Koronavirüs pandemisi sürecinde iktisadını ayakta tutan az ülkelerden olan Türkiye’ye ait yapılan döviz saldırısına bağlı olarak iktisat etrafları değerli açıklamalarda bulundu. Ekonomistlerin değerlendirmelerinde Türkiye’ye karşı yapılan kur ataklarının birinci olmadığı ve daima olarak Türkiye üzerine dolar tarafından oyun oynandığı açıklandı.
Pandemi sürecinde esnafa, turizmciye, inşaat, otomotiv, beyaz eşya kesimine ve vatandaşlara çok düşük faizle kredi kampanyalarının düzenlemesi ekonomiyi canlandırmış ve koronavirüse karşı panzehir olmuştu. Yapılan kur akınlarına ilişkin AK Parti Genel Lider Yardımcısı Nurettin Canikli “Eğer Cumhurbaşkanımızın kararlılığı ve isabetli öngörüsü sonucu faiz oranları düşürülmemiş olsaydı Türkiye iktisadı pandemi sürecinden çıkamazdı, çökerdi. Üretim tabana vururdu, işsizlik yüzde 40’ları aşardı, alacaklarını tahsil edemeyen bankacılık sistemi büyük yara alırdı. Yani faiz geliri elde eden yerli ve yabancı sermaye sahipleri hariç herkes kaybederdi, Türkiye kaybederdi.Parasal sıkılaştırmaya gidilmeyerek faizlerin düşürülmesi ekonomik göstergelerin süratle, pandemi öncesine dönüşünü ve iktisadın şahlanmaya devam etmesini sağlamıştır.” açıklamasında bulundu.
İşte iktisat etraflarının yorumları:
AK PARTİ GENEL LIDER YARDIMCISI CANİKLİ: DÖVİZDEKİ DALGALANMALARLA TÜRKİYE BIRINCI KERE KARŞILAŞMIYOR
AK Parti Genel Lider Yardımcısı Nurettin Canikli, döviz kurundaki dalgalanmalarla Türkiye iktisadının birinci kere karşılaşmadığını, 180 milyar dolar ihracatı olan ve her yıl 50 milyon turisti ağırlayan bir iktisada döviz üzerinden yıkıcı bir operasyon çekilemeyeceğini belirtti.
Canikli yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye iktisadının, “kadrolu baykuşların” maaşlı önyargılarından hiç etkilenmediğini, bunların 2004’ten beri, her yıl kriz tellallığı yaptığını söz etti.
Nuretti Canikli, “‘Geldi, gelecek’ dediler. O kriz hiç gelmedi. Yeniden de vazgeçmediler, hala de kulaklarına fısıldanan fitne tohumlarını saçmaya devam ediyorlar.? Boşuna beklemeyin, 100 sefer sonuç alamadınız, 101. kere de efendileriniz hayal kırıklığı yaşayacak.” sözlerini kullandı.
Türkiye’nin kararlılıkla yoluna devam edeceğini ve menziline ulaşacağını vurgulayan Canikli, şöyle devam etti:
“Bazıları başlarını kuma soksa da, beyazı siyah olarak göstermeye çalışsalar da güneş balçıkla sıvanmıyor. 18 yılda Türkiye büyüdü, zenginleşti, güçlendi. Tüm vatandaşların hayat standardı inanılmaz formda yükseldi. Herkes, her aile kendi durumunu değerlendirsin. 18 yıl evvelki ekonomik gücü ve hayat standardı neydi, bugün hangi düzeyde? Bir diğerini değil herkes kendi durumunu karşılaştırsın. Zengini-fakiri, çalışanı-çalışmayanı, işçisi-memuru, genci-yaşlısı, muhalifi-muhalif olmayanı, hülasa herkes bu karşılaştırmayı yapsın. Yalnızca varlıklarını değil, borçlarını da hesaba katsın.? Sonuçta 18 yıldaki refah artışına kendisi bile şaşıracaktır. Hayat standardındaki inanılmaz yükselişi fark edecektir.”
“PARASAL GENİŞLEMEYE GİDİLİR VE FAİZLER DÜŞÜRÜLÜR”
Takımlı birtakım baykuşların “kurtuluş reçetesi” olarak nakdî sıkılaştırmayı ve faizlerin yükseltilmesini önerdiğini söz eden Canikli, “Ekonomiye giriş derslerinde bile okutulur, şayet pandemi sürecinde olduğu üzere genel ve ağır bir talep daralması yaşanıyorsa hem talebi kamçılamak ve hem de yatırımları tahrik etmek maksadıyla mali genişlemeye gidilir ve faizler düşürülür.” açıklamasını yaptı.
Salgın sürecinde ABD Merkez Bankasının 2,5 trilyon dolar ek nakdî genişlemeye başvurduğuna dikkati çeken Canikli, Avrupa Merkez Bankasının ise piyasaya enjekte ettiği likiditenin 2,3 trilyon avroyu aştığını belirtti.
Hem Amerika hem de Avrupa’da faiz oranlarının sıfıra hakikat ilerlediğine, gerçek faizlerin negatif olarak uygulandığına işaret eden Canikli, 2008 krizinde ABD ve AB’nin birebir genişletici ekonomik siyasetleri uyguladıklarını belirtti. Canikli, 2008 krizinde ABD Merkez Bankasının piyasaya ek 4 trilyon dolar likidite sağladığını vurguladı.
“KARARLILIKLA YÜRÜMEYE DEVAM EDİYORUZ”
Canikli, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının da bu periyotta mali genişlemeye başvurduğunu belirterek, lakin bunun ABD Merkez Bankasının sağladığı likiditenin yalnızca 2 binde biri kadar olduğuna dikkati çekti.
Canikli, şu değerlendirmelerde bulundu:
“IMF ve gibisi kuruluşların şablon ekonomik programlarının otomatik pilotu olmaktan öteye geçemeyen ve ekonomik kapasitesi olmayan kimi takımlı baykuşlar bu nakdî genişlemeyi eleştiriyor. Bu türlü bir devirde nakdî genişleme olmayınca faizler yükselir. Kredi faizleri yüzde 25’in üzerine çıkar. Bu faiz oranı ile araba, beyaz eşya, konut ve öbür tüketim eserlerine talep artışı olmaz, bilhassa yatırımcı firmaların bu kadar yüksek faizle yeni yatırım yapmaları mümkün olmaz, yüksek finansman maliyeti nedeniyle binlerce şirket iflas ederdi.
Şayet Cumhurbaşkanımızın kararlılığı ve isabetli öngörüsü sonucu faiz oranları düşürülmemiş olsaydı Türkiye iktisadı pandemi sürecinden çıkamazdı, çökerdi. Üretim tabana vururdu, işsizlik yüzde 40’ları aşardı, alacaklarını tahsil edemeyen bankacılık sistemi büyük yara alırdı. Yani faiz geliri elde eden yerli ve yabancı sermaye sahipleri hariç herkes kaybederdi, Türkiye kaybederdi. Mali sıkılaştırmaya gidilmeyerek faizlerin düşürülmesi ekonomik göstergelerin süratle, pandemi öncesine dönüşünü ve iktisadın şahlanmaya devam etmesini sağlamıştır.”
Canikli, Türkiye iktisadının 2020 yılının birinci çeyreğinde yüzde 4,5 üzere bir oranda büyüdüğünü ve bu sayının dünyadaki en yüksek büyüme oranı olduğunu tabir ederek, şunları kaydetti:
“Türkiye birinci çeyrekte büyümede dünyanın önderidir. Daha ötesi var mı? Nakdî genişlemeyi ve düşük faiz siyasetini eleştirmek ve temsilcisi oldukları sermayenin avukatlığını yapmak için parti bile kuracak kadar kökü dışarıya bağlı olanların manipülatif kehanet ve temennileri hiçbir vakit gerçekleşmeyecektir. Döviz kurundaki dalgalanmalarla Türkiye iktisadı birinci kez karşılaşmıyor. Her seferinde gemi fırtınayı atlatmış ve inançlı limanlara ulaştırılmıştır. Bu seferde sakinleşme sağlanacaktır. 180 milyar dolar ihracatı olan ve her yıl 50 milyon turisti ağırlayan bir iktisada döviz üzerinden yıkıcı bir operasyon çekilemez. 18 yıldır her alanda sayısız ıslahata imza atarak tarih yazan Cumhurbaşkanımızın liderliğinde, daha güçlü ve tam bağımsız Türkiye yolunda kararlılıkla yürümeye devam ediyoruz.”
İSTİB LIDERI KOPUZ: ÜLKEMİZİN DİZ ÇÖKMESİNİ BEKLEYENLERİN HEVESİ KURSAĞINDA KALACAK
İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Lideri Ali Kopuz, son günlerde yaşanan piyasa dalgalanmalarına ait, “Ülkemizin diz çökmesini bekleyen iç ve dış mihrakların hevesleri kursaklarında kalacaktır.” tabirini kullandı.
Kopuz, son günlerde piyasada görülen hareketlenme ve ortaya çıkan tartışmalar hakkında yazılı açıklama yaptı.
Türkiye’ye yapılan ekonomik taarruzların her fırsatta yinelendiğini belirten Kopuz, son günlerde yaşanan piyasa dalgalanmasının koronavirüs salgınının ikinci dalgası ile ilgili beklentilerin artmasıyla başladığını kaydetti.
Tüm dünyanın bu büyük sorun ile savaştığını aktaran Kopuz, her ülkenin önemli yaralar aldığını belirtti.
Kopuz şu tabirleri kullandı:
“İşin dikkati çeken tarafı ise salgınla gayrette en başarılı ülkelerden biri olmamıza karşın tam aksisi imiş üzere gösterilmeye çalışılması. Türkiye, salgın boyunca sıhhat alanında sözün gerçek manasıyla destan yazdı. İtalya, Fransa, İngiltere, İspanya kâbusu yaşarken biz mutedil bir biçimde birinci dalgayı atlattık. Salgının ekonomik tesirleriyle gayret için yapılanlarla da birçok ülkeden olumlu ayrışmış durumdayız. Hem esnafımız hem büyük işletmelerimiz hem de çalışanlar için alınan önlemler sorunun büyümesini engelledi ve engellemeye devam ediyor.
Yeniden de tüm dünyada olduğu üzere bizde de olumsuz birtakım gelişmeler yaşanıyor. Zira ekonomiyi en çok rahatsız eden şey belirsizliktir. Belirsizlik olduğunda altın üzere yatırım araçları muteber hale geliyor. Altın fiyatları artarken borsa düşüyor, döviz yükseliyor. Pekala, altın fiyatları yalnızca bizde mi artıyor? Hayır. Altın son günlerde tüm dünyada tarihin en yüksek düzeyine çıktı.”
“BENİM ANLAMAKTA ZAHMET ÇEKTİĞİM, HER EKONOMİK DALGALANMADA ‘TAMAM BU SEFER BATTIK’ DİYE SEVİNENLER”
Ali Kopuz, Türkiye’nin son vakitlerde sık sık yaşadığı üzere ekonomik olarak akına uğramasının elbette ki birtakım etrafları sevindirdiğini tabir ederek, şöyle devam etti:
“Türkiye, Akdeniz’deki çıkarlarını korumak için taviz vermeyen, terörle çabada büyük muvaffakiyetler elde eden, savunma endüstrisi daima gelişen ve güçlenen bir ülke. Benim anlamakta zahmet çektiğim, her ekonomik dalgalanmada ‘Tamam bu sefer battık’ diye sevinenler. İçinde bulunduğu geminin batmasını isteyen biri nasıl bir aymazlık, nasıl bir ruh hali içindedir? Bu kelamları tarih kaydediyor. İnsan kendinden utanmazsa torunundan utanmalı. Allah cümlesine akıl, izan nasip eylesin.”
BAKAN VARANK: MAKRO GÖSTERGELERDEKİ DALGALANMALAR TÜRKİYE EKONOMİSİNİN GERÇEĞİNİ YANSITMIYOR
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, makro göstergelerdeki dalgalanmaların Türkiye iktisadının gerçeğini yansıtmadığını belirterek, “Türkiye iktisadının istikameti üretim, istihdam, inovasyondur. Her vakit olduğu üzere kalkınmaya dönük yatırım iştahını artıran adımlarla Türkiye’yi daima bir arada hak ettiği düzeylere taşıyacağız.” sözlerini kullandı.
Bakan Varank, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, kimi ekonomik göstergelerdeki hareketliliğe değindi.
Makro göstergelerdeki dalgalanmaların Türkiye iktisadının gerçeğini yansıtmadığını vurgulayan Varank, “Türkiye iktisadının istikameti üretim, istihdam, inovasyondur. Her vakit olduğu üzere kalkınmaya dönük yatırım iştahını artıran adımlarla, Türkiye’yi daima birlikte hak ettiği düzeylere taşıyacağız.” değerlendirmesinde bulundu.
Varank, şunları kaydetti:
“Ne yazık ki ‘Ekonomi berbata gitsin, gemi su alsın, ülke batsın da kâfi ki gitsinler’ diyenler, ellerini ovuşturarak bekleyenler var. Kederi memleket olmayandan ne vatana ne de millete yarar gelir. Bu zihniyet zillete mahkumdur.”
ASKON LIDERI AYDIN: “GÜÇLÜ EKONOMİK YAPIMIZLA PANDEMİ SÜRECİNİ ATLATACAĞIZ”
Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Lideri Orhan Aydın, “Doğru ve emin adımlarla amaçlarımıza yürüyoruz. Pandemi sürecinde yaşanılan dertler bizlerde moralsizlik oluşturmasın. Güçlü ekonomik yapımız ile bu süreci de atlatacak ve yarınların inşasına kuvvetli bir halde koşmaya devam edeceğiz.” tabirlerini kullandı.
Aydın, yaptığı yazılı açıklamada, son günlerde yükselen döviz kuru ve altın fiyatlarına ait değerlendirmede bulundu.
Tüm dünyanın pandemi ile ekonomik manada önemli dalgalanmalara maruz kaldığını belirten Aydın, döviz kurundaki ve altındaki yükselmenin de bu dalgalanmanın bir modülü olduğunu vurguladı.
Türkiye iktisadının güçlü ve sağlam temeller üzerine konseyi olduğunu kaydeden Aydın, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Pandeminin tesirinin zayıflaması ve piyasalarda inanç ortamının oluşması ile bu dalgalanma da elbette durulacaktır. İş dünyası olarak ülke ekonomimize bundan evvelki dalgalanmalarda olduğu üzere bu süreçte de itimat duymaktayız. Yerli üretim ve katma pahası yüksek eserler üzerine yapılan çalışmaların semeresini almaktayız. Bilhassa savunma endüstrinde yüzde 70’lere varan yerli üretim ile dışa bağımlılık oranını azalttık. Ödevlerimiz belirli ve bu bağlamda çalışmalarımız da muhakkak. Güçlü iktisat, birebir vakitte güçlü Türkiye demek. Dışa bağımlılığımızı azalttığımız her bir eser bizi daha güçlü kılacaktır. Yanlışsız ve emin adımlarla amaçlarımıza yürüyoruz. Pandemi sürecinde yaşanılan badireler bizlerde moralsizlik oluşturmasın. Güçlü ekonomik yapımız ile bu süreci de atlatacak ve yarınların inşasına kuvvetli bir formda koşmaya devam edeceğiz.”
EKONOMİST TUNA: TÜRKİYE PANDEMİ SÜRECİNİ BAŞARILI BİR FORMDA YÖNETTİ
Ekonomist Doç. Dr. Kadir Tuna “Pandemi sürecinin başlaması global iktisat açısından son derece önemli bir riski de beraberinde getirdi. Hala devam ettiğini görüyoruz. Yaşadığımız krizin geçmişte yaşanan krizlerden şöyle bir farklılığı var bu bir finansal değil sıhhat krizi. Iktisatların tamamının kapandığı süreci yaşadık. Bu türlü bir süreçte Türkiye kıymetli adımlar attı. Tartışmalarda değerli bir yanlışlık var. Tablo içerisinde sonuç olarak dolar kuru bizim para ünitemiz değil. Bir rezerv para özelliği taşıyor. Dünyada tüm fiyatlamalar dolar kuru üzerinden yapılıyor. Bu belirsizlik ortamı içerisinde bu kadar önemli mali genişlemelere karşın bu tablo içerisinde bilhassa gelişmekte olan ülkelere hakikat sermaye akımlarının yavaşladığı bir süreçten geçiyoruz. Bu süreci Türkiye başarılı bir halde yönetti.” açıklamasında bulundu.
SETA IKTISAT ARAŞTIRMACISI DOÇ DR. MEVLÜT TATLIYER: PANDEMİYİ TÜRKİYE EN AZ HASARLA ATLATACAK
Altının onsunun 2000 dolara gelme sürecinin Türkiye ile hiçbir alakası olmadığına dikkat çeken Doç. Dr. Mevlüt Tatlıyer, “Altının yükselişi pandemi süreciyle birlikte artan meçhullükten kaynaklanıyor. Dünyada faiz oranları düştü, yatırımcılar gelişmekte olan ülkelerden çıkıp altına sarıldığı için altın yükseldi. Doların da 7 TL civarına gelmesinin de temel sebebi pandemidir ve bunu çok şiddetli bir biçimde yaşıyoruz. Muhakkak dalları koronavirüsün yayılmaması için öbür ülkelerde de olduğu üzere kendi elimizle kapattık. Bu tıp bir salgın çağdaş tarihte birinci kere yaşanıyor ve dünya iktisadını inanılmaz olumsuz etkiledi. ABD iktisadı yüzde 30, Avrupa iktisadı de ikinci çeyrekte yüzde 10 civarında daraldı. 1929 buhranının bile ötesine geçildi” dedi. Türkiye en az hasarla atlatacak Türkiye’nin ikinci çeyrek büyüme sayılarının Avrupa ve ABD kadar negatif olmayacağını belirten Tatlıyer, “Üçüncü çeyrekten daha umutluyum zira Haziran ayındaki harcama seviyesi pandemi öncesi seviyeye döndü. Bunu epeyce objektif sayılar olan kredi kartı harcamalarından anlıyoruz. Bu da Türk halkının para harcamayı sevdiğini ve gelecekle ilgili ekonomik beklentilerinin iyi olduğunun ispatıdır. Tıpkı vakitte ekonomik itimat endeksleri de Haziran’da önemli biçimde iyileşti. Öteki ülkelere nazaran pandemiyi en az hasarla atlatacağımızı düşünüyorum” diye konuştu.
KORKMAZ KARACA: OYUN KURAN BİR TÜRKİYE’YE KARŞI YAPILAN MANİPÜLASYONLAR BUNLAR
Cumhurbaşkanlığı Iktisat Siyasetleri Heyeti Üyesi Korkmaz Karaca iktisattaki son gelişmeleri yorumladı.
Korkmaz Karaca, kur manipülasyonunun 2018’in Ağustosu’nda da yaşandığını hatırlatarak “Şimdi 2020 Ağustosu’ndayız birebir manipülasyonu tekrardan yaşıyoruz” dedi.
OYUN KURUCU TÜRKİYE VAR
Karaca “Güçlenen, oyunları bozan, güçlü Türkiye’ye karşı yapılan ayak oyunları bunlar. Bakın Doğu Akdeniz’de hakkını koruyan, hakkını arayan, oyun kurucu bir Türkiye var bugün. Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde oyun kuran bir Türkiye var. İşte bu oyun kuran bir Türkiye’ye karşı yapılan manipülasyonlar bunlar.” dedi.
Karaca şöyle devam etti:
TÜRKİYE’NİN KURUMLARI MISYON BAŞINDA
“Türkiye Libya’nın legal seçilmiş idaresi ile mükemmel bir deniz muahedesi yaptı. Bu mutabakatın bir konturunu Yunanistan ile diktatör Sisi’nin başında olduğu Mısır yapmaya çalışıyor. Mısır ile Yunanistan ne oldu da bir ortaya geldi. Lütfen büyük resme büyük fotoğrafa bakalım. Büyüyen oyun kuran büyük Türkiye’nin doğum sancıları bunlar. Türkiye’nin tüm kurumları misyonlarını başında. BDDK’sı Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı hepsi mükemmel bir formda misyonlarının başında.
ÜLKEME GÜVENİYORUM, ÖNDERIME İNANIYORUM
Türkiye’den istikrarlı, potansiyeli yüksek hangi ülke var bu bölgede. Ülkeme güveniyorum, başkanıma inanıyorum. Hükumetimize, ülkemizin kurumlarının tamamına sonsuz inanç duyuyorum. Biz bugün Türkiye olarak ulusal iktisadımızı kuruyoruz. Bu doğum sancıları olacak. Bunların olması çok doğal.”
Hürriyet
