AA muhabirinin emtia piyasasında süreç gören 18 eserin fiyat hareketlerinden derlediği datalara nazaran, yılın 9 ayında emtia kümesi araçlarının 6 tanesi kazandırırken, 12 tanesi kaybettirdi. Kovid-19 olay sayılarındaki artışla birlikte talebe yönelik telaşlar, dolar endeksindeki artışın emtialar genelinde satış baskısına yol açması, fiyatlarda paha kaybına neden oldu.
Kelam konusu periyotta yatırımcısına en fazla yüzde 7,3 ile soya fasulyesi kazandırdı. Soya fasulyesini yüzde yüzde 6 ile şeker, yüzde 5,9 ile mısır, yüzde 4,7 ile buğday, yüzde 2,5 ile paladyum, yüzde 1 ile pamuk izledi. Soya fasulyesi, geçen ay 10,46 dolara kadar yükselerek yaklaşık 2,5 yılın en yüksek düzeyini gördü. Soya fasulyesi, böylelikle 2018’den bu yana birinci kere 10 doların üzerine çıktı.
Analistler, Çin’den gelen ağır talebin soya fasulyesi fiyatlarının yükselmesinde ana etken olduğunu belirtti. Şeker fiyatlarında da petrol fiyatlarında yaşanan toparlanmayla birlikte devam eden reaksiyon alımları, fiyatlarda yükselişe neden oldu. Fransa’da şeker üretiminin azalacağı haberleri şeker fiyatlarını üst taraflı etkileyen kıymetli ögeler ortasında yer aldı.
Mısır fiyatlarına bakıldığında ise global mısır üretim varsayımlarının düşmesi, Çin kaynaklı alımlar nedeniyle talep beklentileri, mısın fiyatlarında yükselişe neden oldu. Emtia kümesi araçlarından eylül ayında yatırımcısına en fazla kaybettiren yüzde 17,5 ile gümüş oldu. Gümüşü yüzde 14 ile kahve, yüzde 8,4 ile kurşun, yüzde 7,9 ile Brent petrol, yüzde 5,9 ile nikel, yüzde 5,7 ile çinko, yüzde 4,2 ile altın, yüzde 4,1 ile kakao, yüzde 4 ile platin, yüzde 3,9 ile doğalgaz, yüzde 1,6 ile alüminyum, yüzde 1 ile bakır takip etti.
Dolar endeksindeki artış geçen ay emtia fiyatlarını geçen ay kayda kıymet derecede etkilerken, emtia kümesi araçlarından gümüş bundan en çok etkilenenlerden bir tanesi oldu.
Kahve piyasasında üretim fazlası olacağına yönelik beklentiler, Brezilya’da artan yağışlar ve yine üretim fazlası olacağı kestirimleri kahve fiyatlarının gerilemesine sebep oldu.
YILIN 9 AYINDA EN FAZLA KAZANDIRAN GÜMÜŞ OLDU
Ocak-eylül periyodunda yatırımcısına en fazla kazandıran yüzde 30,1 ile gümüş oldu. Gümüşün akabinde altın yüzde 24,2, paladyum yüzde 19, doğalgaz yüzde 15,4, bakır yüzde 7,6, soya fasulyesi yüzde 7,1, çinko yüzde 5,1, nikel yüzde 3,8, buğday yüzde 3,4, kakao yüzde 0,2 kazandırırken, şekerde ise yılbaşına nazaran değişim olmadı.
Kelam konusu devirde yatırımcısına en fazla yüzde 37 ile Brent petrol kaybettirdi. Brent petrolü yüzde 14,5 ile kahve, yüzde 7,4 ile platin, yüzde 5,7 ile kurşun, yüzde 4,7 ile pamuk, yüzde 3 ile alüminyum, yüzde 2,3 ile mısır oldu.
Kovid-19 ile birlikte piyasalardaki ekonomik belirsizlikler, yıllık bazda emtia fiyatlarında dalgalanmalara sebep oldu. Global büyüme tasaları, teminat açığı kaynaklı satışlar, doların başka para ünitelerine karşı kıymet kazanması ve arz-talep istikrarı, tarım emtia fiyatlarını bu yıl etkileyen önde gelen faktörler ortasında yer alırken, iktisatların olağana dönmeye başlaması, merkez bankalarının destekleyici siyasetleri emtiaya olan talebi olumlu etkiledi.
Gümüş eylül ayında makus bir performans sergilemesine rağmen yılın 9 ayında yatırımcısına kazandırmaya devam etti. Analistler, yıl genelinde gümüşün inançlı liman olarak görülmesi ve gümüş arzında son periyotta gözlemlenen sorunların gümüş fiyatlarını destekleyen en değerli etkenler olduğunu bildirdi. Yıl boyunca Kovid-19 karşısında dünyanın önde gelen merkez bankalarının attığı genişlemeci adımlar ve salgında ikinci dalga kaygıları ile altının onsu bu periyotta yükselişini sürdürdü. Salgının mümkün ekonomik ve toplumsal tesirleri, ABD ile Çin ortasındaki gerginlik ve ABD iş gücü piyasasının problemli durumu da altının ons fiyatını destekleyen ögeler oldu.
Bahse ait olarak AA muhabirinin sorularını yanıtlayan vadeli süreç ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, soya fasulyesinde haziran ayından bu yana fiyatlarda üst istikametli bir seyir görüldüğünü belirtti. Soya fasulyesi fiyatlarında tesirli olan birkaç öge bulunduğunu tabir eden Ergezen lakin en değerlisinin Çin kaynaklı alımlar olduğunun söylenebileceğini aktardı.
Ergezen, ABD’nin dünyanın en büyük soya fasulyesi üreticisi, Çin ise dünyanın en büyük ithalatçısı olduğunu belirterek, bu iki ülke ortasındaki tansiyonun soya fasulyesi talebi ve fiyatlarını son bir yıldır olumsuz etkilediğini lisana getirdi. Sene başında ABD ve Çin ortasında faz muahedesinin olumlu bir gelişme olduğunu vurgulayan Ergezen, “Son periyotta iki ülke ortasında bir ölçü ölçülü hava, soya fasulyesi fiyatlarının da müspet etkilenmesine yol açıyor. Bunun sonucunda son periyotta Çin kaynaklı görülen alımlar, fiyatları destekleyici bir öge olarak öne çıkıyor.” dedi.
Çin’in ABD’den yaptığı soya fasulyesi ithalatı rekor düzeylere ulaştığını kaydeden Ergezen, “Çin’in yeni dönemde 100 milyon ton civarında soya fasulyesi ithalatı yapması bekleniyor. Bu da büyük bir talep demek” değerlendirmesinde bulundu.
“LA NİNA TESİRİ DE FİYATLARDA HİSSEDİLİYOR”
Soya fasulyesinin Kuzey ve Güney Amerika’da ağır üretilen bir emtia olduğunu vurgulayan Ergezen, şu sözleri kullandı:
“Önceki yıllarda El Nino tesirini çok duymuştuk. Artık ise La Nina tesiri konuşuluyor. La Nina ve El Nino, dünya üzerinde büyük tesirlere sahip iki büyük doğal okyanus akıntısı olarak biliniyor. La Nina, Uzak Doğu’da daha fazla yağışa sebep olurken, Kuzey ve Güney Amerika’da ise daha kurak bir periyoda yol açıyor. Soya fasulyesinin yüklü Kuzey ve Güney Amerika’da yetiştirildiği düşünüldüğünde, kurak hava nedeniyle üretimde düşüş yaşanması bekleniyor. Bu da fiyatlar üzerinde üst istikametli seyre yol açmaktadır. ”
Hürriyet
