Türkiye Teknoloji Kadrosu Vakfı (T3 Vakfı) ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yürütücülüğünde, bu yıl Gaziantep’te düzenlenen TEKNOFEST 2020’ye katılan Sincan Şehit Abdullah Büyüksoy Bilim ve Sanat Merkezinin Ortaokul öğrencileri, ‘İnsanlık Faydasına Teknoloji Toplumsal İnovasyon’ kategorisinde hazırladıkları projeyle birincilik kazandı. Görme engelli bireylerin renklerle bağ kurmasını sağlayacak kıymetli bir proje hazırlayan Piksel Mühendisleri Kadrosu, Braille alfabesine uzantı olabilecek renk kodları oluşturmayı başardı.
Teknoloji Tasarım öğretmeni Melike Güler Okur danışmanlığında; Ebrar Gökçe Kızılgül ve Buyruk Sağdıç tarafından hazırlanan ‘Braille Kodlu Renk Pikselleri’ Projesiyle görme manilerin bir çok alanda eksikliğini hissettiği renk algısının ortadan kaldırılması hedefleniyor. Proje üniversal boyut kazandığında dünyanın dört bir yanındaki görme engelliler, yalnızca renk alfabesini kullanarak hiç bir şeye muhtaçlık duymadan renkler hakkında bilgi sahibi olabilecek. Birinci evrede 8 ana renk ile start verilen proje sanattan eğitim müfredatına, ömrün farklı bir çok alanına entegre edilebilecek biçimde tasarlandı.
GÖRME ENGELLİ BİREYLER RENKLERİ AYIRT EDEBİLECEK
Proje piksellerle hazırlandığı için kendilerine Piksel Mühendisleri ismi verdiklerini belirten 11 yaşındaki Buyruk Sağdıç projeyle ilgili şöyle konuştu:
“Öğretmenimiz bize, ‘Teknofest ile ilgili bir projeye katılalım’ dedi. Biz de, ‘Olur’ diyerek çalışmalara başladık. Bir şeyler başarmaya başlayınca çok eğlendiğimizi de anladık. Öncelikle Tinkercad programın ı kullanarak çizimlerimizi yaptık, küplerimizin. Kalibrasyon küplerinin üzerine kod oluşturarak küplerimizin üzerine bastık. Daha sonra küplerimizi görme engelli bireyimize tanıttık. Görme engelli bireyimiz, ‘Kodlar çok yüksek olmuş, ellerimle algılayamıyorum’ dedi. Aldığımız dönütle kodların yüksekliğini azalttık. Bu sefer de kalibrasyon küplerinin çok uzun olduğunu söyledi. Biz de 1X1 ölçülerinde küpleri oluşturduk. Görme engelli bireyimiz bu sefer da ellerinin çok büyük olduğunu ve küplerin çok küçüldüğünü bize söz etti. Bu sayede de en son haline getirdik projemizi. Gerçekleştirdiğimiz bu projeyle, renk kodları sayesinde görme engelli bireyler kimseye muhtaçlık duymadan renkleri ayırt edebilecek. Çalışmalarım sırasında görme engelli bireylerin renk algısının olmadığını fark ettim. Görme engelli birey, bir kıyafet alırken hangi renkte olduğunu merak ediyor. Alışveriş sırasında herkese soruyor, kimi beşerler da görme engelli bireylerin sorduğu sorular karşısında tersliyor. Bu çok makûs bir his ve çok makus bir his. Bu yüzden biz, bu projenin daha fazla yaygın olmasını istiyoruz. Bu proje sayesinde renk kodlarını akla gelebilecek her esere basabilirler. En ufak bir masaya bu kodları bastığınızda bile, görme engelli birey masanın rengini algılayabilecek”
Ulusal Eğitim Bakanı Selçuk Projeye imzasını attı. Projenin maksadına ait konuşan Ebrar Gökçe Kızılgül ise “insanlara yararlı olacak bir şey üretmeye çabaladık” dedi
DÜNYADA GİBİSİ YOK
“Öncelikle kendimizi bir yerde tanıtmak daha sonra farklı yerlerde projeyi, kozmik bir seviyeye getirmeyi amaçladık. Biz dünyada birinciyiz. Bir sürü farklı araştırmalar yaptık. Bütün kaynaklara baktık, bizimkine benziyor mu diye. Görme engelli bireylere yönelik bu çeşit bir projeye hiç rastlamadık. Yarış gününde vazifeliler bize ‘En Uygun Sunum Ödülü’nü kazandığımızı söyledi. Bir sevinç yaşadık lakin sonra biraz düşününce öbür bir alanda muvaffakiyet gösteremediğimiz için bize bu mükafatı verdiklerini düşündük. Projeyle de birinci olduğumuz açıklanınca; sevinç, coşku, heyecan hislerini bir ortada yaşadık. Ulusal Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, yarış günü tüm stantları gezerek projeleri inceliyordu. Bizim standımıza geldiğinde biz de kendisine özetledik projemizi. Ulusal Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, ‘Bu çok iyi bir proje. İnşallah daha iyi yerlere gelirsiniz. Ben buna imzamı atayım’ dedi ve projemize imzasını attı. Projemizi, daha iyi yerlere getirmek daha iyi maksatlara hizmet etmek için uğraşacağız. Bizim hedefimiz, ulaşılabilir ve üniversal olmasını sağlamak. Herkesin empati yapması gerekiyor. Ben empati yaparak anladım. Biz bu projeyi merak ederek, araştırarak yaptık. Yaşıtlarıma tavsiyem, merak etmekten korkmasınlar, kitaplardan, internetten daima araştırsınlar” diye konuştu.
Projenin danışmanlığını üstlenen Sincan Şehit Abdullah Büyüksoy Bilim Sanat Merkezi Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni Melike Güler Okur, projenin öyküsünü şu sözlerle paylaştı:
RENK ALFABESİ OLUŞTURDUK
“Mitat Enç Görme Engelliler Okulu’na bir proje seyahatinde bulunduk. Bu seyahat sırasında kullandıkları dokunsal malzemeleri keşfetme imkanımız oldu. Dokunsal malzemeleri incelediğimizde renk detayının olmadığını fark ettik. Dokunsal malzemeler görme engelli bireylerin eğitiminde çok sık kullanılıyor. Bu eksiklikten yola çıkarak bu projeyi oluşturduk. Kendimiz Braille alfabesi üzere bir renk alfabesi oluşturduk. Her bir renk için farklı kod belirttik ve bu kodları Tinkercad programında işledik. Bunları daha sonra 3D yazıcıda üreterek projeye başladık. Görme engelli birey daha öncesinde kirazı çizgileriyle dokunsan bir formda algılayabiliyordu. Biz oluşturduğumuz küplerle görme engelli bireye, kirazın yuvarlak sınırlarının kırmızı renkte olduğunu anlatabiliyor, sapının siyah renkli olduğunu ve yaprağının yeşil olduğunu anlatabiliyoruz”
Piksel Mühendisleri Grubu, birincilik mükafatını, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’dan aldı. Projeyi Ulusal Eğitim Bakanı Ziya Selçuk ‘İki hoş haber’ diyerek duyurdu. İşte Bakan Selçuk’un toplumsal medya hesabından yaptığı o açıklama:
DÜNYAYA SUNACAĞIZ
“İki hoş haber: Sincan Şehit Abdullah Büyüksoy BİLSEM öğrencilerimiz, görme engellilerin renklerle bağ kuracağı ve Braille alfabesine uzantı olabilecek renk kodları oluşturmayı başardı. Biz bunu, görme engelli öğrencilerimizin müfredatında kullanacağız ve dünyaya sunacağız”
BRAİLLE ALFABESİ NEDİR?
Braille alfabesi; 1821 yılında Louis Braille tarafından geliştirilmiş görme engelli insanların okuyup yazması için kullanılan bir alfabe tekniğidir. İki kolon taşıyan dikdörtgen tertip üzerine dizilmiş altı kabartılmış noktadan oluşur. Her iki kolonda üçer nokta bulunur. Noktalardan her biri altmış dört farklı kombinasyondan birini oluşturması için farklı formlarda dizilir.
Hürriyet
