Antalya, baharı geniş yelpazede karşılamayı seven bir kent… Varyant’tan Konyaaltı kıyısına hakikat bakarken denizden doruklara uzanan görünüm size bunu anlatıyor. Bu kentin sunduğu doğal hayat, insanı keşfe çıkmak konusunda adeta tahrik ediyor. Sarısu Plajı’ndan yüzlerce metre üste hakikat kıvrılan Batı Toroslar’ın yükseklerinde dolanırken, Antik Yunan’dan Osmanlı’ya birbirinden farklı anılarla karşılaşmak an sıkıntısı… Onlardan biri, bizi tam 8 asırlık seyahate çıkarıyor. Kırkgöz Gölü’nü geçerken…
ADETA BİR KUŞ CENNETİ
Antalya’nın Kepez sırtlarından Döşemealtı ilçesine yaklaştıkça, Selçukluların vakte meydan okuyan hanlarıyla karşılaşıyoruz. Düzlerçamı’ndaki Meskendir Han onlardan biri… Lakin durağımız şimdilik orası değil. Öncelikle rotayı, içinde Karain Mağarası’nın da olduğu Kırkgöz Gölü’ne çevirdik.
Döşemealtı’nı uzunluktan boya geçerken baharın tomurcuklu yüzünü, Güllük Dağı ile Beyefendi Dağları’nın serinliğini payda hissede evvel gölün kenarında bulduk kendimizi.
Kırkgöz’e yalnızca göl demek haksızlık; zira birinci derece sit alanı olan göl, nilüfer çiçekleriyle çoktan kuş cennetine dönüşmüş. Gölün hoşluğundan etkilenmemek mümkün değil. Antalya’nın en büyük doğal gölü Kırkgöz’ü izlerken, ağır kent mesaisinden başını kaldıramayan bir arkadaşımın söylediklerini hatırlıyorum: “Sadece bir su kenarına geçip saatlerce tabiatın kayıtsızlığını izleyebilirim.” Kırkgöz, nilüferleriyle “Gel izle” der üzere duruyor yerinde… Kırkgöz Gölü’nü ortalayan köprüden geçtikten sonra rota resen oluşuyor. GPS’e gerek kalmaksızın köy yolunu izleyerek, kendimizi 11 bin metrekarelik tarihi bir yapıda buluyoruz.
İsmini olasılıkla göle veren Kırkgöz Han Kervansarayı’ndayız. Burası İpek Yolu’nun Antalya iskelesi öncesi son durağı. Batı Akdeniz’i Anadolu’ya, Mora’ya, Rodos’a bağlayan, dikdörtgen bir yapı…
Tonozla örtülü uzun holden Kırkgöz Han’a girer girmez Selçuklu imzaları arka arda atılmaya başlıyor. Dış cephe duvarlarıyla bir kaleyi andıran Kırkgöz, 1237 sonrası Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından yaptırılmış. Gariptir, bir taraftan da tahtta dokuz sene kalan Sultan’la birlikte Anadolu Selçukluları’nın yıkılışına (1246) şahitlik etmiş kervansaray.
BAHÇEDE DÜĞÜN YAPILIYOR
Kırkgöz Han, son yıllarda onarımdan geçip turizme kazandırılan bir kervansararay. Bu özelliğinden dolayı, hem köy rehberi eşliğinde pak bir tarihi yeri geziyorsunuz hem de güvenlik tasanız uçup gidiyor. Han özelleştirildiği için nişan, düğün üzere tertiplere da mesken sahipliği yapıyor. Gelin-damat üstteki bu revakların altında veriyor kelamı: “Hastalıkta ve sıhhatte…”
8 ASIRLIK MİMARİ SİMGELER
Ürkütücü Moğol istilası sonrası, Türk-Fars mimarisi finali bu kervansarayda tamamlamışa benziyor. Kırkgöz Han, 51’e 49 metre genişliğinde bir avluya sahip… Taçkapısından alana çıktığınızda gözünüze birinci ilişen, sundurma diyebileceğimiz bir dizi kemerli revak oluyor. Evvelce avlunun ortasında hem mescit hem de sarnıç varmış lakin günümüze yalnızca sarnıç ağzı ulaşabilmiş. Moloz taş duvarlar ortasında gezinirken en dikkat cazibeli şey, Kırkgöz Han’ı inşa eden ustaların 8 asır evvel taşlar üzerine çizdiği simgeler… Bilhassa revaklar üzerinde sık sık fiyonk, daire ya da V formunda mimari işaretlere denk geliyorsunuz. Hanın sonradan okunabilen kitabesi üzerinde Sultan’a ithafen ‘İlk taç sahibi’ vurgusunun olduğu söyleniyor.
İki istikameti revaklı kervansarayın güneydoğu ucunda seramik fırını kalıntıları var. Kalıntılar vakitle kuyuya dönüştüğü için üstü camla kapatılmış. Kırkgöz Han’ın kemerlerinin altından geçtiğinizde ‘zamansızlık nedir’in karşılığını alıyor üzeresiniz.
O devir Antalya iskelesine ulaşmak isteyen kervancılar develerini, atlarını hanın batı tarafına bağladıktan sonra soluğu ince uzun kubbeli kısımda alırlarmış. Odalardan biri şimdinin buzhanesi… Eserler bozulmasın diye burada depolanmış. Bir başkası, yatağı döşeği toprak yere atanların Antalya yazında serin serin uzanabileceği dinlenme kısmı. Dönemin üst seviye idari amiri için de statü farkını ortaya koyan özel kubbeli bir oda mevcut. Oda hem serin hem de dışa kemerli biçimde kapalı.
KERVANSARAYDAN FAZLASI
Kırkgöz Han, kolay bir kervansaraydan daha fazlası. Geniş avlusunda, kubbelerinin altında ve iç odalarda soluklanırken geçmişin beşerinin uğraşlarını ve hayat şeklini hayal edip hissedebiliyorsunuz.
Tahminen ne Yörük tezgâhları açılıp ne alışverişler yapıldı, ne ortak eğlencelerin, hengamelerin uğultusu koptu avlusunda, kim bilir. Handa bugünün AVM’si, köy pazarı, bankası, arabası, oteli, mescidi bir olup hepsi hepsi 51’e 49 metrenin içinde mahalle tadında hayat kurmuş üzere gözüküyor.
NASIL GİDİLİR?
Kırkgöz Han Kervansarayı’na birkaç noktadan ulaşmak mümkün… Antalya’ya 30 kilometre uzaklıktaki kervansaraya Burdur yolundan (D-650) rahatça ulaşılabilir. Döşemealtı’nın içinden hana geçmekse daha keyifli… Zira nilüferli gölü izleye izleye Bıyıklı Köyü’ne çıkıyorsunuz. Han devamında sizi tabelalarla kendine çekiyor. Giriş bileti kişi başı 20 lira…
Hürriyet
