Günlük hayatı olumsuz etkileyen ve etrafımızda gün geçtikçe daha çok rastladığımız idrar kaçırma hadiseleri bayanlarda erklere oranla yaygındır. Bu rahatsızlığın genel olarak çocuklarda ve ileri yaşta bireylerde görüldüğü düşünülse de her yaştan bayanın rastlayabilir. Dr. Seçil Günay Avcı, idrar kaçırma sorunu erken evrede ortadan kaldıracak usullerden bahseden bir köşe yazısı hazırladı.
İdrar kaçırma, idrar yapmayı düşünmediğiniz yahut planlamadığınız bir anda idrarın denetim dışı kaçmasıdır. Öksürünce, hapşırınca, spor yaparken üzere basınç artışları ile olduğu üzere, ani bir idrar hissi ile gelen kaçırmalar formunda de görülür. İdrar kaçırma idrarı depolayan mesane-idrar torbasının bir çeşit işlev bozukluğudur. Ülkemizde yapılan bir çalışmada üniversitede okuyan genç kızlar ortasında idrar kaçırmanın görülme sıklığı neredeyse %20 olarak belirlenmiştir. Bu durum yaklaşık her 5 üniversite öğrencisinden birinde idrar kaçırma olduğunu ortaya çıkarmıştır. Şimdi doğum yapmamış, menopoza girmemiş, 18-28 yaş grubunda idrar kaçırmanın varlığını ortaya koyan bu çalışma bize erken yaşta önlem almak gerektiğini göstermiştir.
Dr. Seçil Günay Avcı, idrar kaçırmamak için dikkat etmemiz gereken 10 durumu özetleyen Yasemin.com okurlarına özel bir yazı hazırladı:
– Çocukluktan itibaren nizamlı spor alışkanlığı ile beden duruşuna dikkat etmek ve önemsemek. Bilgisayar kullanımı, masa başı işler omurga hasarını boyun seviyesinden başlayarak arttırmaktadır. Sistemli spor yapanlarda omurga kaslarının güçlü olması, duruş meselelerinin olmaması mesaneye giden sonların erken devirde omurga basısında kalmasını maniler. Çocuklarımızın oturma ve dinlenme durumlarındaki yanılgılı duruşlarının farkında olup gerçek duruş alışkanlığı kazandırmaya çalışalım.
– Anne karnından obezite ile gayret etmek. Gebeliklerinde çok kilo almış annelerin çocuklarında şeker, tansiyon, dolanım bozukluğu, varis, kollajen hasarı daha fazladır. Bu çocuklar anne karnından başlayan hasarlarla yaş alırlar. 15 yaşında dizleri çatlamış kızlar yahut 12 yaşında göğsü çıkmış erkek çocuklar üzere çocuklar için pelvik taban hasarı da değerlendirilmelidir. Gebelikte sorun yaşamamak için hamile kalmadan önlem almak kuraldır.
– Şeker hastalığı belirtilerini bilmek. Kan şekeri takibi yapmak. Çok zayıf olup kas erimesiyle giden ketoasidozlar da şeker hastalığının bir göstergesi olabilir. Karın bölgesi yağlanması ile gayret etmek, insülin direncini kırmak kıymetlidir. Şeker hastalığı başlamadan çok yıllar evvel belirtiler verir. Çok su içmek, çok yemek yemek, çok idrar yapmak şekerin belirtilerinin başlıcalarıdır. İdrar yolu iltihapları ve bozulmuş mesane işlevleri ile sıklıkla birlikte olup, şeker hastalarında idrar kaçırma sık lisana getirilen bir şikayettir.
-Sürekli oturulan mesailerde 45 dakikada bir 5 dakika hareket etmek yahut yürümek pelvik tabanın gün içinde deveranını düzenlemeye yardımcı olur. Sarkmalar başlamadan evvel yürüyüş yapmak sarkma, fıtık üzere sıkıntılar varsa direnç idmanları ile desteklemek.
– Mesane eğitimi yapmak. Her idrar hissinde tuvalete gitmemek, ertelemeyi denemek işe fayda. İdrar alışkanlıkları mesane eğitimi le düzeltilebilir. Birinci idrar hissi 100-150cc’lik idrarla gelir lakin mesane kapasitesi neredeyse bu ölçünün 10 katıdır. Bilinenin tersine idrar biriktirmek yahut tutmak berbat bir alışkanlık değildir. İdrar tutulduğu için böbreklerinize idrar geri kaçışı olmaz.
– Dar pantolonlar, sıkı kıyafetler, gün içinde meskende taytlarla dolaşmak pelvik taban dolanımını bozar. İşeme, barsak faaliyetleri olan dışkı ve gaz çıkarma ve üreme organlarının taşınması pelvik tabana bağlıdır. Pelvik taban hasar gördüğünde yalnızca bayanda değil erkekte de prostat meseleleri, işeme zahmetleri ile ortaya çıkabilir.
– Sigara içmek sarkmayı ve idrar kaçırmayı arttırır. Sigara damar yapısını bozarak, varislere katkı sağlar. Dolanımı bozarak sarkmaları hızlandırır.
– Kabız olmak idrar kaçırmaya zemin hazırlar. Dışkılama sabah ve akşam olmak kaydıyla nizamlı olmalıdır. Dışkılama zahmetleri, ıkınmak pelvik tabanı bozar.
– Kollajen yapı bozuklukları idrar kaçırmaya taban hazırlar. Ailesinde varis, fıtık üzere kollajen yapı bozukluğu olanlarda bedenin taşıyıcı elemanlarının ana proteini olan kollajenin imalinde genetik taşınan bir sorun olabilir. Bu bayanlarda şimdi hamile kalmadan rahim, vajina sarkmaları görülebilir.
– Bacak bacak üstüne atmak pelvik tabana ziyan verir. Bilhassa öğrenciler ortasında yaygın görülen ders saatleri boyunca bacak bacak üstüne atma alışkanlığı pelvik tabanın deveranını bozarak, kanlanmayı azaltır ve sarkmaları hızlandırır. Mesken içinde yahut ders ortalarında yer minderi üslubunda dinlenme alanlarında bağdaş kurma biçiminde bacakları birbirinden ayırarak oturmaya çalışmak pelvik taban için bacak bacak üstüne atmaktan daha sağlıklıdır.
– İdrar kaçırmak, hayat kalitesini bozarak ruh sıhhatini etkileyebilen, toplumsal ömrü kısıtlayabilen bir durumdur. Önlem alarak oluşmasını engellemek, esirgeyici hekimliğe gönül veren bir doktor olarak en temel sorumluluğumuzdur.
Dr. Seçil Günay Avcı
Haliç Üniversitesi Öğr. Üyesi
