TOBB Muş Bayan Teşebbüsçüler Konseyi Yöneticisi Fatma Abeş, kendini “bildiğim tek iş ticaret” diyerek tanımlıyor. İşten ayrıldıktan 3 saat sonra kendi işini kuran Abeş, girişimcilik serüvenini şöyle anlattı: “Tekstil kolundayım. Ben kendi işime, işten çıkarılınca başladım. Gelinlik satışı yapıyorduk. Patronum beni işten çıkardı, zira ben iyi bir pazarlamacıydım. Maaşım yüksekti ve yüzde üzerinden encümen alıyordum. Patronum ‘niye onun üzere çalışmıyorsunuz’ diye, gayri çalışanları zorlardı. Devir vakit da, “Burada yalnızca çantanız var, ben istediğim devir gidersiniz” derdi. O denli de oldu. Kovuldum. Fakat 3 saat içinde yan tarafta bir dükkanı tuttum. Babam müdahale etti. ‘Bu kadar yakın iki dükkan olmaz’ dedi. Tekrar de yılmadım. İki bileziğim vardı. İkisini sattım. İddialıydım ve sonuçta bir yıl içinde 3 işletmem oldu. Beni kovan patronumla da münasebetlerim devam etti. Sorun yaşamadık. Benim bildiğim tek iş ticaret. Bütün ailem esnaf. Ben ailemle çalışmayı istemediğim için kendi yolumu çizmek istedim. O yüzden gelinlikçinin yanında işe girdim ve kendi işimi kurdum.”
10’DAN FAZLA BAYAN KENDİ İŞİNİ KURDU
Abeş, TOBB Bayan Teşebbüsçüler Kurulu’yla tanışmasının ise 2014 yılına dayandığını belirtti. Abeş, konseyin girişimlerini de şöyle aktardı: “Böyle bir şura oluşacak, içinde olmanızı istiyorum’ dediler. 2014’te girdiğim birinci seçimi kaybettim. Sonrasında iki kere yönetici seçildim. İstihdam ana gayem. Örneğin Şekerli Eller girişiminde çalıştık. Burada 5 bayanı birbirinden sorumlu tutarak, nikah şekerlerini paketleme işi yaptık. Bayanları birbirine bağladık. Bir kız talebeye burs verme kuralı vardı yalnızca. Atölyelerimiz de bizi destekledi. Dükkanlarımız hammadde konusunda destek oldu. Kalkınmada Bayan Emeği Derneği olarak vazife yaptık ve Ticaret ve Sanayi Odamız kapsamında çalıştık. İtalya’ya örnek girişim olarak gittik.
Sonrasında Çelik Kanatlar Girişimimiz başladı. Dokuma sahasında atölyeler günübirlik elemandan çok şikayetçiydi. 6 aylık eğitimlerle, kişileri istihdama hazır hale getirdik. 300’e yakın kişiyi istihdama hazır biçimde, eksper işçi olarak yetiştirdik. Dokumanın ara bölümlerine yetiştirebilecek her türlü elemanı yetiştirdik. Bu sayede 10’un üzerinde bayan da kendi işini kurdu. Bu arada odada seçimleri kazandım. İstihdama Geçişte Bayan Harekatı’yla devam ettik. Burada SODES’in de desteğini aldık. Yeniden dallara ara eleman yetiştirdik. Besin dalında çalıştık.”
GÜNDEM PANDEMİ
Muş’ta kaz çiftlikleri kurduklarını söyleyen Abeş, “Kümes hayvanlarıyla ilgili çalışmak istiyorduk. Hala devam ediyorlar. Bundan sonrası ise pandemiyle ilgili bir hazırlığımız var. Salgına karşı herkesin kendi maskesini, dezenfektanını üretmesini istiyoruz. Dezenfektan imalatı çok güçlükle değil. Atölyelerimiz var. Bayanlar burada eğitim alacaklar. Esasen daha evvel maske ve galoş yapmıştık. Hammaddelerimiz var. Daha sonrasında ambalajlayacak ortamı da sağlayacağız. Ancak önceliğimiz satış değil. Birinci aşamada bin bayana ulaşacağız. Maskeleri de kendileri dikecek. Hammaddeleri biz vereceğiz. Aslında her aile 100 maske kullanıyor, bunu bu yolla temin edebiliriz. Evvel bunları üretmeyi sağlamak istiyoruz. Binaların muhtaçlığı olan ekipmanları temin etmek ve kişilerin gereksinimlerine dokunmak istiyoruz” dedi.
TOBB MUŞ BAYAN TEŞEBBÜSÇÜLER KONSEYI ÜYELERİ ANLATTI: NASIL TEŞEBBÜSÇÜ OLDULAR?
Züleyha Sarıçayır Dirlik:
Muş merkezde oturuyorum. Aslen Muşluyum. Ticaret ve siyasetle uğraşıyorum. Gelinlik ve kuaför işletmelerim var. Aslında işlere Bulanık’ta başladım. Dikiş nakış eğitimi aldığım için, arkadaşların tavsiyesiyle gelinlik işine girdim. 2010 yılında da Muş’a taşındık. Artık burada hizmet sunmaya çalışıyoruz. Kuaför de zincirleme bir dal olduğu için, o da arz ve talep üzerine gelişti. Gelinlik tarafında 3 kişi çalışıyoruz, kuaför tarafında da 2 kişi çalışıyor. Müşterinin talebine nazaran İzmir, Diyarbakır üzere vilayetlerden gelinlikleri getirtiyoruz, tadilatlarını biz yapıyoruz.
Halide Budak:
Muş’ta sigorta acenteliği yapıyorum. Bu yıl 15. yılım. Bu bölüme arkadaş teklifiyle başladım. Baktım, araştırdım ve bana münâsib olduğuna karar kıldım. Şu anda da 3 çalışanım var. İşlerimi tek başıma yürütüyorum. Başladığımda kesimde tek bayan girişimciydim, hali hazırda da bölümde tekim.
Sibel Kesik:
Dokumacılık kolundayım. Dokumaya nasıl başladım, çocuk yaşta başladım. 12-13 yaşlarında kendi konutumda dikiş dikiyordum. Onu bir adım daha ileri götürerek kalfalık, ustalık derken, dokuma atölyelerinde 7.5 aylık devirlerde 25-30 kişilik ekipler yetiştirmeye başladım. 6-7 yıl eğitmenlikle geçti. Halk eğitime bağlı da çalıştım. Bine yakın kişiyi yetiştirdim. Kimi devir kümeler 80 şahsa kadar çıktı. Usta öğreticilikten sonra ise, 13 kişilik bir ekiple kendi atölyemi kurdum. TOBB Bayan Teşebbüsçüler Kurulu’nun bütün programlarını da ben yönettim. İşimi çok seviyorum. 30’a yakın bayanı usta öğretici yaptım.
TOPLUMSAL YARDIMLAŞMADAN ALDIĞI DESTEKLE İŞİNİ KURDU
Şükran Bingöl:
Konut dokumacılığı ve perde üzerine çalışıyoruz. Atölyemiz var. 2000 yılında işyerimi açtım. Eşimden ayrılmaya karar verdiğim gün, işyerimi de açmaya karar vermiştim. Öncesinde Halk Eğitim’e gidiyordum, konutta dikiyordum. Toplumsal yardımlaşmadan aldığım destekle işimi kurdum. Sonrasında ise Kalkınma Ajansı ve KOSGEB’ten destek aldım. Borç aldım, borç ödedim. Bir bayan işletmeci olarak, bu işi birinci yapanlardanım. 7 çalışanım var. Perdecilik işi çok zordur. Dağınık bir iştir. 3 çocuğum var. Onlar da mühendis, bankacı ve muallim oldu.
ELİNE TORNAVİDA ALIP MAKİNE TAMİR EDİYOR
Pervin Aydemir:
Bir beyaz eşya markasının servisiyiz. Aslında bu işlere kardeşimle başladım. O sonra kesim değiştirince iş bana kaldı. Birinci başta bir bayanın teknik servis olmasına biraz reaksiyon vardı. Şaşkınlıkla karşılıyorlardı, ‘erkek işi’ diye bakıyorlardı. Ancak natürel devirle bunları yendik. Şu anda yöneticiyim. 21 çalışanım var. Elime tornovida alıp tamirata giriştiğim de oluyor. Velev istemez işi öğreniyoruz. Biz 5 kardeşiz. Fakat gayrı kardeşlerim hoca, avukat, hemşire üzere sair kollarda.
Soldan sağa: Şükran Bingöl, Züleyha Sarıçayır Dirlik, Fatma Abeş, Halide Budak, Pervin Aydemir, Sibel Kesik
Hürriyet
