İzmir’de meydana gelen sarsıntıdan sonra kentsel dönüşüm tekrar gündem oldu. Türkiye genelinde 6.7 milyon riskli yapı için dönüşüm süreci devam ederken gözler kamu binalarına da çevrildi. Binlerce kişinin eğitim gördüğü ya da çalıştığı yapılar için envanter çalışması yapıldığı belirtildi. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, okul, hastane, üniversite, cezaevi, kamu hizmet binaları, karakol üzere tüm yapılar için bir ‘önceliklendirme’ çalışması yapıldığı açıklandı. Çalışmanın gayesi en süratli halde zelzele riskini ortadan kaldırmak. Pekala bu çalışma nasıl yapılıyor? Kamu binalarının sarsıntıya yönelik ayrıntılı incelemeye tabi tutulmadan hangisinin daha riskli olduğunun tespiti için kullanılan yolu Bakanlık yetkilileri şöyle anlattı:
ADIM ADIM SÜREÇ
”2019 yılı içerisinde Hacettepe, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi’nden teknik takviye alınarak binaların zelzeleye karşı risklerinin sayısal olarak belirlenebildiği pratik bir ‘ölçme-değerlendirme -öncelik belirleme’ sistemi geliştirildi. Bu usul pilot vilayet Düzce’de uygulandı, elde edilen sonuçların kıymetlendirilmesi sonrası 2020 yılının birinci 3 ayı içerisinde web tabanlı iki farklı yazılım (KAYES / web yazılımı ve data giriş aplikasyonu) geliştirildi.
Çalışma için birinci basamakta alanda misyonlu inşaat mühendisi ve mimar, belediyelerden de dayanak alarak bir tablet aracılığıyla süreci başlatıyor. Binanın yaşı, kat sayısı, taban durumu başta olmak üzere onlarca sorunun yanıtı sisteme giriliyor.
Geliştirilen bu özel modelde her sorunun karşılığının bir puan bedeli var. Tüm sorular yanıtlanınca en son puan çıkıyor. Bu puana nazaran de renklendirme yapılıyor. Kırmızı bina birinci öncelikli, turuncu bina ikinci öncelikli, yeşil bina üçüncü öncelikli yapı oluyor.
2. basamakta vilayet müdürlüklerindeki takımlar bilgileri gözden geçiriyor. 3. evrede ise bakanlıktaki gruplar dataları denetim edip kayıt altına alıyor.
k Elde edilen sonuçlar Cumhurbaşkanlığı ile paylaşılıyor. İlgili bakanlık ayrıntılı risk tahlili sonrası yıkım ya da güçlendirme yapıyor. Kâfi altyapı yoksa Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’ndan da dayanak alınıyor.”
67 VİLAYETTE YAPILIYOR
Pilot vilayet Düzce’de başlayan çalışma 67 ile yayıldı. Burdur, Tunceli, Iğdır, Osmaniye, Kahramanmaraş, Hatay, Elazığ, Erzincan’da çalışmalar tamamlanırken, ortalarında İstanbul’un da olduğu 59 vilayette devam ediyor. Bugüne kadar yaklaşık 5 bin kişilik takımla, 119 bin 578 kamu binasının verisi toplandı. Kamuya ilişkin 480 bin yapıyı kapsayan envanter çalışmalarının 2021 sonunda tamamlanması planlanıyor.
TABLETLİ TAHLİLİN YARARI NE?
Tüm kamu yapılarında risk tespiti yapmak için uzun bir vakit gerektiğini belirten yetkililer, “Türkiye’de birinci sefer uygulanan bu model hem vakit kazandırıyor hem de gereksiz tahribatın önüne geçiyor. Birebir vakitte kamu kaynaklarının öncelikle hangi binalar için harcanması gerektiği de tespit ediliyor” diye konuştu.
İZMİR’DE RİSK ÖLÇÜLÜYOR
Sarsıntı gerçeğiyle yüzleştiğimiz İzmir’de de kamu binalarının envanteri çıkarılıyor. Bölgeye çalışmalara başlanılması için 120 tablet yollandığını belirten yetkililer, 5 bin 254 kamu binasına ilişkin data girişinin tamamlandığını, alanda data toplama çalışmalarının da sürdüğünü söz etti.
Hürriyet