‘PARA SURİYE DERİN HÜKUMETİNE GİDİYOR’
Ülkedeki tutukluların aileleri, memurlara yakınlarını ziyaret etmelerine müsaade vermeleri için yahut hür bırakılmalarını sağlamaları için rutin olarak rüşvet vermeye zorlanıyor.
1.200’den fazla eski mahkûm ve mahkûm yakınının ülkedeki cezaevleri ve tutuklulukla ilgili soruları cevaplamak için katıldığı ankete nazaran, kelam konusu meblağlar bir hapishanede 10 milyon liraya kadar yükseliyor.
Sednaya Hapishanesi Tutuklular ve Kayıplar Derneği tarafından hazırlanan rapora nazaran gardiyanlar, yargıçlar, askerler ve birtakım durumlarda ortacılar, Esad rejiminin sürdürülmesi için büyük ölçülerde nakit para sağlayan yozlaşmış bir ağın modülü olarak rüşvet alıyorlar.
Ankete katılanların yaklaşık dörtte biri, kendilerinden haraç para istendiğini söyledi.
Kimileri birkaç bin dolar yahut daha az öderken, öbürleri bilhassa sürgünde yaşayan aileler ise 30.000 dolara (220.000 lira) kadar rüşvet vermeye zorlandı.
Rapora nazaran, hapishanedeki yetkililer toplamda yaklaşık 2,7 milyon dolar haraç aldı.
Raporun müellifi ve Sednaya Hapishanesi Tutuklular ve Kayıplar Derneğinin kurucu ortağı Diab Serrih’a nazaran mahkumlardan alınan rüşvet, yolsuzluğa bulaşmış yetkililere ve ‘perde ardında Suriye’yi yöneten derin hükümetin’ cebine gidiyor.
‘SURİYE REJİMİ, GÜVENLİK VE İSTİHBARAT KOLLARINA ÜZERİNE İNŞA EDİLMİŞTİR’
Serrih kelamlarına şöyle devam ediyor, ‘Bu bir gözaltı sanayisi. Suriye rejimi, güvenlik ve istihbarat kolları üzerine inşa edilmiştir. Yolsuzluğu teşvik etmek için düşük maaşlar ödüyorlar, rüşvet bu tutuklama ve kaçırma ağını finanse ediyor.’
Serrih, rüşvet ağının Esad rejimi içindeki, birçok yaptırıma tabi olan ve yurtdışında banka hesabı açamayan bireyler tarafından kullanıldığını ve böylelikle yaptırımları delmeyi amaçladıklarını söylüyor.
Serrih ayrıyeten bugüne kadar alınan rüşvet ölçüsünün raporla belgelediklerinden çok daha fazla olduğunu tabir etti.
Milletlerarası kuruluşlar, ülkede 2011’de başlayan iç savaştan evvel 100.000 ila 250.000 ortasında kişinin tutuklandığını ve ortadan kaybolduğunu kıymetlendiriyor. Bu sayı çatışmaların şiddetinin arttığı 2012’nin sonunda keskin bir formda artmıştı.
Arap Baharı başladığından bu yana Suriye hapishanelerinde on binlerce kişinin azap gördüğü yahut öldürüldüğü düşünülüyor. Şam’ın eteklerinde bir askeri tesis olan Sednaya hapishanesi, uzun vakittir Suriye’deki en sert kurumlardan biri olarak kabul ediliyor.
Serrih, bir genç muhalefet kümesi kurduktan sonra 2006’da tutuklandı ve Esad rejimi, aktivist ve protestocuların akınına yer açmak için muhalifleri hür bıraktığı 2011’e kadar beş yıl tutuklu kaldı.
Şam’a taşınmadan evvel çocukluğunu Sednaya bölgesinde geçirdi. Ülkeden 2012 yılında kaçan Serrih artık Hollanda’da yaşıyor.
Rapor, insanları ortadan kaldırmanın Esad rejiminin insanları denetim etmek ve sindirmek için tasarlanmış temel bir stratejisi olduğunu söylüyor. ‘Nüfusun tutuklanması ve parasının gasp edilmesi, rejimin ve bilhassa de onun baskıcı aygıtının büyük finansman kaynağı oluşturuyor’ diyor.
Rapor, memleketler arası toplumu, başta Rusya olmak üzere rejim destekçilerine, ortadan kaybolanların akıbetini açıklamaları ve ailelerin hala hayatta olanları ziyaret etmelerine müsaade vermeleri için baskı yapmaya çağırıyor. Ayrıyeten yetkililerden, ölülerin nereye gömüldüğünü açıklamalarını ve kurbanların ailelerine iade edilebilmesi için kalıntıların DNA testine müsaade vermelerini talep ediyor.
Raporda ismi geçen bir öbür tutuklu olan Ahmad, ailesini bir daha asla göremeyeceğini düşünen eski bir mahkûm. Üç yıl içinde dokuz farklı hapishanede gözaltına alındı ve ailesi onu çıkarmak için 30.000 dolar (220.000 TL) rüşvet ödedi.
‘Pek çok aile üzere, benimki de burada 1.000 dolar ve orada 1.000 dolar ödemeye devam etti ve bu rüşveti benimle ilgili bilgi alabilmek için verdiler. Sonunda bir avukata büyük bir meblağ ödediler ve aileme paranın bir kısmının hâkime, bir kısmının da güvenlik güçlerine gideceği söylendi.’ dedi.
Raporda ismi geçen 19 yaşındaki Abdullah, 2012 yılının Ekim ayında bir denetim noktasında durdurulduğunu zarurî askerlik vazifesini yaptığı esnada firar ettiğini ancak yolda yakalandığını söylüyor. Abdullah hapishaneye götürüldüğünü ve azap gördüğünü söz ediyor.
Abdulllah ‘Her gün dört yahut beş kişi ölür ve hücreden çıkarılır. Çoğunlukla dayaktan ve açlıktan öldüler. Gardiyanlar hücreye girip mahkumları dayaktan ölene kadar dövüyorlardı.’ dedi.
Abdullah, mahkemede silah çalmaktan ve terörizm cürümlerinden karar giydi ve Sednaya Hapishanesi’nde 15 yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Abdullah gardiyanların ‘morali yerindeyse’ bazen mahkumlara yemek verildiğini söyledi. Ayrıyeten konuşmanın ve okumanın yasak olduğunu, Esad’ın mezhebinden olmayan mahkumlara önemli azaplar yapıldığını söz etti.
Abdullah, ‘Ailem, cezamı altı yıla indirmek için bir avukat tuttu. Avukata rüşvet olarak 10.000 dolar (75.000 lira) ödedik. Ben ve üç erkek kardeşim borcu ödemek için hala çalışıyoruz.’ dedi.
Lübnan’daki Suriyeli bir mülteci olan Nadia, kocasını en son Aralık 2012’de kimlik dokümanlarını yenilemek için Şam’a gittiğinde gördüğünü söyledi. “Babası ve başka yedi bireyle birlikte bir otomobildeydi,” dedi. “Duyduğumuz son şey Humus’a ulaştıklarıydı. Dokuzunun tamamı ortadan kayboldu. “
2016’da bir komşu, Nadia’ya ordudaki bir yeğeninin nakit karşılığında kocasını ve kayınpederini özgür bırakmaya yardımcı olabileceğini söyledi. Nadia parayı denkleştirmek için Suriye’de arsa ve bir konut sattı, akrabalarından borç para aldı ve hatta mücevherlerini bile sattı.
‘5.000 dolar (37,500 lira) ödedik’ dedi Nadia. ‘Daha sonra, özgür bırakılmalarının yakın olduğu fakat 5.000 dolara (37,500 lira) daha gereksinim olduğu söylendi. Ödeme yapıldıktan sonra ortadan kayboldular. Bu bir aldatmacaydı. dedi.
BU HABER İLGİNİZ ÇEKEBİLİR
Hürriyet
