TikTok son yılların en tanınan toplumsal medya mecralarının başında geliyor. Bu popülerlik sayesinde yakın vakitte TikTok kaynaklı birçok enteresan de haber dünya basınında gündem oldu. Lakin bu haberlerin hiçbiri birazdan okuyacaklarınız kadar tüyler ürpertici değildi.
Her şey Ekim 2000’de başladı. Bir cinayet soruşturması yürüten Pakistanlı yetkililer, Karaçi kentinde bir mumyanın karaborsada 11 milyon dolara satışa çıkarıldığını öğrendi. Mumyayı satan kişi Ali Ekber isimli bir İranlıydı.
BBC’nin 5 Ağustos 2005 tarihli haberine nazaran, ismi Ali Ekber olan bu kişi, sorgusu sırasında asıl sahibi bir Pakistanlı olan mumyanın Belucistan eyaletinin Ketta kentinde bir meskende olduğunu söyledi.
Polis meskene baskın yaptı ve mumyayı alarak Karaçi’ye getirdi. Burada mumya incelenmek üzere bulunan Ulusal Müze’ye götürülerek ülkenin en değerli arkeologlarından Profesör Ahmed Hasan Dani’ye teslim edildi.
PERS PRENSESİ RODUGUN’UN MUMYASI MI?
Birinci izlenim çok ilgi cazipti: Mumya Mısır’dakine misal ahşap bir lahitte yatıyordu. Lahdin üzerinde çivi yazısı tabirler, antik Perslerin yazıları ve Zerdüştlük inancının rablerinden Ahura Mazda’nın (“bilge efendi”) oymaları bulunuyordu. Başında altından bir taç, yüzünde bir maske, göğsünde ise üzerinde “Ben büyük Kral Kserkses’in kızıyım. Mazereka beni koruyor. Ben Rodugun’um” yazan bir plaka bulunuyordu. Atlas Obscura’nın aktardığına nazaran, şayet bu yazılanlar doğruysa mumya bir Pers prensesine aitti ve tam 2600 yaşındaydı.
Bu hayli farklı bir durumdu çünkü o güne kadar Perslerden kalan bu türlü tarihi yapıtlara hiç rastlanmadığı üzere İran ve etrafında Mısır gibisi mumyalama süreçlerinin yapıldığına dair de hiç delil yoktu.
Bu ortada mumya İran’la Pakistan’ın ortasının açılmasına neden oldu. İran Kültür Mirası Kurumu mumyayı kendi kraliyet miraslarının bir modülü olarak ilan edip hak tez etti. Hatta Pakistan iade etmezse, İnterpol’ü devreye sokma tehdidinde bulundu. Afganistan’da o devirde iktidarda olan Taliban rejimi de “Mumya Afganistan’da bulunmuş olabilir” kuşkusunu ortaya atarak olaydan hisse elde etmeye çalıştı.
BASKINDAN 7 AY EVVEL ABD’YE GÖNDERİLDİ
Bu esnada Amerikan Archeology mecmuası mumyayla ilgili bir ayrıntısı daha ortaya çıkardı. Mecmuanın Ocak/Şubat 2001 sayısındaki “Özel Rapor: Pers Prensesi’nin Destanı” başlıklı yazıda, mumyanın düzmece olabileceği ihtimali birinci kere ortaya atıldı. Bu makale bile tek başına epey enteresan ayrıntılar içeriyordu. Anlatıldığına nazaran, bir diğer iş için mecmuanın ofisini ziyaret eden ünlü arkeolog Oscar White Muscarella, Karaçi’deki baskından 7 ay evvel mumyanın fotoğraflarını görmüş ve gerçek olamayacağına karar vermişti.
Makaleye nazaran; kimliğini açıklamayan New Jersey’deki bir temsilci, Metropolitan Sanat Müzesi’nde misyonlu olan Muscarella’ya mumyanın dört adet fotoğrafını göndermişti. Fotoğrafları inceleyen Muscarella, mumyanın göğsündeki plakada yazılı metin için, kıymetli bir üniversitede çivi yazısı uzmanı olarak vazife yapan bir meslektaşından yardım istemişti.
Kelam konusu uzmanın yaptığı inceleme de Muscarella’nın kuşkularının haklılığını ortaya koymuştu. Çünkü bu metin İran’ın batısında Behistun’da bulunan ünlü Kral Darius yazıtından bir kesimdi. MÖ 522-486 yılları ortasında karar süren Darius’un başarılarından bahseden bu yazıt MÖ 520-519 yıllarında tamamlanmıştı. Bir öteki deyişle MÖ 600’den kalma olduğu tez edilen bir mumyanın göğsünde buradaki yazının yer alması imkansızdı.
Yazıdaki gramer kusurlarını da göz önünde bulunduran uzman “1930’lardan daha eski olamaz” sonucuna varmıştı. Bu rapordan mutlu olmayan New Jersey’deki temsilci, ahşap lahitten bir parçayı karbon tarihleme testine göndererek aşağı üst 250 yıllık olduğu sonucunu elde etmişti.
ASIL DEHŞETLİ GERÇEK DAHA SONRA ORTAYA ÇIKTI
Mecmuanın makalesi “Pers Prensesi tahminen geçersiz, tahminen de üzerine uydurma Pers ayrıntıları eklenmiş gerçek bir Mısır mumyası…” satırlarıyla biterken Pakistan’da da çalışmalar sürüyordu. Bilgisayarlı tomografi taramaları, kimyasal testler ve karbon tarihlemesi ile mumyanın gerçek mi düzmece mi olduğu araştırılıyordu.
Bu süreçte bilim insanları, vücudun öldüğünde 21 yaşından daha büyük olması gereken bir bayana ilişkin olduğunu tespit etti. Bayan öldükten sonra iç organları alınmış, karın boşluğu toz üzere bir unsurla doldurulmuştu. Bu unsurların çağdaş çağda kullanılan karbonat ve sodyum klorür (sofra tuzu) olduğu anlaşıldı.
Ocak 2001’de İranlı uzmanlar Karaçi’yi ziyaret ederek ve mumyanın üzerinde İran’da kullanılan deterjanların ve petrokimyasalların izlerini keşfettiler. Ayrıyeten göğüs plakasındaki yazıyı da inceleyerek “yazan kişinin İran lisanı ve yazısı konusunda çok bilgili olmadığı” sonucuna vardılar. Lahitteki kurşun kalem izlerini de hesaba katarak mumyanın uydurma olduğunu ilan ettiler.
Son kelamı Nisan 2001’de Pakistan Ulusal Müzesi Küratörü Esma İbrahim söyledi. 11 sayfalık bir rapor hazırlayan İbrahim, mumyanın düzmece olduğunu dünyaya duyurdu.
Lakin daha da müthiş olan bir şey vardı: Kelam konusu bayan vücudu 1996’da ölmüş muhtemelen İranlı birine aitti ve bir cinayetten şüpheleniliyordu. Uzmanlar, bayanın küt bir nesneyle vurulma sonucu boyun kırılmasından öldüğünü tespit etmişler lakin bunun kazara mı kasti mi olduğu konusunda kesin bir sonuca varamamışlardı. Lakin tekrar de İbrahim’in raporu cinayet ihtimalini yok saymıyor hatta yüksek görüyordu.
Her ne kadar kusursuz olmasa da bayanı bu halde mumyalamak çok sıkıntı bir işti ve birçok alanda uzmanlık gerektiriyordu. Bu nedenle geçersiz mumya operasyonunun çok büyük olduğu kestirim ediliyordu.
KİM BU BAYAN?
Pekala bayan kimdi? Düzmece mumyayı büyük bir operasyonla hazırlayan kişi ya da şahıslar, bayanı yalnızca bu nedenle mi öldürmüşlerdi yoksa bir mezar hırsızlığı da mı kelam konusuydu?
Pakistan polisi bayanın boynunun ve çenesinin kırılmış olmasından hareketle bir soruşturma başlattı. Karaborsada tarihi eser kaçakçılığı yapan birçok kişi sorgulandı lakin bir sonuç elde edilemedi.
Başka yandan kısa bir mühlet evvel İran, Pakistan ve Taliban ortasında paylaşılamayan mumya, düzmece olduğu anlaşılınca ortada kaldı ve 2002’de Pakistan’da faaliyet gösteren Edhi Vakfı’na gönderildi.
Kimsesizlerin ve kimliği meçhul şahısların, Müslüman adetlerine uygun biçimde toprağa verilmesi üzere hayır işleriyle uğraşan vakfın sözcüsü Rizvan Edhi, 2005’te BBC’ye yaptığı açıklamada, “Artık kimse bu bahisle ilgilenmiyor” derken, bayanın cenaze merasimini ve toprağa verilmesini kendilerinin üstlendiğini açıkladı. Edhi, “Bu mumyayı 3 yıldır morgumuzda saklamak bize yüz binlerce rupiye mal oldu” dedi ve cenazenin bir ay içinde toprağa verilmiş olacağını söyledi.
Başka yandan İnterpol mumyanın birinci sahibi olduğu tez edilen İranlıyla ilgili soruşturmayı sürdürürken, bölgede iki bayan mumyasının daha tıpkı halde karaborsada satıldığı ve 3-4 milyon dolar civarında bedellerle alıcı bulduğu öğrenildi. O mumyaların akıbeti bugün hala bilinmiyor.
NEDEN YİNE GÜNDEM OLDU?
Pekala 20 yılı aşkın bir vakit evvel yaşanan bu olaylar neden tekrar gündem oldu? O sorunun karşılığı da en başta bahsettiğimiz TikTok probleminde yatıyor. TikTok’un sevilen hesaplarından Mystery Team Inc. geçtiğimiz pazar günü bu mumyadan bahsedince inanılmaz ilgi topladı.
Maggie Stabile ve Kayla Van de Bunt’ın hazırlayıp sunduğu cürüm ve güldürü temalarını birleştiren Mystery Team Inc’in “Pers Prensesi” kısmı bir günden daha az müddette 1,4 milyon görüntülenmeye ulaştı ve 361 bin beğeni aldı. Beğeni sayıları haber yazıldığı sırada 500 bine ulaşmış görüntülenme ise 2 milyonu bulmuştu. Sayılar daima artmaya devam ediyor.
Görünen o ki mecmua makalelerinden belgesellere oradan da toplumsal medyaya uzanan bu öyküde kurbanın ismini asla öğrenemeyeceğiz. Lakin öyküsü daha uzun yıllar lisandan lisana yayılacak.
Kripto Para Piyasaları için Bigpara
Kripto Para Piyasaları için Bigpara
Hürriyet
