FBI casusu Mark Calnan, 6 yıldır takibinde olduğu uyuşturucu kartelinin önderiyle tanışınca büyük bir şaşkınlık yaşadı.
Ortadan ayrılmış saçları ve mütevazı giysi anlayışıyla Tse Chi Lop, New York sokaklarını eroine boğmuş çokuluslu bir operasyonun başkanına benzemiyordu. Üstelik 12 Ağustos 1998’de Hong Kong’da tutuklanan ve sorgu odasına alınan adamın davranışları da hiç kartel önderi üzere değildi.
Bugün emekli bir casus olarak hayatına New Jersey’deki meskeninde devam eden Calnan’a nazaran, bu tıp şüpheliler gözaltına alındıklarında iki halde reaksiyon gösterirdi. Daha doğuşçu olan tipler uyuşturucu dünyasında hayatta kalmaları için olmazsa olmaz maçoluğa sarılırken, daha işbirlikçi olanlar sessiz kalmanın mahpusta geçirecekleri süreyi uzatacağı kaygısıyla konuşmaya başlardı.
Tse bunların ikisini de yapmadı. Sakin, dost canlısı haller sergiledi ve Calnan kendisine ABD’nin iadesini isteyeceğini söylediğinde bile sesini çıkarmadı. Yalnızca gülümsedi.
Calnan, CNN’e yaptığı açıklamada, “Çok etkileyiciydi” diye konuştu. “Çok farklıydı.”
MAHPUSTAN ÇIKTI, MİLYAR DOLARLIK OPERASYON KURDU
O yılın sonunda Tse, ABD’ye iade edilmiş, New York’ta yargılanmış, ülkeye uyuşturucu sokma komplosu kurduğu tarafındaki tek suçlamayı kabul etmiş ve 9 yıl mahpus cezasına çarptırılmıştı. Fakat Tse’yi parmaklıklar ardına gönderen yetkililerin, değişmiş bir adam olarak dışarı çıkacağı beklentileri boşa düştü.
Çünkü 20 yıl içinde Tse, dünyanın en büyük metamfetamin kartellerinden birinin başkanı haline geldi. Kartelin yılda 17 milyar dolar kazandığı kestirim ediliyordu. Tse’nin ise kurduğu uyuşturucu imparatorluğunun gelirleriyle hayli lüks bir hayat yaşadığı söyleniyordu. Fakat 2019’da yayımlanan bir habere kadar kamuoyunda kendisinin ismini ya da varlığını bilen neredeyse hiç kimse yoktu.
Tse’nin bu konforlu saklılığı bu yıl ocak ayında sona erdi. Tse, hakkında 10 yılı aşkın müddettir bir soruşturma yürüten Avustralya Federal Polisi’nin talebi üzerinde Amsterdam’ın Schipol Milletlerarası Havalimanı’nda gözaltına alındı.
Tse Chi Lop’un arşivlerdeki ender fotoğraflarından biri
AVUSTRALYA YARGILAMAK İSTİYOR
Biz vakitler Calnan’ın karşısında sakin sakin oturan adam, şu an Asya’nın tarihindeki en büyük uyuşturucu ticareti operasyonu olarak görülen Sam Gor’un gerisindeki beyin olmakla suçlanıyor. Avustralyalı yetkililer metamfetamin ticaretiyle suçlanan Tse’nin iadesini istiyor.
CNN’in avukatı aracılığıyla ulaştığı Tse, bu haber için görüş vermeyi reddetti. Haziran ayında yapılan iade duruşmasında ise Hollandalı yargıca hakkındaki suçlamalardan günahsız olduğunu söyledi.
Bugün Avustralya savcılığı Tse hakkındaki iddianameyi kuvvetlendirmek için çalışmaya devam ediyor. 21’inci yüzyılın en başarılı metamfetamin çetelerinden birinin önderi kabul edilen Tse’nin geçmişteki faaliyetleri, bugünkü suçlamaları anlamak için değerli ipuçları sağlıyor.
CNN de Tse’nin birinci kartelini mercek altına aldı: Kartel ABD’deki cezaevlerinde nasıl büyüyüp gelişti? Güvenlik güçlerinin operasyonlarıyla nasıl çökertildi? Çin’in güneyinde doğup büyümüş dikkat çekmeyen bir adam, Appalachia Dağları’nın eteklerindeki bir hapishanedeyken milyarlarca dolarlık bir uyuşturucu imparatorluğunun temellerini nasıl attı?
NIXON’IN UYUŞTURUCUYA AÇTIĞI SAVAŞLA BAŞLADI
Tse’nin Hong Kong’da gözaltına alınmasıyla sonuçlanan FBI soruşturması, ABD idaresinin Lider Richard Nixon periyodunda uyuşturucuya karşı açtığı savaşın 20’nci yılında Bronx sokaklarında başladı.
Cumhuriyetçiler’in “cinayet üzere bir uyuşturucu salgını” olarak nitelendirdiği dalgayı sonlandırmak isteyen hükümet, narkotik ünitelerine büyük yatırım yapmış ve uyuşturucu hatalarına yönelik cezaları ağırlaştırmıştı. Lakin ne cezaların ağırlaşması ne de narkotik ünitelerinin kuvvetlendirilmesi hedeflenen etkiyi yaratabildi.
1992 yılında yayımlanan bir Beyaz Saray raporuna nazaran, ABD’de eroin gitgide ucuzluyor ve saflaşıyordu. Uyuşturucusunun kaynağı büyük oranda Güneydoğu Asya ülkeleriydi. Saflık düzeyi çok yüksek olduğundan en küçük ölçüler bile çok doza sebep olabiliyordu. Başta ABD’de en yüksek sayıda eroin bağımlısının bulunduğu New York City olmak üzere, sonuçlar çok ağırdı. Her yıl binlerce kişi acil servislerde tedavi görüyor, yüzlercesi hayatını kaybediyordu.
Bronx bölgesi ve Yankee Stadyumu
KİM BU SONNY?
O yıl Calnan’a bir meslektaşından Bronx’ta satılan uyuşturucuyla ilgili mesleğini değiştirecek bir ihbar geldi. O periyotta Calnan, FBI’ın New York ofisinde kısaca C-25 olarak isimlendirilen ünitede vazife yapıyordu. C-25’in maksadı Asyalıların ve Asyalı Amerikalıların modülü olduğu organize cürümlerle çaba etmekti. Bilhassa de Güneydoğu Asya’dan ABD’ye akan eroinle başa çıkmaya çalışıyorlardı.
İhbarda 183’üncü Cadde ile Walton’ın köşesine işaret ediliyordu. Calnan ve grubu Yankee Stadyumu’ndan birkaç kilometre uzaktaki bu köşeyi izleyip şüphelileri tespit etmeye ve telefonları dinlemeye başladı. Takip esnasında daima tıpkı isim karşılarına çıkıyordu: Sonny.
Sorun şu ki birden fazla kuşkulu Sonny vardı. Biri New Jersey’de yaşıyordu, başkası ise ABD’nin Kansas’taki cezaevi olan Leavenworth’te hapisteydi. New Jersey’deki Sonny, Malezyalı bir eroin satıcısıydı. Mahpustaki Sonny ise eroin işini bir federal cezaevinden nasıl yürütebileceğini çözmüş bir patrondu.
FİDYE İÇİN KAÇIRILDI, BİR DAHA GÖREN OLMADI
1983 yılında ılık bir sonbahar günüydü. Saldırganlar Yim Ling’in New York, Kingston’da bulunan konutuna sessizce girdiğinde, bayan her şeyden habersiz ailesinin çayevindeki işine gitmek üzere üzerini değiştiriyordu. Birdenbire biri gerisinden yaklaşıp Yim’i kavradı. Bayan kurtulmak için gayret etti lakin polis kayıtlarına nazaran saldırgan bayıltıcı unsur dökülmüş bir bezle Yim’in ağzını kapatıp kendinden geçmesine neden oldu.
Yetkililer Yim’in olay yerinde boğuşma sırasında hayatını kaybettiğini öne sürdü. Fakat bayanın eşinden 200.000 dolar civarında fidye isteyen saldırganlar bu mevzuda asla bir şey söylemedi. Yim’in cesedi de asla bulunamadı.
Yetkililer Yim’in kaçırılmasıyla ilgili birçok kişi hakkında iddianameler hazırladı. Bunlardan biri de Yim’in ailesinin çayevinde çalışan 23 yaşındaki Yong Bing Gong’du. Gong ömür uzunluğu mahpus cezasına mahkûm edildi ve içeride “Sonny” olarak anılır oldu. Calnan’ın takibindeki Sonny de oydu.
“MELEK DEĞİLİM AMA…”
Farklı olan uyuşturucu ticareti yapanların cezalandırıldığı yerin, Gong’un ticaretinin merkezi olmasıydı.
CNN’e telefon, mektup ve e-posta aracılığıyla açıklamalar yapan Gong, eroin ticareti suçlamasıyla giydiği kararın ayrıntılarıyla ilgili konuşmadı. Bununla birlikte Gong, öyküsünün birtakım kısımlarını anlatmanın, adaletsiz bir biçimde uzun bulduğu cezasına dikkat çekeceğini umduğunu belirtti.
Gong, ömür uzunluğu mahpus cezasını çekerken, eroin ticaret nedeniyle bir sefer daha yargılandı ve 27 yıl mahpusa mahkûm edildi. 40 yılını parmaklıklar arkasında geçiren Gong, bugün topluma borcunu ödediğine inanıyor ve “tanıdığı herkes tarafından unutulmuş halde çürüyüp ölmeye terk edilmemesi gerektiğini” söylüyor.
Gong CNN’e, “Melek olmadığımı biliyorum lakin hâlâ insanım” tabirlerini kullandı.
12 YAŞINDA CÜRÜM ÇETESİNE KATILDI
1960’ta Malezya’da doğan Gong, çocuk yaştan itibaren suça bulaştı. Babası Endonezya’da bir kereste şirketinin sahibiydi ve birçok vakit konutundan uzakta yaşıyordu. Annesi ise altı çocuğa tek başına bakıyordu ve bu Gong’la fazla ilgilenebilecek durumda değildi. Bunlar Gong’un “kendini sokaklara atmasına” neden oldu.
12 yaşında bir çeteye katıldı ve vakitle başkanın sağ kolu pozisyonuna yükseldi. 20 yaşına geldiğinde Malezya’da bir cezaevinde 2 yıllık mahpus cezasını çekiyordu. 1982’de özgür bırakıldı ve ABD’ye gitti.
Bir yıl içinde Yim’in kaçırılmasıyla kontaklı olarak bu sefer ABD’de mahpusa girdi.
Başlangıçta mahpus cezasını sıkıcı bulmuştu. Günlerini renklendirmek için bir şeye gereksinim duyuyordu. Bir öteki mahpusun yönlendirmesiyle eroin satışına başladı.
MENÜLER VE ÇİN RESTORANLARI
Renkli, konuşkan ve atılgan bir karakteri vardı. Hasebiyle etrafı çok genişti ve yeni müşteriler edinmek için cezaevi çok uygun bir yerdi. Başka tutuklularla muahedeler yapıyor akabinde cezaevinin telefon sistemi üzerinden dışarıdaki kontaklarını organize ediyordu. Görüşmeler kayda alındığından herkes şifreli konuşuyordu.
Calnan’ın soruşturmasıyla Gong’un içerideki Sonny olduğu anlaşıldı. Gong Bronx’taki köşede satış yapan Porto Rikolu bir çeteye mal tedarik ediyordu. Calnan’ın takımı cezaevindeki telefon kayıtlarını kullanarak Gong’un şifresini kırmayı başardı. Eroin için “menüler” satıcılar için ise “Çin restoranları” tabiri kullanılıyordu. C-25’in elinde artık büyük bir dava vardı ve bu davanın bir ismi olması gerekiyordu. Sonny’nin bir hücre bloğunda olmasından hareketle “Sunblock” (güneş kremi) ismi seçildi.
Uyuşturucu üretimi yapılan Altın Üçgen bölgesi
MALLAR ALTIN ÜÇGEN’DEN GELİYORDU
Gong’un sattığı eroinin Altın Üçgen olarak isimlendirilen ve Tayland, Laos ve Myanmar’ın birleştiği kanunsuz bölgeden geldiği neredeyse katiydi. Bölgenin iklimi haşhaş üretimi için çok uygundu. Etrafı zirvelerle ve ormanlarla çevrili olduğundan güvenlik güçleri bölgeye erişemiyordu. Bu da bölgenin Myanmar tarafında baskın olan milislerin ve savaş ağalarının dünyanın en büyük eroin satıcıları haline gelmesini sağlıyordu.
Üretim 1960’larda arttı ve bu kümeler haşhaşın laboratuvarda işlenerek morfin ve eroin üzere daha güçlü uyuşturuculara dönüştürülebileceğini fark etti. Süratli büyüme sonraki 20 yılda da devam etti.
80’lerin sonuna gelindiğinde uyuşturucu oluk oluk ABD’ye akıyordu. 1990 yılı prestijiyle, ülkedeki eroinin yüzde 56’sı, New York’taki eroinin ise neredeyse yüzde 90’u Güneydoğu Asya’dan geliyordu. Yalnızca 5 yıl evvel ABD geneli için oran yüzde 14’tü.
Bu uyuşturucuyu ABD’ye getirenlerin birden fazla Çin asıllı Amerikalılar ve Kanadalılar ile Çin ve Tayland’ın hata örgütleriyle alakalı şahıslardı. Onlardan biri de Paul Kwok’tu.
CEZAEVİNDE İŞTİRAK KURDULAR
Mahkeme kayıtlarına nazaran Kwok ile Gong’un yolları cezaevinde kesişti lakin Gong CNN’e yaptığı açıklamada birinci kere 1980’lerin başında New York’ta karşılaştıklarını söyledi.
Kanada vatandaşı olan Kwok, 1983 yılında eroin ticareti hatasıyla ABD’de mahpusa atıldı. Tesadüf yapıtı Gong ile birebir yere denk geldiler ve kısa müddet içinde dost ve iş ortağı oldular.
Kwok, kaideli tahliye ihtimali yaklaşınca bir Kanada cezaevine transfer edildi ve 1990’da hür bırakıldı. Kısa müddet içinde ilişkilerini kullanarak Kanada’ya uyuşturucu ithal etmeye başladı. O periyotta Kanada’nın hudut kontrolleri ABD’ye nazaran daha gevşekti. Kwok, Kanada’ya getirttiği uyuşturucuyu huduttan ABD’ye sokuyordu. ABD’de Gong cezaevinde kurduğu müşteri ağı sayesinde alıcı buluyordu.
Bu sistem çok hoş işliyordu. 1994’ün başlarında Gong ve Kwok işleri o kadar büyütmüştü ki ABD’ye daha büyük ölçüde eroin sokmanın yollarını aramaya başladılar.
KWOK SİCİLYALILARLA ANLAŞTI
Kwok, Montreal’de bulunan Sicilya mafyasına başvurdu. Sicilyalılar aşikâr bir fiyat karşılığı Kwok’un uyuşturucusunu kendi mallarıyla birlikte saklayıp Long Island’daki bir berber dükkanına götürmeyi kabul etti. Kwok’un adamları uyuşturucuyu buradan alıp Gong’un müşterilerine götürecekti.
FBI Sicilyalılarla olan ilişkiyi açığa çıkarınca Sunblock Operasyonu da memleketler arası bir fava haline geldi. Calnan ve grubu artık, birçok kabahat örgütünün bir ortaya gelmesiyle oluşan global bir kartelin peşindeydi. Uğraşlar artırıldı, Gong’dan mal alması için bir saklı casus görevlendirildi.
Eylül 1995 prestijiyle Sunblock’un elinde 10’dan fazla kişi hakkında iddianame hazırlamaya yahut tutuklamaya yetecek kadar ispat birikmişti. Kwok, ABD ismine Kanada güvenlik güçleri tarafından yakalandı, hapishanedeki Gong için iddianame düzenlendi.
AİLESİNİ KORUMAK İÇİN İŞ BİRLİĞİNE RAZI OLDU
En azından başlangıçta ipler Kwok’un elinde üzere görünüyordu. O nedenle Calnan ve bir savcı, Kanada’ya giderek Kwok’la görüştü. Lakin Kwok’un konuşmasının epey tehlikeli olacağı çabucak anlaşıldı. O gözaltına alındıktan kısa mühlet sonra iki adam eşinin kapısını çalmış ve “Kwok iş birliği mi yapıyor?” diye sormuştu. Akabinde bayana eşinin sessizliğini muhafazası gerektiğini belirten tehdit telefonları gelmeye başladı.
Telefonların akabinde bir küme tutuklu, kısa müddetliğine güvenlik görevlileriyle birlikte gördükleri Kwok’a cezaevi banyosunda saldırıp başını duvara vurarak bayılmasına neden oldu. Kwok’un avukatı müvekkilinin iş birliği yapıyormuş üzere göründüğü için gaye olduğunu söyledi. Bunlara karşın Kwok riske girmeyi seçti. Cezasının mümkün olduğunca kısaltılması karşılığında bilgi vermeyi kabul etti. Böylelikle eşi ve küçük oğlunu koruyabilecekti.
Kwok ve bir sağ kolu FBI’a Asya’daki tedarikçilerinin ismini vermeyi kabul etti. Bu kişi saçları ortadan ayrılmış, giysi zevki olmayan 33 yaşında bir Çinli-Kanadalıydı ve ismi da (evet, gerçek iddia ettiniz) Tse Chi Lop’tu.
“ONUN KADAR İYİ OLMAMIZ GEREKİYORDU”
Tse, 25 Ekim 1963’te Çin’in güneyindeki Guangdong eyaletinde doğdu. Mao’nun Kültür İhtilali’nin sona ermesinin akabinde dağılan Kızıl Muhafızlar’ın kimi üyeleri “Büyük Halka Çocukları” isimli dağınık bir çete kurdu. Tse de bu kümeye katıldı.
1990’lara gelindiğinde Büyük Halka Çocukları, Altın Üçgen ile Kuzey Amerika ortasındaki eroin ticaretinin büyük oyuncuları olmuşlardı. Para ödeyebilecek çabucak herkesle mutabakatlar yapıyorlardı.
Sicilya mafyasıyla birlikte çalışma kararlarını Calnan hayli etkileyici buldu. Çünkü onun deneyimlerine nazaran, ABD’deki Asyalı çetelerin birden fazla bu türlü paydaşlıklar kurmuyordu. Tse ise uyuşturucu ticaretine bir iş gözüyle bakıyor, yeni iştirakleri pahalı görüyordu. Lakin dikkati çekmeyecek kadar da akıllıydı.
Calnan, “İş birliğinden faydalandı, sonları aştı. Alışılmamış bir mantıkla hareket ediyordu. Bizim de tıpkı şeyi yapmamız gerekiyordu yoksa onu asla yakalayamazdık. Onun kadar iyi olmamız gerekiyordu” diye konuştu.
HONG KONG’DA YAKALANDI
Kwok ve Gong’un 1995’te yakalanmasının akabinde Calnan’ın ve Sunblock grubunun Tse’ye ulaşabilmesi için üç yıl daha geçmesi gerekti zira Tse, Çin anakarasında yaşıyordu ve Pekin ile Washington ortasında bir iade muahedesi bulunmuyordu.
FBI’ın eli kolu 1998’e kadar bağlı üzereydi. O tarihte Calnan’ın Kanadalı meslektaşına Tse’nin Hong Kong’a seyahat edeceği haberi geldi. Tse, ABD ile iade muahedesi olan bu yarı otonom Çin kentinde yakalandığı takdirde, yargılanmak için New York’a gönderilebilirdi.
Calnan, kendisinin ve Kanadalı meslektaşının Hong Kong’a gönderilmesi konusunda FBI’ı ikna etmeyi başardı ve 12 Ağustos’ta Tse, küçük bir lokantada yemek yerken Hong Kong Emniyeti tarafından yakalandı. Birkaç ay içinde de ABD’ye gönderildi.
Tse, son olarak Schiphol Havaalanı’nda yakalandı
TSE DE İŞ BİRLİĞİNE RAZI OLDU
Davanın savcısı Ceci Scott’a nazaran, Tse ABD topraklarına ayak bastıktan sonra avukatı bir muahede sağlamak istediklerini tabir etti. Calnan ise Tse’nin en yakın vakitte Kanada’ya gitmek için elinden geleni yaptığını düşünüyordu. Çünkü eşi ve 90’larda doğmuş olan iki çocuğu burada yaşıyordu. Üstelik çocuklarından birinin doğuştan gelen akciğer ve teneffüs sorunları vardı.
Tse, cezasını azaltmasına yetecek kadar bilgi vermeye hazırdı ancak her şeyi de açık etmek istemiyordu. Scott, “Bence bize her şeyi söylemediğinin farkında olduğumuzun o da farkındaydı” diye konuştu CNN’e. Lakin halleri Scott’ı da etkilemişti: “‘Tanrım, hiç bu türlü sıra dışı halleri olan, bu kadar ayakları yere basan bir insan görmemiştim’ diye düşündüğümü hatırlıyorum.”
Nihayetinde Tse savcılarla bir mutabakata vardı. ABD’ye eroin ihraç etme suçlamasını kabul edecekti. Mahkemeye çıkmadığı için hapishanede geçirdiği müddet kısalacak, halka açık kayıtlara geçecek bilgiler de sonlandırılmış olacaktı.
MAHPUSTA YENİ ORTAĞIYLA TANIŞTI
Eroin kartelinde Tse’nin rolü bugün hala net değil. Kwok ve Gong’a ne kadar mal sattığı, Kwok dışında bir müşterisi olup olmadığı da bilinmiyor. Kwok’un ailesine ve eski avukatına yapılan görüşme davetleri da karşılıksız kaldı.
Nihayetinde, Tse, 26 Eylül 2000’de 9 yıl mahpus cezasına çarptırıldı lakin bu cezanın yalnızca 6 yılını yattı. Hapishanede geçirdiği müddet hayatında yeni bir sayfa açılmasını ve ABD’deki uyuşturucu satıcılarından da bir şeyler öğrenme fırsatını elde etmesini sağladı.
Tse, bir sonraki ortağıyla da bu vesileyle tanıştı.
OHIO’DA BİR HAPİSHANE
Appalachia kırsalının yeşillikleri ortasında yaptığı seyahatin akabinde, Tse Ohio’nun Elkton kentinde bulunan federal hapishaneye ulaştı. Elleri kelepçeli, ayakları ve beli zincirliydi.
Elkton güvenlik düzeyi düşük bir cezaevi. Bir doruğun üzerine kurulmuş olan binanın etrafı dikenli telli duvarlarla çevrili. Böylelikle tutukluların etraftaki çam ağaçlarına tırmanıp kaçması önleniyor. Lakin çalışanların ve eski tutukluların dediğine nazaran, içerde güvenlik tedbirleri hayli gevşek. Tutukluların kıymetli bir kısmını cezasının sonuna gelmiş ve özgür kalmaya hazırlanan, mahkumlar oluşturuyor.
Tse’nin Elkton’dan ayrıldığı 2006 yılında burada cezasını çekmeye başlayan Charles King, CNN’e, “Daha evvel bulunduğum birçok cezaevinden çok farklı bir ortamdı” diye konuştu ve ekledi: “Kollarını iki yana açmış güzel geldin diyordu.”
2018’de Tayland’da yapılan bir uyuşturucu baskınında çay paketlerinde milyonlarca dolarlık metamfetamin ele geçirildi
“HEP GÜLÜMSEYEN TATLI BİR ADAMDI”
King’e ve başkalarına nazaran içerisi inançlı bir üniversite yerleşkesi üzereydi. Tutuklular yurt gibisi beton tabanlı binalarda kalıyor, banyoları ve toplumsal alanları ortak kullanıyordu. Alçak duvarlarla ayrılmış alanların her birinde 3-4 kişi kalıyordu.
Cezası aşikâr olduktan 2 yıl sonra, Tse neredeyse bir kuruşunun bile olmadığını açıkladı ve temyiz ve ceza indirimi duruşmalarının fiyatından muafiyet istedi. Bütün varlığının 500 dolar kıymetindeki giysileri ve ailesi ve akrabalarının gönderdiği 1000 dolar olduğunu öne sürmüştü lakin ABD dışında bir varlığı olup olmadığı belirli değildi.
Tse’nin cezaevine alışması tahminen biraz vakit aldı lakin bunu etrafındakilere hiç yansıtmadı. Ben takma ismiyle CNN’e konuşan bir Elkton tutuklusu, Tse’nin her vakit kocaman gülümseyen “epey tatlı bir adam” olduğunu söyledi.
Ben’e nazaran cezaevindeki öbür uyuşturucu satıcıları “büyük adam” olduklarını herkes bilsin istiyordu. Tse ise bilakis çok mütevazı davranıyor, ününün ya da nüfuzunun artmasını hiç önemsemiyordu.
ÇİN ASILLILAR BİRBİRİNİ BULDU
Tse’nin kaldığı müddet boyunca Elkton, 1500 tutukluya mesken sahipliği yaptı. Bunlardan 20-30 tanesi Çin asıllıydı ve Kantonca konuşabiliyordu. Bunların biri Tse, oburu de Lee Chung Chak’tı.
Lee, 4 Temmuz 1994 tarihinde büyük bir eroin mutabakatını yürütmek gayesiyle Kanada hududundan ABD’ye girmişti. Lakin FBI ortaklarının peşindeydi ve Lee de yakalandı.
Tse ve Lee’nin Elkton’dan evvel tanışıp tanışmadıkları belirli değil. Fakat Kantonca konuşan topluluğun kesimi olmaları sonucu burada birbirleriyle tanışmaları kaçınılmazdı. 2006’da ikisi de özgür bırakıldı. Avustralyalı yetkililere nazaran, o tarihte ortalarındaki münasebet birlikte iş yapabilecek kadar kuvvetliydi.
Tse, ABD’li yetkililere çok pişman olduğunu ve mahpustan çıkınca bir restoran açıp cürümden uzak duracağını söylese de ikili gözlerini metamfetamin işine dikmişti.
SAM GOR 2010’DA KURULDU
Mahpusta oldukları devirde metamfetaminin ABD’deki popülerliği artmış, eroinden daha kârlı bir iş haline gelmişti. Üstelik kimyasallarla üretildiğinden, ziraî randıman düşüklüğü üzere problemleri kaygı etmeye de gerek yoktu.
Avustralyalı yetkililere nazaran 2010 yılına gelindiğinde Tse ve Lee, polisin Sam Gor ismini verdiği karteli hayata geçirdi. Kantonca “üç numaralı erkek kardeş” manasına gelen Sam Gor aslında Tse’nin lakabıydı. Kümenin üyeleri ise kendilerine “Şirket” ismini veriyordu.
Sam Gor’un para kazanmak hedefiyle rekabeti bırakıp güçlerini birleştiren farklı kümelerden oluştuğuna inanılıyor. Bu çetelerin Myanmar’ın polis girmeyen ormanlarında, yani Tse’nin eroin kaynağında, fabrika büyüklüğündeki tesislerde sentetik uyuşturucu ürettiği öne sürülüyor.
Sam Gor’un stratejisi kolaydı: Bir ölçek iktisadı oluşturmaya yetecek ölçüde metamfetamin üretip ünite başına maliyetleri düşürmek. Akabinde piyasayı bu ucuz ve bağımlılık yapan uyuşturucuyla doldurup akan paranın keyfini sürmek.
MİLYARLARCA DOLARLIK PİYASA BEDELİ
Avustralyalı yetkililere nazaran, Sam Gor, Asya tarihinin en büyük uyuşturucu ticareti operasyonlarından biri haline geldi. 2019’daki kıymetinin 30-61 milyar dolar aralığında olduğu düşünülen bir pazar hissesine sahip olan Sam Gor’un faaliyetleri bugün de devam ediyor olabilir.
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Hata Dairesi’nin (UNODC) Güneydoğu Asya ve Pasifik ünitesinin yöneticisi Jeremy Douglas, operasyonun insan maliyetinin “yıkıcı” olduğunu belirtti. UNODC datalarına nazaran Endonezya, Tayland ve Vietnam üzere ülkelerdeki kullanıcıların sayısı 2015’ten bu yana süratle arttı. Yalnızca 2020’de Güneydoğu Asya genelinde 206 binden fazla kişi metamfetamin tedavisi gördü lakin gerçek bağımlıların sayısının bunun çok daha üstünde olduğu iddia ediliyor. Öbür yandan Filipinler üzere ülkelerde polisin uyuşturucuya açtığı savaş sonucu binlerce bağımlı ve küçük satıcı da hayatını kaybetti.
Tse’nin Hollanda’da yakalanmasından birkaç ay sonra Ekim 2020’de de Tayland polisi Lee’yi gözaltına aldı. Avustralyalı yetkililer Lee’nin milyarlarca dolarlık kartelde “kilit rol” oynadığını öne sürdü. Reuters’a konuşan bir müfettiş, Lee’nin pozisyonunun en az Tse kadar hatta tahminen onun bile üzerinde olduğunu söyledi. Lee’nin avukatı ise yorum taleplerine karşılık vermedi.,
ÖNDERLER İÇERİ GİRDİ FAKAT TİCARET BİTMEDİ
Bu iki ismi parmaklıkların ardına hapsetmek büyük bir başarıydı tahminen ancak metamfetamin akışı onlarsız da devam etti. UNODC bilgilerine nazaran, geçen yıl Asya genelinde 170 bin kilogram uyuşturucu ele geçirildi. Birçok ülkenin Covid-19 nedeniyle sonlarını kapatmış olmasına karşın ele geçirilen bu ölçü rekor düzeyde. UNODC, fiyatlarda rastgele bir değişim yaşanmamasının bu baskınların uyuşturucu arzına manalı bir tesir yapmadığını gösterdiğini de vurguladı.
Uzmanlar, ticaretin hakikaten sonlandırılabilmesi için Altın Üçgen’deki güvenlik güçlerinin sistemik sıkıntılarla uğraş etmek için kararlılık göstermesi gerektiğini belirtiyor. Öncelikle Myanmar’daki iç savaşın sona ermesi gerekiyor ki milisler finansman için yasa dışı ekonomilere başvurmasın. Bu da en azından şu anki şartlarda epeyce sıkıntı görünüyor.
SAVCIYI DA FBI’I DA ŞAŞIRTTI
Artık Adalet Bakanlığı’nda çalışmayan eski Savcı Scott, Tse’nin ocak ayında gözaltına alındığını duyduğunda irkildiğini belirterek, “Metamfetaminle alakası olduğuna dair elimizde hiç bilgi yoktu. Aşikâr ki yeni birileriyle tanışmış” diye konuştu.
Calnan ise 20 yılı aşkın vakit evvel Hong Kong’da karşı karşıya oturduğu adamın ismini haberlerde görünce şaşırdığını söyledi ve ekledi: “Tse’nin tüm vakitlerin en büyük milletlerarası uyuşturucu satıcılarından biri olacağını asla düşünmemiştim. Lakin artık geriye dönüp bakınca, hiç de şaşırtan gelmiyor. Gerekli maharetlere sahipti ve cezaevinde geçirdiği müddet boyunca çok fazla alaka kurabilmişti.”
Calnan, mahpusa attığı vasat eroin satıcısının bir hata imparatorluğunu yönetmek için gerekli zekaya ve cezaevini kendi avantajına kullanmak için gerekli hünere sahip olduğunu da kelamlarına ekleyerek, “Sunblock hapishane ağındaki adamlarla başladı. Tse Chi Lop’un da birebir şeyi yaptığına hiç kuşkum yok” sözlerini kullandı.
CNN’de yayımlanan “Demise of a kingpin, rise of an empire” başlıklı haberden derlenmiştir.
Hürriyet
