Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, piyasaların aktif ve sağlıklı işleyişini son derece önemsediklerini belirterek, “Bu kapsamda özgür piyasa sisteminden rastgele bir taviz katiyetle kelam konusu olmayacak, liberal kambiyo rejiminin uygulanmasına kararlılıkla devam edilecektir. Islahat paketimizde yer alan hareketler de, yapısal temellerimizi daha da güçlendirecek muhtemel şoklara karşı direncimizi attıracaktır” dedi. Bakan Elvan, Twitter hesabından yazılı açıklama yaptı.
Bakan Elvan, makroekonomik istikrarın ön şartlarının fiyat istikrarı ve finansal istikrar olduğunu vurgulayarak, “Bu alanlarda istikrar olmaksızın güçlü, kaliteli ve sürdürülebilir bir büyümeye ulaşmak mümkün değildir. Uygulamakta olduğumuz enflasyonda düşüşü önceliklendiren makro siyaset çerçevesi enflasyonda kalıcı düşüş sağlanana kadar kararlılıkla sürdürülecektir. Maliye siyasetlerini para siyasetini tamamlayıcı tarafta fiyat istikrarını desteklemek emeliyle uygulamaya devam edeceğiz” dedi.
Bakan Elvan, piyasaların aktif ve sağlıklı işleyişini son derece önemsediklerini tabir ederek, “Bu kapsamda hür piyasa sisteminden rastgele bir taviz mutlaka kelam konusu olmayacak, liberal kambiyo rejiminin uygulanmasına kararlılıkla devam edilecektir. Islahat paketimizde yer alan hareketler de, yapısal temellerimizi daha da güçlendirecek mümkün şoklara karşı direncimizi attıracaktır” tabirlerini kullandı.
CANİKLİ’DEN ‘MERKEZ BANKASI’ AÇIKLAMASI
AK Parti Genel Lider Yardımcısı, İktisat İşleri Lideri ve İstanbul Milletvekili Nurettin Canikli, yaşanan ekonomik gelişmelere ait Twitter hesabından açıklama yaptı. Canikli, Merkez Bankası liderlerine kanunla verilen öncelikli misyonun, fiyat istikrarının sağlanması olduğunu ve bugüne kadar misyon yapan tüm Merkez Bankası liderlerinin kanunla verilen fiyat istikrarının sağlanması gayesine daima sadık kaldığını belirterek, şunları kaydetti:
“Merkez Bankası Başkanlığı vazifesine getirilen rastgele birisinin bu amacın dışına çıkması mümkün değildir, eşyanın tabiatına alışılmamıştır. Hükümetlerin temel maksadı olan istikrarlı büyümenin fakat öngörülebilir ve makul düzeylerde denetim edilebilen fiyatlar genel seviyesi ile gerçekleştirilebildiği bilimsel bir olgudur. Para siyaseti araçları da bu gerçek göz önünde bulundurularak dizayn edilir. TL cinsi varlıklara sağlanan gerçek getirinin olumlu bir pahada dengelenmesi, TL cinsi varlıklara olan talebin canlı tutulması için gereklidir. Negatif gerçek faizin TL cinsi varlıklardan altın ve dövize hakikat yönelişi ve dolarizasyonu hızlandırdığı bilinmektedir ve görülmüştür. İktisat tek bir istikrardan ibaret değildir, bir istikrarlar manzumesidir. Tüm bu dengelerin birlikte kıymetlendirilmesi ve modellenmesi gerekir. Müspet gerçek faizin para ikamesini durduracak, hatta karşıt para ikamesinin önünü açacak düzeyde olması rasyonel olmanın bir gereğidir.”
‘PİYASALARA MEYDAN OKUMAK DEĞİLDİR’
Başka taraftan, olumlu gerçek faizin optimal düzeyde olmasının da bir mecburilik olduğunu vurgulayan Canikli, şunları söz etti:
“Optimal düzeyin altında kalan gerçek faiz oranı dolarizasyon akışını durdurmaz. Optimal düzeyin üzerinde belirlenen gerçek faiz ise iktisat için büyük maliyetler ortaya çıkarır. Üretim, ihracat, istihdam amaçlarını olumsuz tarafta tesirler. Finans kuruluşlarının faal kalitesini bozar. Optimal gerçek faiz düzeyi için yol gösterici faktörlerden bir tanesi beklentilerdir, piyasa beklentisidir. Piyasa beklentisi müspet gerçek faizin sonunu belirler. Piyasa beklentisinin üzerine çıkılması iktisada yük getirir, enflasyon beklentisini üste taşır. İktisattaki fiyatlamalar da yükselen enflasyon beklentisine nazaran realize olur. Bu durum Merkez Bankasının temel maksadı olan fiyat istikrarının sağlanmasını da zorlaştırır. Hükümetin, optimal olumlu gerçek faiz düzeyinin belirlenmesinde para siyaseti araçlarını rasyonel kullanmadığını ve bu nedenle de iktisada büyük bir mali yük getirdiğini düşündüğü Merkez Bankası Liderini değiştirmesi piyasalara meydan okumak değildir. Yalnızca iktisadın kaynaklarının ve para siyaseti araçlarının verimli ve tesirli kullanılması gerektiği hassasiyetini yansıtır.”
‘PİYASA KURALLARININ UYGULANMASI KIRMIZI ÇİZGİ’
Canikli, Türkiye iktisadının 19 yıldır piyasa kurallarını hiç taviz vermeden uyguladığını, iç ve dış şokların ağırlaştığı periyotlarda dahi sermaye hareketlerinin liberalizasyonunu sağladığını vurgulayarak, “Türkiye iktisadı için piyasa iktisadı kurallarının kararlılıkla uygulanması altının çizilmesi gereken bir kredibilite kaynağı olmuştur. Bundan sonra da piyasa kurallarının ve sermaye hareketlerindeki liberalizasyonun kararlılıkla uygulanması kırmızı çizgiler olmaya devam edecektir” sözlerini kullandı.
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener iktisatla ilgili gelişmeleri CNN Türk’te yorumladı. Şener, dövizdeki hareketlenmenin ekonomik temeli olmadığını belirtirken, piyasaların rayına oturacağının da altını çizdi.
“ÖNCELİK ENFLASYONU DİZGİNLEMEK”
(Enflasyonla uğraş hakkında): Enflasyonla uğraş öncelik… Hem ıslahat paketinde hem de Merkez Bankası kararlarında gördük. Yani Türkiye’de enflasyon belirli evreye getirilene kadar ki o basamak tek hanelidir açıkçası Merkez Bankası’nın fiyat istikrarlarıyla ilgili yani enflasyonla ilgili tedbirleri devam edecek demektir.
Merkez Bankası faiz artırımlarında bulundu mesela… Bunlar gerçek faiz dediğimiz üzerinde faiz verme manasında… Faizlerin belirli orana kadar artırılıp döviz ve enflasyondaki baskının hafifletilmesi sağlanmış oldu. Hazine Bakanı’nın belirttiği mevzu bundan sonra da süreç devam edecek biçiminde. Gerçek faiz devam edecek. Ta ki enflasyon dizginlenene kadar. Öncelik enflasyonu dizginlemek, döviz kurunu tutmak sonraki evrelerde, bu gündeme gelir. Öncelikle enflasyon sayılarına, global gelişmelere bakılıyor. Gördüğümüz kadarıyla bundan sonraki süreçte de kalınan yerden devam edileceğini gösteriyor.
Merkez Bankası toplantıları ayda 1 yapılıyor. Nisan 15’e kadar rastgele bir toplantı yok. Harika toplantı yapmazsa… Ki gerektirecek rastgele bir durum yok. Enflasyonla ilgili gelecek sayılara bağlı. Bilhassa Nisan ayında enflasyonun 14’ün üzerinde gelmesi bekleniyor. Zati Merkez Bankası bu durumda faiz adımı atmayacaktır. Yüzde 3 civarında gerçek siyaset faizi görünüyor. Çin’de yüzde 4,8’lik gerçek siyaset faizi veriyor. Yüzde 3 civarı Türkiye’de de… Son değişiklikle oldu bu durum, daha evvelce yüzde 2’ydi.
“BU DALGALANMA YERİNE OTURACAKTIR”
(Yabancı sermaye hakkında): Bunun sonuçları alınmaya başladı. CDS puanlarımız 600’lü düzeylerden 300’lü düzeylere geldi. Birçok ülke müspet faiz veriyor. ABD üzere ülkeler sermayenin sahibi. Oralarda siyaset faizinin müspet olmadığını görüyoruz. Bir müddetliğine gerçek siyaset faizi verilebilir. Bu patika devam edecek. Merkez Bankası idaresi değişip-değişmemesinden çok alınacak kadarlar aşikardır. Enflasyon bilhassa incelenir. Gelişmelere nazaran Merkez Bankası faiz siyasetini belirler.
(Dövizdeki gelişmeler hakkında) Ekonomik bir altyapısı yok dolardaki artışın. Makro datalarda değişen bir şey yok. Perşembe gününden cuma gününe değişen bir data yok. Dar bantlı bir hareketten kelam edebiliriz. Beklemek lazım. Ekonomik donelerde değişim yok. Bu bir algı ile ilgili, yabancı yatırımcıların algısıyla ilgili bir durum kelam konusu… Yüzde 19’luk faiz devam ediyor.
Yabancı algısını değiştirecek bir şey yok. Merkez Bankası’nda vazife değişimi olur lakin siyaset devam ediyor. Evet dalgalanma var, Asya piyasalarından başlayarak buraya gelen. Bu süreksiz bir durum. Bunu net olarak beyan etmek lazım. Bu dalgalanma yerine oturacaktır. Sorunlar anlaşıldığında, faiz siyasetinin değişmeyeceği anlaşıldığında…
“TÜRKİYE’NİN ÖZGÜR PİYASADAN VAZGEÇMESİ MÜMKÜN DEĞİL”
(Serbest piyasa sistemi hakkında): Türkiye hür piyasa sistemini uyguluyor. Özgür piyasa sisteminden taviz vermedi. Değişecek bir siyaset değil. İstikrarı arttırmak, fiyat istikrarı sağlamak… Bunlar ana amaçlar.. Nizama tekrar tabiatıyla girecek bir durum.
Bir grup dedikodular dolaşıyor… Piyasa şartları farklı biçimde mi yönlendirilecek. Türkiye’nin özgür piyasadan vazgeçmesi mümkün değil. Sistemimiz de buna müsaade vermiyor. Sistem buna adapte edilmiş. Bu tıp olaylarda, ani yükseliş alçalışlarda serinkanlı olmak lazım. Piyasa rayına oturacaktır. Bunun ekonomik bir altyapısı, temeli yok. Altının ons fiyatı değişmedi. Dolar endeksi cüzi ölçüde arttı. Bunu serin kanlılıkla beklemek lazım. MB siyasetlerinde olsun piyasaların işleyişinde olsun, beklemek lazım.
Yeni ekonomik ıslahat paketi açıklandı. Şeffaflıktan, mülkiyet haklarının korunmasından bahsettik. Harika halde davranmayı beklememek lazım. Bu tıp dalgalanmalarda fevri hareketlerde, ekonomik temeli olmayan dalgalanmalarda sisteme müdahale edilmesi kelam konusu değil. Rayına tekrardan oturduğunu göreceğiz.
Yatırımcı panik durumuyla hareket ettiği sürece sistem devreye girecek, ilerleyen vakitte… Öğlenden sonrayı beklemek lazım. Borsa’nın da olağana döneceğini düşünüyorum. Zira rastgele bir ekonomik münasebet yok. ABD fiyat 1,70 olan faizleri 2,70’e çıkarır o vakit bu tıp olayları konuşuruz. Bu çeşit olaylar geçicidir. Ekonomik temeli olmayan olaylar geçicidir.
(İşsizlik sayıları hakkında) İstihdam ehemmiyet arz eder oldu. Piyasalarda önemli bir daralma var. Pandemi nedeniyle dünya çapında 40 milyon kişi işini kaybetti. Zati memleketler arası kuruluşlar hepsinin 2021 beklentisi büyümelerin üst istikametli revizesi. Pandeminin hafiflemesini beklememiz daha hakikat olacaktır.
Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Alçın, CNN Türk’te iktisattaki gelişmeleri kıymetlendirdi. Alçın da Hazine ve Maliye Bakanı’nın sıkı duruşla ilgili ileti verdiğini belirtirken, olağanlaşma süreciyle doların 7,55’e kadar gerileyeceğini belirti.
“NORMALLEŞMEYLE DOLAR 7,55’E GERİLEYECEK”
Dün akşam bilhassa Asya’daki kimi piyasalarda algoritmik seviyede bir hareket oldu. Bunun da yarattığı bilhassa gece yarısından itibaren bir panik havası diyebileceğimiz bir hava oldu. Hazine ve Maliye Bakanı da bilhassa sıkı duruşun devam ettiğine yönelik ileti verdi. Yeni MB Lideri TBB, yöneticiler ile yaptığı bir toplantı oldu. Orada da misal iletiler verildi. Bir müdahale ya da değişiklik mi olacak, bu türlü bir şey yok, bu türlü bir şeyin olması mümkün değil. Kur hareketlerinin yaşandığı periyotta bir söylenti bu. Bir anda ortaya çıkmıyor. Birtakım kurumların özel evrakları var. Çabucak bunlar servis ediliyor. Bundan sonra da farklılaşmaya mı gidilecek, mevduatlara el mi konulacak, dolar hesapları mı dondurulacak, üzere soru işaretleri ortaya atılıyor. 1989’dan beri liberal kambiyo rejimine geçtik. Dönülebilir lakin uzun soluklu bir şey. Türkiye’nin bu türlü bir yönelimi yok.
Pekala fonlara bu konuşma imkanını vermek gerekir mi, vermemek gerekir. Burada bilhassa Hazine ve Maliye Bakanı’nın yaptığı açıklamalar kıymetli. Lakin para siyaseti kısmında hem içerideki hem de dışarıda faktörler MB’nin bundan sonraki tavırlarını seyredecek. Bilhassa Naci Ağbal MB başına geldiğinden beri 4 aylık süreç geçti. Bu süreçte Merkez Bankası 450 baz puan, bir sefer 200 ve geçtiğimiz hafta para piyasası heyetinde 200 baz puanlık artış gerçekleştirdi. Faiz artışı sıkıntının bir tarafı. Öteki taraftan da kelamlı yönlendirmede de güçlü bildiri verdi.
Ortadan geçen mühlet içerisinde, 2020’den farklı olarak kasım ayını hesaba kattığımızda bu süreçten farklı olarak 15 milyar dolarlık giriş olduğunu görüyoruz. Yüklü olarak da bonoya. Bonolarda 10 yıllıklarda paha kaybının yüzde 20’ler civarında olduğunu görüyoruz. Öte yandan döviz kuru piyasasında, Asya piyasasında 8.50 TL’ye çıkan sayı göründü ancak bu sayılarda satmak istediğinizde satamadınız. Adil kıymetinin nedir diye baktığınızda Türk Lirası için, 7,55 düzeyi. Bu 6.90’lara düştüğünde de üst istikametli hareket gördük. Artık olağanlaşma eğilimleri devam ederse emsal seviyeyi görecektir.
(Döviz kuru hakkında): Evet, yani az evvel Maliye Bakanı’nın açıklaması, dün Merkez Bankası’nın yeni liderinin banka yöneticileriyle yaptığı toplantı. Sonrasında toplumsal medyada yaptığı paylaşım para siyaseti, maliye siyaseti tarafından baktığımızda kimsenin bu istikamette bir gidişatta olduğunu görüyoruz. Bu istikamette de adımlar devam eder, olağanlaşma süreci görürsek 7.60’lara 7,55’e bir hareket görebiliriz.
“MERKEZ BANKASI’NA BÜYÜK MİSYON DÜŞÜYOR”
(Enflasyon hakkında): Bir tarafta olağanlaşma olursa kurda geri çekilme görebiliriz lakin temel problemimizi masadan kaldırmıyor. Temel prblemimiz enflasyon. Merkez Bankası’nın son anketinde 11,5 düzeyine gelen enflasyon beklentisi var. Bizim bir formda bunu geriye döndürmemiz gerekiyor. Yani resmi gaye olan yüzde 5’e birkaç yıl içinde çekmemiz gerekiyor. Hem faiz üzerindeki baskı azalsın hem de yatırımlar artsın.
Merkez Bankası’na büyük vazife düşüyor ancak Merkez Bankası’nın tek çözeceği bir husus değil. Burada maliye ayağının da para siyasetiyle birlikte uyumlu gitmesi gerekiyor. Enflasyon üretimle alakalıdır. Üretim ve arz güvenliğini muhakkak düzeye getirmeksek enflasyon daima yaşanır. Bir taraftan finansal istikrara da dikkat edilerek yönetilmesi gerekiyor. Kasım ayında MB değişikliği, 4 ay sonra bir MB lideri değişikliği olumlu karşılamaz.
Enflasyonun nedenleri neler diye… Bir tanesi kur değişkenliği, bir tanesi besin fiyatlarındaki küresel manada yüksek seyir ve bizim etkilenme seviyemiz. Bu enflasyona nasıl tesir yaratır dersek bu da ziraî üretimle sağlanır. Kur geçişkenliği nasıl azaltılır dersek, Kur geçişkenliği nereden oldu. Maliyet enflasyonundan. Bir taraftan ham husus, bir taraftan orta malı yüksek seyrettiği sürece üst taraflı hareket fiyat artışı olarak yansıyor. Enflasyonla gayretin yanı sıra yerli üretim, yerli tohum ve hayvanlığın desteklendiği siyasetlerin oluşturulması lazım. Enflasyonun uzun vadeli tahlili üretim alanı ile ilgili. Bakanın açıklamalarını bu halde okumak lazım. Burada para ve maliye siyasetinin uyumluluğu çok kıymetli.
Türkiye’de ne mevduatlara el konulması, liberasizyon sürecinin zıdda dönmesi durumu olmaz. Dışa açık bir ülkeden bahsediyoruz. Pay senedi piyasası var. Bütün bunlardan vaz mı geçtik. Bu türlü bir şey bence alternatif değil. Herkesin sakin olması lazım. Kavcıoğlu mevcut seyrin devam edeceğini söylemiş oluyor.
Canlı Borsa – Altın Fiyatları – Döviz Kurları için Bigpara
Hürriyet
