyor. Özetle NFT bir şeyin gerçekliğinin “dijital sertifikası” olarak tanımlanıyor ve NFT’ler “türünün tek örneği” varlıklar oluyor.
NELER SATILIYOR?
NFT’ler tıpkı kripto para ve gibisi öteki kripto para üniteleri üzere, blockchain teknolojisini kullanıyor ve yapılan alışverişler bu teknoloji üzerinden kayıt altına alınıyor. Yani NFT’lerde de merkezi olmayan bir süreç oluşturuluyor. NFT ile şahıslar müziklerin, fotoğrafların, tasarım çalışmalarının ve hatta GIF üzere animasyonların dahi dijital sahipliğini alabiliyor ya da kendi çalışmalarını diğerlerine satabiliyor. NFT sayesinde sanatkarlar, eserlerinin -dijital olsa dahi- devam eden satışlardan da değişen yüzdelerde hisse alabiliyor. NFT sistemi bu yüzden bilhassa sanat dünyasında çok büyük bir talep görüyor. NFT’lerin sahiplik bilgisi blockchain altyapısı temelinde, zincirin tüm halkaları ortasında paylaştırılıyor. Yani bir eser için oluşturulan dijital sertifika ve onun kime ilişkin olduğu, dünya genelindeki yüzbinlerce bilgisayarda saklanıyor. Böylece eser üzerinde oburunun hak sahibi olması durumu ortadan kaldırılıyor. NFT’lerin satın alınabileceği farklı marketler kurulmuş durumda. Blockchain temelli bu marketlerde NFT ile satışa çıkarılan farklı eserler bulunabiliyor ve bunlar ethereum üzere kripto paralar verilerek alınabiliyor. Satış süreci de misal biçimde ilerliyor.
TÜRKİYE ÖRNEKLERİ DE VAR
NFT altyapısı Türkiye’de de yaygınlaşmaya başladı. Geçtiğimiz haftalarda sanatçı Tarık Tolunay’ın Eminönü, Tarihi Galata Köprüsü ve Karaköy’ü resmeden “Pandemi” isimli yapıtı yaklaşık 36 bin dolara (yaklaşık 292 bin TL) İranlı bir koleksiyonere satıldı.Yurtdışında ise NFT temelli satışlarda çok daha büyük sayılar karşımıza çıkıyor. “Kripto Sanat” dünyasında tam 69 milyon dolara satılan bir dijital eser bulunuyor. Bu bahsettiğimiz yapıtın ardında Mike Winkelmann yer alıyor. Bu büsbütün dijital ortamda yer alan bir kolaj olan yapıtın ismi ise Beeple. Yurt dışında NFT üzerinden yapılan birtakım garip satışlar da bulunuyor. Hatta bunlardan birisinin gerisinde Türk asıllı Sina Estavi yer alıyor. Estavi, geçtiğimiz ay Twitter CEO’su Jack Dorsey tarafından 2006 yılında atılan birinci tweet’i tam 2,5 milyon dolara NFT olarak satın aldı. Valuables platformu üzerinde Jack Dorsey tarafından başlatılan açık artırmayı kazanan Estavi, büyük atağı için yaptığı açıklamada “Bu bir dijital varlık olarak insanlık tarihinin bir kesimi. Bundan 50 yıl sonra insanlık tarihinin birinci tweetinin fiyatının ne olacağını kim bilebilir” demişti.
GELECEĞİ VAR MI?
NFT’nin geleceği konusunda birçok soru işareti elbette mevcut. Birçok kişi NFT’yi gerçek olarak görmüyor ve yakında sönecek bir balon olarak nitelendiriyor. Lakin blockchain ve kripto paralar için de benzeri şeylerin söylendiğini unutmamak gerekiyor. Geldiğimiz son noktada artık devletler dahi resmi olarak kripto para dalına adım atmanın planlarını yapıyor. Bu açıdan bilhassa sanatkarlar ortasında gelecek NFT’nin etrafında kuruluyor ve bunu benimsemek kıymetli görünüyor.
Hürriyet
