Artan kuralık, tarımda girdi maliyetlerinin yükselmesi, üretimin azalması ve talebin artması sebze-meyve fiyatlarında üst istikametli harekete neden oldu. Bu günlerde semt pazarlarına, marketlere ve manavlara gidenler bilhassa kışlık zerzevat fiyatlarını görünce büyük bir şaşkınlık yaşıyor. Karnabahardan pırasaya, ıspanaktan kerevize kadar onlarca eserde fiyatlar geçen yıla nazaran bir epey yükselmiş durumda. Bir kilogram ıspanağın hal fiyatı geçen yıla nazaran 2 TL’den 5 TL’ye çıkarken, karnabaharın kilogram fiyatı da 2 TL’den 5 TL’ye yükseldi. Brokoli ve pırasanın kilogram fiyatları da 3 TL’den 5 TL’ye çıktı. Hal fiyatlarından yaşanan bu yükseliş tezgahlara da yansıdı. Biz de yaşanan bu fiyat yükselişinin nedenlerini araştırdık. Türkiye’nin dört bir yanından üreticilerle temasa geçerek yükselen fiyatların sebeplerini sorduk. Pandemi nedeniyle zerzevat ve meyveye talebin arttığına dikkat çeken kesim temsilcileri, üretimin az, talebin ise çok olması nedeniyle fiyatların arttığına dikkat çekti. Öne çıkan bir başka sebep ise aracıların esasen yüksek olan fiyatları daha da üst çıkarması gösteriliyor.
‘GENÇLER ÇİFTÇİLİĞİ TERCİH ETMİYOR’
Çiftçinin daha fazla dayanağa gereksinimi olduğunun altını çizen Bursa Ziraatçiler Derneği Lideri Veysi Erez de, şu tabirleri kullandı: “Temel girdileri oluşturan, mazot, gübre ve tohum üzere eserlerde fiyat artışları yaşandı. Çiftçi harcadığı kadar bile kazanamadı. Bu yüzden çiftçiliği bırakanlar oldu. Planlama ile meselesinin çözülmesi gerekiyor.” Çanakkale Ziraatçiler Derneği Lideri Rahman Kırmacı ise genç çiftçilerin yetişmediğini, köylerde ailesi çiftçilikle geçimini sağlayan gençlerin, sigortalı, aylık maaşı olan işleri tercih ettiğini vurguladı.
KOOPERATİFÇİLİK DESTEKLENMELİ
Kuraklık ve global ısınma nedeniyle üretimde büyük değişiklikler yaşandığına dikkat çeken Türkiye Ziraatçılar Derneği Lideri Hüseyin Demirtaş, ziraî girdi maliyetlerinin de son devirlerde çok yükseldiğine dikkat çekti. Dolar kurundaki yükselişin de fiyatlara kıymetli tesiri olduğunu vurgulayan Demirtaş, “Üretici ektiği eserden para kazanamıyor. Olay kısır döngüye girdi. Pazarlama stratejileri geliştirilip, düzgün bir planlama yapılırsa bu hem üreticinin hem de hem de tüketicinin faydasına olacaktır. Bu kapsam tahlil olarak kooperatifçiliği söyleyebiliriz. Devletin kooperatifçiliği teşvik edip, desteklemesi büyük yarar getirecektir. Küçük üreticinin müdafaaya gereksinimi var. Şayet bunlar sağlanırsa sıkıntılar aşılmaya başlar” dedi.
HALE GİREN ESER AZALDI
İstanbul Meyve-Sebze Komiteci ve Tüccarları Derneği Sıddık Kılıç da üretimin azaldığına dikkat çekti. Kılıç, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Hava koşulları ve yaşanan kuraklık üzere sebeplerle de fiyatlarda artış yaşandı. Tüketim fazla üretim az olunca fiyat artışı kaçınılmaz oldu. Hale giren eser ölçüsünden azalma var. Hale eser az gelince fiyatlar da ona nazaran oluşuyor. 15-20 gün sonra eserlerin artmasıyla birlikte fiyatlarda bir gerileme yaşanmasını bekliyoruz.”
‘PLANLAMA OLMADIĞI İÇİN FİYATLAR ARTIYOR’
Geçen yıl zerzevat eken çiftçinin para kazanamadığını, bu yıl ise geçen yıl para kazanamadığı için zerzevat ekmekten vazgeçtiğine dikkat çeken Adapazarı Ziraat Odası Lideri Ercan Ateş, “Sakarya’da zerzevat ekili yerler geçen yıla nazaran yüzde 70 azaldı. Ülke genelinde sebzecilik yapan birçok vilayette misal durum yaşanıyor. Pandemi sorununa kuraklık da eklenince çiftçi iyice güç duruma düştü. Maliyetlerde de yükseliş var. Lakin olay dönüp dolaşıp planlamaya geliyor. Gelecek yıl, bu yıl zerzevat iyi paraya satıldı diye herkes zerzevat ekecek. Bu da üretim fazlalığına neden olacak. Fazla üretim nedeniyle gelecek yıl zerzevat fiyatları düşecek. Bunun yaşanmaması için artık tedbir alınması gerekiyor” diye konuştu.
İSTANBUL HALİNDE GEÇEN YILDAN BU YILA YAŞANAN FİYAT DEĞİŞİMİ (TL)
‘ARACI VE TEFECİLER YÜKSELTİYOR’
Antalya Ziraatçiler Derneği Lideri Abdurrahman Özcan da, planlama eksikliğine dikkat çekti. Çiftçilerin komşusunun ektiği eserden para kazanıp kazanmadığına nazaran ekeceği esere karar verdiğini vurgulayan Özcan, ayrıyeten tarım dalından beslenen aracı ve tefecilerin fiyatları yükselttiğine dikkat çekti. Yalnızca kış sebzelerinde değil genel manada ziraî üretimde ıstırap olduğunu kaydeden Özcan, “Üretici para kazanmazsa üretimden kopuyor. Bu da üretimin düşmesine, fiyatların yükselmesine neden oluyor” dedi.
Hürriyet