ABD idaresi, Çin ordusuyla ve insan hakkı ihlalleriyle irtibatlı oldukları gerekçesiyle çok sayıda teknoloji şirketini yaptırım listesine aldı. Listeye alınan şirketler ortasında Çin’in çip üreticisi SMIC ve dron devi DJI de var. ABD Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, ABD’nin dış siyaseti ve ulusal güvenlik çıkarlarına zıt olarak bedellendirilen faaliyetlerden ötürü 77 kurum ve kişinin yaptırım listesine alındığı belirtildi. Açıklamada, DJI, AGCU Scientech, Çin Ulusal Bilimsel Araç ve Gereçler, Kuang-Chi Kümesi isimli şirketlerin Çin’de insan hakları ihlallerinin önünü açtıkları ve bu dört şirketin yüksek teknoloji imkanlarını kullanarak izleme/gözetleme yapılması ve genetik bilgi toplanmasını sağladığı kaydedildi. Ticaret Bakanlığı, bu dört teknoloji şirketinin birtakım durumlarda, ABD dış siyaseti çıkarlarına zıt olarak, dünya genelinde baskıcı rejimlere yardımcı olan eserlerin ihracını kolaylaştırdığını belirtti.
ZORBA DAVRANIŞ
ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross, “Çin’in sonları içinde ve dışındaki zorba davranışı ABD’nin ulusal güvenlik çıkarlarına ziyan vererek, müttefik ve ortaklarımızın egemenliğinin altını oyuyor, insan haklarını, etnik ve dini azınlık kümelerinin onurunu ihlal ediyor” sözlerini kullandı. Açıklamada, “Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve öteki bölgelerdeki vatandaşlarına baskı uygulamak gayesiyle faal olarak zorla çalıştırma, DNA dataları toplama, izleme/gözetleme faaliyetlerini teşvik ettiği” belirtildi.
Yaptırım listesine alınan çip şirketi SMIC, daha evvel yaptığı açıklamada Çin hükümetiyle kontağının olmadığını sav etmişti. Çin’in bir numaralı dron şirketi DJI da, Çin hükümetinin kendi vatandaşlarına yönelik izleme ve gözetleme faaliyetlerine yardım ettiği gerekçesiyle yaptırım listesine alındı. ABD’den gelen yaptırım adımı, ABD şirketlerinin SMIC’e gelişmiş teknoloji satmak için lisans almaları gerektiğini manasına geliyor. Teknolojik şirketlere yaptırım adımı, Seçilmiş Lider Joe Biden’ın vazifesi devralmasından yaklaşık bir ay evvel geldi. Ticaret Bakanlığı’ndan üst seviye bir yetkili, yaptırım adımının Biden’ın geçiş süreci grubuyla koordine edilmediğini söyledi.
‘ÇİN HÜKMETMEYİ HEDEFLİYOR’
ABD Ulusal İstihbarat Yöneticisi Ratcliffe, 4 Aralık’ta Wall Street Journal gazetesinde yayımladığı makalede, Çin’in 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana ABD’ye yönelik en büyük tehdit olduğunu savunmuştu. Ratcliffe, makalesinde, “İstihbarat bilgileri açık ve net: Pekin, ABD’ye ve gezegenin geri kalanına ekonomik, teknolojik ve askeri olarak hükmetmeyi hedefliyor” tabirlerini kullanmıştı. Bu ortada Çin’in ABD başkanlık seçimlerine tesir etmeye çalıştığı da idda edilmişti. Çin haber ajansı Şinhua’nın haberine nazaran, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Venbin, günlük basın toplantısında, ABD Ulusal İstihbarat Yöneticisi (ODNI) John Radcliffe’in seçimlerin sonucunu etkilemeye yönelik dış müdahalelerle ilgili hazırlanan raporun son teslim tarihinde yetişmeyeceğini Kongre’ye bildirmesiyle ilgili sorulan soruya karşılık verdi. Çin’in öbür ülkelerin içişlerine karışmama unsuruna bağlı olduğunu vurgulayan Vang, savları ‘tamamen uydurma’ biçiminde niteledi.
BORSADAN DA ATILACAKLAR
ABD Lideri Donald Trump, Çinli şirketleri, kontrol standartlarına uymamaları halinde ABD borsalarından çıkarabilecek yasa tasarısını imzaladı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Trump’ın, ‘Yabancı Şirketler Sorumluluk Yasası’nı’ imzaladığı belirtildi. Kelam konusu yasa, yabancı şirketlerin, ABD Kamu Muhasebesi Nezaret Kurumu’nun kontrollerine arka arda 3 yıl uymamaları halinde Amerikan borsalarında listelenmesini engelliyor. Çinli şirketleri gaye aldığı belirtilen yasanın, Alibaba, Baidu, Pinduoduo ve PetroChina üzere firmaları etkileyebileceği kaydediliyor. Ayrıyeten yasa, kamu şirketlerinin yabancı bir hükümetin denetiminde olup olmadıklarını açıklamalarını gerektiriyor.
BİDEN BAĞLARI YUMUŞATIR MI?
ABD’de 3 Kasım’da yapılan seçimleri Joe Biden’ın kazanmasının akabinde ülkenin Çin ile ekonomik alakalarının ne tarafta evrileceği ve ticaret müzakerelerinde atılacak birinci adımlar merak konusu oldu. Oxford Economics Asya Ekonomileri Lideri Louis Kuijs, ABD’de Joe Biden hükümetinin Çin için kimi olumlu tesirleri olmasını beklediklerini tabir ederek, “Bir Biden hükümeti, Çin’e karşı daha öngörülebilir ve daha az agresif bir ABD siyaseti manasına geliyor. Buna rağmen seçim kampanyasındaki sert retorik ve ABD’nin siyasi yelpazesinde Çin’e yönelik sert duruşa verilen geniş dayanak göz önüne alındığında, biz bilhassa ekonomik mevzularda ABD’nin genel duruşunun pek yumuşayabileceğini düşünmüyoruz” dedi.
Çin ile 2018’in başlarından itibaren ticaret savaşı konusunda tansiyon yaşayan ABD’nin, dış ticarette rekabet üstünlüğünü kaybetmesinden duyduğu rahatsızlığı her fırsatta lisana getirmesi mevzuyu gündemde tuttu. ABD, Çin’e karşı 1985’ten bu yana artan ölçülerde dış ticaret açığı veriyor.
Hürriyet
