İngiltere’de köle ticaretinden direkt çıkar sağlayanlar arasında eski Merkez Bankası yöneticileri, Anglikan Kilisesi piskoposları ve onlarca önde gelen diyanet adamı da var.
Merkez Bankası köle ticaretine karışan eski liderlerine ilişkin fotoğraf ve heykellerin binalarında konum almayacağını bildirdi.
Anglikan Kilisesi sözcüsü de tarihinin utanç kaynağı olduğunu kaydederek, “Kölecilik ve sömürünün toplulukta bölgesi yoktur” dedi.
Merkez Bankası ve Anglikan Kilisesi’nin köle ticaretiyle tarihi bağları birinci olarak muhafazakar eğilimli Telegraph gazetesinin bir haberinde ifşa edildi.
‘KÖLECİLİĞİN İDEOLOJİK MİRASI IRKÇILIK’
BBC’ye konuşan Londra’daki South Bank Üniversitesi tarih kısmından Dr Katie Donington, köleciliğin tarihi mirasının bugünü de şekillendirdiğini bu nedenle geçmişle yüzleşmenin çok değerli olduğunu düşünüyor.
Donington “Köleciliği legalleştiren ideoloji olarak ırkçılık, bugün Birleşik Krallık’ta yaşayan Afrika ve Karayip Adaları kökenli kişilerin ömür koşullarını şekillendiren bir miras olarak varlığını hala sürdürüyor. Bu nedenle okyanus şiddetli köle ticaretiyle tarihi bağları olan şirketlerin ve kurumların geçmişlerini kabullenmesi kıymetli bir adımdır” diyor.
KİLİSENİN KÖLECİLİKLE BAĞLARI HAKKINDA NELER BİLİNİYOR?
Anglikan Kilisesi 2006 yılında köle ticareti kurbanlarının torunlarından özür dileme cephesinde bir karar almıştı.
Kilisenin farklı topraklarda misyonerlik faaliyetlerini yürüten kolu, Hristiyan Diyanetini Yabancı Memleketlerde Tanıtma cemiyetine Karayip Adaları’nda üç şeker plantasyonu (çiftliği) bağışlanmıştı.
Bu plantasyonların yönetimini Kilise ismine profesyonel çiftçiler yürütüyor lakin kârlar misyoner kümelere aktarılıyordu.
Çiftliklerde çalışan kölelerin göğsüne ‘Cemiyet’ sözü damgalanıyordu.
Telegraph gazetesi mevzuyla ilgili araştırmasında kurumun yanısıra yaklaşık 100 diyanet adamının da ferdi olarak kölecilikten kâr ettiğini yazıyor.
Kilise sözcüsü bu haberler üzerine yaptığı açıklamada “Anglikan Kilisesi mensupları ve diyanet adamlarının köleciliğin yasaklanması konusunda öncü rol oynadığını bilmekle birlikte, Kilise içindeki oburlarının köleciliğin devamına ekte bulunması ve bundan çıkar sağlamış olması bizim için bir utanç kaynağıdır” dedi
Kölecilik 1833 yılında resmen yasaklandığında Birleşik Krallık hükümeti tazminatlar için büyük ölçüde borçlanarak fonlar oluşturmuş, lakin bu paralar köleleştirilen kişilere değil, “insan mülkiyeti kaybı” münasebetiyle köle sahiplerine ödenmişti.
O devrin parasıyla 20 milyon sterlin (bugünün kıymetiyle 17 milyar sterlin) fiyatındaki bu dev borcun geri ödemeleri 2015 yılına kadar devam etti.
MERKEZ BANKASI VE KÖLE TACİRLİĞİ
Londra’daki University College tarafından tutulan datalar, İngiltere Merkez Bankası’nın en az 11 eski lideri ve birinci başkanlarından 16’sının köle ticaretiyle ilgisi olduğunu ya da köle sahiplerine ödenen tazminatlardan çıkar sağladıklarını ortaya koyuyor.
Bankanın sözcüsü “18. ve 19. yüzyılda yürütülen köle ticareti İngiltere tarihinin kabul edilemeyecek bir parçasıdır” diye konuştu.
Sözcü “İngiltere Merkez Bankası kurum olarak hiç bir hengam direkt köle ticaretinde rol almadı ancak eski liderler ve başkanlarının affedilemeyecek irtibatlarının farkındadır ve bunlardan ötürü özür dilemektedir” dedi.
Bankanın artık eski başkanlarının binalarında sergilenen fotoğraflarını gözden geçirerek, köle ticaretiyle kontaklı olanları kaldıracağı da açıklandı.
ŞİRKETLER DE AĞIRLIK ALTINDA
George Floyd’un vefatı sonrası bütün yerküreyi saran ırkçılık zıddı protestolarla birlikte geçmişinde köle ticareti ile irtibatlar olan şirketler de tarihle yüzleşme baskısı altında.
İngiltere’de bu hafta pub zinciri Greene King ve eski sigorta şirketi Lloyd’s of London köle ticaretiyle tarihi kontakları münasebetiyle özür dilediler.
Greene King’in kurucularından birinin Karayip Adaları’nda bir kaç plantasyonu vardı. Lloyd’s sigortacılığın merkezinde olduğu deniz sigortacılığı dalı de servetini okyanus şiddetli köle ticareti sayesinde büyütmüştü.
Hürriyet
