Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2019 yılına ait Kamu İşletmeleri Raporu’nu açıkladı. Buna nazaran, geçen yıl sonu prestijiyle Bakanlığın portföyünde toplam 18’i KİT, dördü kamu bankası ve altısı öteki kuruluş olmak üzere toplam 28 kamu işletmesi yer aldı. Performans açısından değerlendirildiğinde 2019 yılında KİT sisteminin brüt satışları 2018 yılına kıyasla yüzde 22,5 artışla 153,46 milyar liraya ulaştı. Brüt satışlardaki artış, yüklü olarak BOTAŞ’tan kaynaklandı.
KİT sistemi, 2018 yılını 6 milyar lira faaliyet ziyanı ile kapatırken, geçen yıl ise faaliyet ziyanı 1,3 milyar lira oldu. Faaliyet zararındaki azalışa karşın olağan dışı gelir ve karlar kalemindeki düşüş sonucu KİT sisteminin 2019 yılı periyot karı azalarak 924 milyon lira oldu. Vergi ve yasal yükümlülüklerinin akabinde sistemin 2019 yılı devir net ziyanı 1,7 milyar lira olarak gerçekleşti.
KİT’LERİN BİLANÇO DURUMU
KİT sisteminin toplam etkin büyüklüğü 2019’da bir evvelki yıla nazaran yüzde 16,5 artışla 278 milyar liraya yükseldi. Etkin büyüklüğünün gayri safi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranı ise yüzde 6,5 olarak hesaplandı. Faal büyüklükteki artış da yüklü olarak duran varlıklar ve stoklardaki artıştan kaynaklandı. Toplam öz kaynak büyüklüğü 2019’da yüzde 10,1 artışla 163,8 milyar liraya çıktı.
Kimi KİT’lerin nominal sermayelerinde yapılan artışlar sonucunda KİT sisteminin toplam nominal sermayesi 2018 yılına nazaran yüzde yüzde 15,4 artış gösterdi ve 183,5 milyar liraya yükseldi. Bu KİT’lerin ödenmiş sermayelerindeki artış ise KİT sisteminin toplam ödenmiş sermayesini yüzde 14,9 artırarak 161,6 milyar liraya çıkardı.
KİT sisteminin pasif yapısı incelendiğinde, öz kaynakların yabancı kaynaklara oranla daha fazla olması dikkati çekti. Öz kaynaklar, toplam pasifin yüzde 59’unu oluştururken yabancı kaynakların oranı yüzde 41 olarak belirlendi.
İSTİHDAM MASRAFLARI ARTTI
KİT’lerde 2000 yılında yaklaşık 170 bin kişi istihdam edilirken, bu sayı giderek azaldı. 2019’da istihdam edilen kişi sayısının 101 bin düzeylerine indi. Bu kapsamda 2019’da istihdam edilen toplam kişi sayısı bir evvelki yıla nazaran yüzde 0,1 azalış kaydetti. Portföydeki KİT’lerin toplam istihdam sarfiyatları, kelam konusu devirde, yüzde 21,4 artarak 12,8 milyar liraya ulaşırken, gelir tablosuna yansıtılan toplam KİT satış ve faaliyet masraflarının yüzde 8,4’ü istihdam masrafından oluştu.
Bu ortada, KİT’lerin bünyesindeki bir çalışanın patrona maliyeti 2019’da memurlar ve kontratlı işçi için aylık ortalama 9 bin 340 lira ve personeller için aylık ortalama 11 bin 706 lira oldu.
Hürriyet