Santa Harabeleri’ne ulaşım
Gümüşhane kent merkezinden Santa Harabeleri’ne gitmek için evvel Istekler Köyü, sonra da Yağmurdere istikametine yanlışsız yayla yollarına hakikat devam etmek gerekiyor. Gümüşhane’den Santa Harabeleri yaklaşık 70 km. Yağmurdere istikametinde değil Taşköprü Yaylası tarafına devam ederek harabeleri bulabilirsiniz, aslında bu istikamette Santa Harabeleri tabelaları ağır olarak yerleştirilmiş durumda, kaybolmazsınız. Taşköprü Yaylası’na kadar yol epeyce düzgün, yer yer bozulmalar olsa da asfalt bir yol. Taşköprü Yaylası’ndan sonra ise 10 km’lik bir toprak yol var. Şu an yol makus olsa da hummalı bir yol çalışması var, muhtemelen yakın vakitte tamamlanmış olacak.
Taşköprü’den sonra ağır bir sis çökmesine karşın, geçtiğimiz vadinin ne kadar hoş olduğunu anlamamıza sis dahi mani olamadı. Vadinin bir yanında koyu yeşil çam ormanları, bir yanı dağ çiçekleriyle kaplı otlak. Doruklardan akan sular, çam ormanlarını yara yara vadinin tabanındaki derelere ulaşıyor. Orta sıra durup fotoğraf molası versek de sisten ötürü çektiklerimiz vadinin hoşluğunu anlatmaya yetmez, yetmedi. Santa Harabeleri’ne 1 km kaldı kalmadı, sis yükseldi ve Santa Köyü taş meskenleri, kiremit çatıları, kilisesiyle birden karşımıza çıkıverdi. Beklediğim an buydu ve beklediğime sonuna kadar değdi.
Santa Harabeleri’nin tarihçesi
Santa Harabeleri’ndeki birinci yerleşimin kime ilişkin olduğu bilinmemekle birlikte 17-19. yüzyıllar ortasında en parlak devrini yaşamış buradaki kent. 5000 nüfusa sahip kent yedi mahalleden oluşuyormuş ve her mahallenin en az bir kilisesi, her sokağın bir çeşmesi varmış. Kız ve erkek öğrenciler için ise okullar bulunuyormuş. Tek katlı taştan yapılmış binaların birçok hala sağlam.
Rum Ortodokslar burada mübadele periyoduna kadar yaşamışlar. Bölgedeki güçlü maden kaynaklarından ötürü bu bölgeye yerleşmiş olduklarını düşünülüyor. Rumlar bölgeyi terk ettikten sonra buraya Türkler yerleşmiş. Taş meskenlerin birçoklarında yerleşim var. Bu bölge müdafaa alanı olduğundan konutları aslına uygun olarak korumak zorundalar.
Köyün içinde dolaşırken adete tarihin orta sokaklarında dolanıyormuş hissine kapılıyor insan. Çok katlı okul binasından geriye yalnızca dış duvarları kalmış, kilise olarak yapılmış olan bina ise şu an ne yazık ki hayvan barınağı üzere kullanılıyor. Bölge müdafaa altında olmasına karşın onarım yahut bir bakım görmüşe benzemiyor. Köyün yağmurdan çamura dönmüş sokakları ortasında dolaşırken köyde kalmış az sayıda insan çabucak kapılar ardına saklanıyor nedense. Yalnızca yaşlıca bir amca sohbet etmek için istekli. Köyde herkesin yaylaya gittiğini o yüzden şu an pek kimselerin kalmadığını söylüyor, olağanda daha kalabalık olurmuş.
Santa Harabeleri’nde konaklama
Harabeler şimdi çok az bilindiğinden bu bölgede otel, pansiyon gibisi bir şey yok. En yakın konaklama imkanı 10 km ötedeki Taşköprü Yaylası’nda. Taşköprü Yaylası’nda konaklama için pansiyon, otel üzere seçenekler var. Burada kalıp Santa Harabeleri’ni görmeye gidebilirsiniz, biz o denli yapmadığımıza pişman olduk. Çadırınız varsa, köyün içinde tarihi konutların ortasında bir çeşmenin yanına çadır kurabilirsiniz. Burada uyanmak eminim olağanüstü olur.
Köyün içinde bir köy bakkalı varmış lakin yaz devri köyde yerleşik insanların birden fazla yaylaya çıktığı üzere, o da yayladaymış. Bu nedenle köyde yiyecek, içecek, abur cubur bulma imkanınız da yok. Çadırda kalacaksanız dahi tedarikli gelmeniz iyi olur.
Santa Harabeleri’ne gitmek için en iyi vakit
Karadeniz Bölgesi’ne gelmek için en az yağmurlu olan dönem ağustos. Haziran ve temmuzda gelmenin güzelliğiyse bütün yayların rengarenk çiçeklerle dolmuş olması. Yağmur ve sisi göze alıp haziran-temmuz aylarında gelirseniz botanik bahçesini andıran yaylaların tadını sonuna kadar çıkarabilirsiniz, biraz ıslanmaktan ziyan gelmez.
Santa Harabeleri şimdi keşfedilmemiş bir cevher! Çok yakında, yeşil yol da açılınca buralara akın akın insan gelecek. Şimdi bakir ve ziyan görmemiş iken hakikaten tarih, tabiat ve kültür ile ilgilenenlerin arayıp, yolları aşıp bulduğu bir yer burası.
Hürriyet
