Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, dün düzenlediği basın toplantısı ile 3 yıllık ‘Yeni Iktisat Programı’ açıkladı. Yeni ekonomik planla ilgili olarak ana temanın ‘yeni dengelenme, yeni olağan, yeni ekonomi’ olarak belirlendiğine dikkat çeken Albayrak, makroekonomik kestirimleri salgında büyük bir ikinci dalga olmayacağı ve iktisatların kapanmayacağı varsayımı ile hazırladıklarını vurguladı. Bu yılın tamamında büyümenin müspet olmasını ve yüzde 0.3 olarak gerçekleşmesini öngördüklerini söyleyen Albayrak, 2021 yılında, ertelenen tüketim ve yatırımların devreye girmesi ve turizm gelirlerindeki normalleşmeyle birlikte büyümenin yüzde 5.8 olmasını iddia ettiklerini belirtti.
% 5 BÜYÜME PATİKASI
Albayrak, “Sonraki devirde de büyümenin yüzde 5 düzeyinde seyretmesi, Türkiye’nin yüzde 5 büyüme patikasına evrilmesini öngörüyoruz. Bu büyüme gayelerine ulaşmak için program devrinde her vakit vurguladığımız formda ihracata, katma bedelli üretime ve istihdama bilhassa bu periyotta çok daha fazla yoğunlaşacağız” diye konuştu. Albayrak, 2020-2021 periyodu için alternatif senaryo çalışmalarını da yaptıklarını söz ederek, “Olası riskleri elbette göz arkası etmiyoruz. Karamsar bir senaryoda da 2020 yılının sonuna gerçek ve 2021 yılına tesirlerine baktığımızda olabilecek bir eksi 1.5, 2021 yılında ise YEP iddiamız 5.8’den 2.1 puan altında kalarak yüzde 3.7 düzeyinde büyüyebileceğini değerlendiriyoruz” dedi.
YILLIK 1 MİLYON İSTİHDAM
Albayrak, program periyodu boyunca istihdamın yıllık ortalama 1 milyon 336 bin kişi artması ve iş gücüne iştirak oranlarındaki artışa karşın işsizlik oranının kademeli olarak gerileyerek 2023 yılında yüzde 10.9 düzeyinde gerçekleşmesinin öngörüldüğünü söyledi.
Fiyat istikrarının sağlanmasının ve enflasyonun kalıcı olarak düşük tek haneli düzeylere indirilmesinin öncelik olmaya devam ettiğini anlatan Albayrak, “Enflasyonun 2020 yılı sonunda yüzde 10.5’e gerilemesi, 2021 yıl sonunda yüzde 8 olarak gerçekleşmesi, program periyodu sonunda ise yüzde 4.9 seviyesine gerilemesi hedeflenmektedir. Para ve maliye siyasetlerinin güçlü eşgüdümünün sürdürülmesi enflasyondaki düşüş eğiliminde belirleyici olacak” diye konuştu.
TURİZMİN KAYBI 25 MİLYAR DOLAR
Program periyodu sonunda cari süreçlerde kalıcı olarak istikrar tesis etmeyi amaçladıklarını söz eden Berat Albayrak, “Bu yıla cari fazla vererek başlamışken, turizm gelirlerindeki beklenmedik daralmanın ve küresel altın talebine paralel olarak süratli bir halde artan net altın ithalatının tesiriyle yılı cari açık vererek kapatacağız” dedi. Albayrak, yaptıkları hesaplamalara nazaran, koronavirüs salgınının net turizm gelirleri üzerindeki azaltıcı tesirinin 25 milyar dolar, net altın ithalatı üzerindeki üst taraflı tesirinin ise 12 milyar dolar düzeyinde olduğunu söyledi.
ALTIN İTHALATI VE TURİZM TESIRI
Altın ithalatını bir ithalat olarak görmediğine dikkat çeken Berat Albayrak, “Geçici tesirler hariç bakıldığında, 2020 yılında 12.4 milyar dolar, yani ulusal gelirimizin yüzde 1.7’si kadar cari fazla verdiğimizi hesaplıyoruz. Yalnızca altının ve turizmin olağan performansına baktığımızda 2020 yılında olağan kaideler altında cari fazla vererek kapattığımız bir yıl olarak geçecekti. Altını koyduğumuzda da yalnızca turizm olağan performansla gerçekleşmiş olsaydı 0.1’lik bir artıyla tekrar cari fazla vererek kapatacağımız bir yıl olacaktı. Cari süreçler istikrarının GSYH’ye oranının 2021 ve 2022 yıllarında sırasıyla yüzde 1.9 ve yüzde 0.7 olarak açık vermesini, program devri sonunda ise bu atılan adımlar, stratejik ıslahatların da tesiriyle fazlaya dönmesini, kalıcı bir biçimde dönüşüm noktasında dönmesini öngörüyoruz” diye konuştu.
GELECEĞİ KURACAK SIYASET ÖNLEMLERI
– Kamunun yönlendirdiği birtakım fiyat ve fiyatlarda geçmiş enflasyon yerine YEP enflasyon maksatlarına nazaran ayarlamalar yapılacak, böylelikle enflasyonda atalet tesiri sonlandırılacak.
– ‘Hızlı işe dönüş desteğiyle’ işsizlik ödeneğinden yararlandırılan bireylerin işsiz kaldıkları müddetin azaltılması ve işgücüne daha çabuk geri dönmeler teşvik edilecek.
– 25 yaş altı gençler ile 50 yaşın üstünde olan çalışanların istihdam edilebilirliklerini kolaylaştırmak için daha esnek şartlar sağlanacak.
– Kredi kullandırımına ait süreçlerin iyileştirilmesine ve kredilerin veriliş maksatları doğrultusunda kullanılmasının sağlanmasına yönelik çalışmalara devam edilecek.
ESNEK ÇALIŞMA MEVZUATI
Koronavirüs salgını sonrası gereksinim duyulan uzaktan çalışma dahil, mevzuatta tanımlanan lakin uygulama alanı bulamayan esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliğini arttırmaya yönelik ikincil mevzuat çalışmaları tamamlanacak.
RADAR KURULACAK
Vergisel süreçlerde uzaktan kontrol ve risk bazlı incelemelerin yaygınlaştırılması için ‘Risk Tahlil Kıymetlendirme ve Araştırma’ (RADAR) Sistem kurulacak, farklı bilgi kaynaklarından edinilen bilgiler RADAR sisteminde toplanacak, risk senaryoları oluşturulacak ve modelleme yapılacak.
YERLİ ÜRETİME DAYANAK
Yerli üretimi desteklemek gayesiyle ithal yoğunluğu yüksek eserlerin vergi oranları gözden geçirilerek bu eserlerin ithalatının azaltılmasına katkı sağlanacak.
GÜÇ İTHALATINA OLUMLU KATKI
2021 yılında yenilenecek kontratlardaki doğalgaz fiyatlarının doğalgaz keşfi kaynaklı olarak daha uygun seviyelerde oluşmasının güç ithalatına olumlu istikamette katkı yapacağını belirten Berat Albayrak, gelecek yıllarda 30 milyar metreküpün üzerinde neredeyse doğalgaz kontratlarında yenilenme olacağını tabir etti.
BÜTÇE AÇIĞI DEVIR SONUNDA YÜZDE 3.5
Salgın sürecinin iktisat üzerindeki olumsuz tesirlerini ortadan kaldırmaya yönelik alınan önlemler nedeniyle bütçeye yansıyan maliyetlerin, salgınla çabada yakalanan muvaffakiyetle orantılı olarak önümüzdeki periyotta azalacağını belirten Berat Albayrak, ekonomik faaliyetlerde yaşanan iyileşmeye bağlı olarak bütçe gelirlerinin artacağını söyledi. Program devri boyunca bütçe açığının GSYH’ye oranının kademeli bir halde gerilemesi ve devir sonunda yüzde 3.5 olmasının beklendiğini lisana getiren Albayrak, “Salgın kaynaklı belirsizlik periyodu tesiri ile özel kesimin utangaç kalabileceği yatırımlarda kamunun sürükleyici rol üstlendiği bir periyot göreceğiz. Oranların ortaya koyduğu kamu harcamalarındaki artışı üretimi, verimliliği ve istihdamı destekleyecek belirli alanlarda yapılacak sabit sermaye yatırımları ile hudutlu tutacağız. Bu kapsamda artış, demiryolu yatırımları, sulama projeleri, eğitim, Ar-Ge harcamaları, yeni OSB’lerin desteklenmesi ve üniversite araştırmalarında gerçekleşecek” dedi.
KİŞİ BAŞI GELİR 8 BİN 381 DOLAR
YEP’e nazaran kişi başına gelir 2020 yılında 8 bin 381 dolar olarak kestirim edildi. 2021’de 8 bin 661, 2022’de 9 bin 317 ve 2023 yılında da 10 bin 33 dolar olacak.
İŞ DÜNYASININ YEP GÖRÜŞLERİ
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu: YEP’te planlanan adımlar, Türkiye’yi 2023’e hazırlayacak bir yol haritası vazifesi üstlenerek yeni olağana dönüş ve ahenk için yol gösterici olacak. Böylelikle güçlü ve istikrarlı büyüme sürecine geçiş sağlayacağını düşünüyoruz.
Dış Ekonomik Ilgiler Konseyi Lideri Nail Olpak: YEP, Türk iş dünyası ve özel kesimine itimat veren, makro ekonomik gerçeklere dayanan yeni bir yol haritası ortaya koydu. Öncelikleri gerçek belirlenmiş, ayakları yere basan ve iyi hazırlanmış bir program.
Türkiye İhracatçılar Meclisi Lideri İsmail Gülle: Dünya ve Türkiye iktisadının gidişatı göz önünde bulundurulduğunda, bu programın, temel makro maksatlar bakımından son derece dengeli olduğunu düşünüyorum. Türkiye’nin gerçekleriyle örtüşmektedir.
İstanbul Ticaret Odası Lideri Şekib Avdagiç: YEP’teki maksatlar 2023 gayeleri bakımından değerli. YEP, pandemi tesirindeki dünyanın kaidelerini gözeterek, Türkiye iktisadı için yeni bir patika oluşturuyor. Potansiyellere uygun bir büyümenin hedeflendiği programla, Türkiye’nin makro maksatlarına ve aktüel meselelerine yeni açılımlar getiriliyor.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Lideri Erdal Bahçıvan: YEP’teki amaçlar, birtakım temel yapısal bahislerle ilgili oluşturulmuş perspektif açısından umut verici. Program, odağında ihracatın olduğu sürdürülebilir büyümeyi ve katma kıymeti yüksek eserlerin ihracattaki hissesinin arttırılmasını hedefliyor.
Hürriyet
