Boğaziçi Üniversitesi Toplumsal Siyaset Forumu ve Research Worldwide İstanbul tarafından verilen Engellilik Çalışmaları Lisansüstü Tez Mükafatı, üçüncü defa sahiplerini buldu. Üniversiteden yapılan açıklamaya nazaran, Boğaziçi Üniversitesi Toplumsal Siyaset Forumu ve Research Worldwide İstanbul iştirakinde, Lund Üniversitesi Raoul Wallenberg Enstitüsü takviyesiyle 2018’dan bu yana düzenlenen Engellilik Çalışmaları Lisansüstü Tez Ödül Merasimi, 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü’nde çevrimiçi olarak gerçekleştirildi. Merasim boyunca eş vakitli işaret lisanı çevirisi yapıldı. Toplumsal bilimlerin farklı alanlarında engellilik alanında insan hakları yaklaşımını temel alan özgün araştırmalar yapılmasını özendirmeyi amaçlayan mükafata bu yıl 14 müracaat yapıldı. Ortalarında Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hande Kural ve Boğaziçi Üniversitesi Toplumsal Siyaset Yüksek Lisans Programı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Volkan Yılmaz’ın da bulunduğu heyetin değerlendirmesi sonucu ödül, yüksek lisans derecesinde tezlerini tamamlayan Ahmet Nedim Gündoğar ve Furkan Erdoğdu’ya verildi. Boğaziçi Üniversitesi Toplumsal Siyaset Forumu Merkez Müdürü Doç. Dr. Volkan Yılmaz, açılış konuşmasında, engelliliği kavrayışla ilgili yanlışlara dikkati çekerken, şu değerlendirmede bulundu:
“2018’den bu yana verdiğimiz bu ödül, engelliliği bir anomaliye indirgeyen sağlamcı bakış açısından uzaklaşmamız gerektiğini hatırlatıyor. Engellilik aslında bireylerin vücutlarına ya da ruhlarına ait bir şey değil, bir tıp toplumsal münasebet. Ayrıyeten engelli bireylerin korunmaları gereken şahıslar olduğu anlayışıyla da ortamıza aralık koymalıyız, zira muhafazamız gereken bireyler değil onların hak ve özgürlükleri.”
ÇALIŞMALAR
Hasan Kalyoncu Üniversitesi’nden Ahmet Nedim Gündoğar’ın çalışması, yükseköğretime devam eden görme engelli öğrencilere yönelik öğretimsel uyarlamalara yönelik bakışların nitel bir tahlilini sunuyor. Yükseköğretim düzeyinde eğitim gören dokuz öğrenci ve 10 akademisyenle görüşen Gündoğar’ın araştırmasında, ‘yükseköğretim öncesi eğitimin önemi’, ‘yükseköğretimdeki öğretimsel uyarlamalara yönelik yasal düzenlemelerde kontrol eksikliği’, ‘akademisyenlerin engelli öğrencilere yönelik yapacakları uyarlamalar konusunda gereğince bilgiye sahip olmaması’, ‘görme engelli öğrencilerin ders gereçleri ve kaynaklara erişimde zorluk çekmeleri’ ve ‘engelli öğrenci ünitelerindeki işçi sayısı ve niteliğinin gözden geçirilmesi’ öne çıkan bahisler ortasında yer alıyor.
Sağır yetişkinlerin kimlik inşaları üzerine tezini tamamlayan İstanbul Üniversitesi’nden Furkan Erdoğdu ise yedi iştirakçiden oluşan kümenin tamamının kendilerini ‘sağır’ olarak tanımlamayı tercih ettiğini ve ‘işitme engelli’ denilmesinden rahatsızlık duyduğunu ortaya çıkarıyor. İştirakçiler, işitme engelli kavramını diğer bir engellilikle eşleştiriyor ve işitmeyi arttırmak için kullanılan tıbbi müdahalelere de karşı çıkıyor. Engelli kimliğini reddetme ve ferdi yeterlilik odağında birleşen iştirakçilerin bu halinin bir toplumsal küme olarak sağır toplumunu oluşturduğunu vurgulayan Erdoğdu, işaret lisanının bu küme kimliğinin ana ekseni olduğunu kaydediyor.
Hürriyet