Biraz bu hoş yolun öyküsünde bahsederek yazıya başlayayım… Anadolu’nun tarihi ve doğal bakımdan en değerli en varlıklı bölgelerinden biri olan Likya’ya, üzerinden güneş hiç eksilmediği ve medeniyeti çağrıştırdığı için ‘Işık Ülkesi’ denir. Likya’yı öteki bölgelerden ayıran özellik ise antik kentlerin ve tabiatın iç içe olması. Likya, Anadolu’nun öz halkıdır. Toros Dağları’nın eteklerinde bağımsızlıkları için yaşadıkları bölgede topraklarını kahramanca ve sonuna kadar savunmuşlar. Persler Anadolu’yu işgal edip Likya’nın eski başşehri Xanthos’u kuşatınca Likya halkı kendinden kat ve kat sayıca üstün olan Perslerle savaşır fakat yenileceklerini anlayan erkekler çocuklarını ve eşlerini bir ortaya toplayıp kendi elleriyle canlarına kıyarlar ve ateşe verirler. 500 yıl sonra Marcus Junius Brutus komutasındaki Roma birliklerine karşı da kaybedeceklerini anlayan Likyalılar birebir halde teslim olmaktansa kendilerini ateşe verir, sağ kurtulanlar Romalı kumandan Marcus takviyesiyle kenti yine kurar. Böylece Xanthos küllerinden yine doğmuştur
1207 yılında bölgeyi Selçukluların ele geçirmesiyle Hazar Denizi’nden Teke aşiretlerinin bölgeye yerleşmesiyle Türk hakimiyetine girer. Bölgedeki tüm kentlerin ele geçirilmesi ise tam 100 yıl sürmüş! Teke aşiretlerinin ismi de bu yarımadaya verilmiş… Ulusal çaba yıllarında Anadolu savunmasında Mustafa Kemal Paşa önderliğinde topraklarımızın savunulması temel alınarak işgale karşı savaşmışlar.
Likya’nın siyasi ve tarih açısından en değerli özelliği tarihte birinci birleşik devletler cumhuriyetinin kurulduğu bölge olması ve birliğin idare modelinin Amerika Birleşik Devletleri Anayasası’na esin kaynağı olması… İkili meclis sistemi, sivil yönetim, eyaletlerin içişlerinde bağımsız olmaları, eşit yurttaşlık hakları üzere yasalar emsal niteliğindedir. Kent devletlerinin bir birlik oluşturması, ortak para ünitesi, birlik eyaletleri ortasında hür deveran, ticaret, mülk edinme hakları da Avrupa Birliği’ne örnek olmuştur. 1978 yılında ‘Kanunun Ruhu’ isimli yapıtında ünlü Fransız düşünür ve muharrir Montesquieu “Eğer harika bir konfederasyon cumhuriyet örneği göstermem istenirse size Likya’yı gösteririm” demiştir.
İşte güneşin denize açılan, ülkemizin tarih kokan cennet yarımadasının tabiatı, kültürü, büyük devlet ve birliklere emsal sayılacak siyasi ve ticari pahaları saymakla bitmiyor. Sırlarla dolu bu kadim topraklarda yürümek, farklı başka dünyaları keşfetmek bir öteki hoş. Ben de Likya Yolu’ndan birtakım noktaları sizin için derledim. Bunun için kısımlara ayırmam gerekiyor yazılarımı. Haydi başlayalım…
Kayaköy
Dalaman havalimanından kiraladığımız araçla Kayaköy’ün yolunu tuttuk. 1 saat otomobil seyahatimizin akabinde antik devirde Karmylassos, Yunanlıların yerleşimi vaktinde Levissi, bugünkü ismiyle Kayaköy’e vardık. Kayaköy patika yolu taştan yapılmış tarihi sevecen bir köy. Sağlı sollu hoş butikleri, atölyeleri, kafeleri geçtikten sonra antik kente giriş için dar bir yola girdik ve bizi zirvelik bir bölge, bu bölgede serpiştirilmiş taştan yapılma iki katlı meskenler karşıladı.
Üç bin haneli Levissi’nin Rum Halkı, köylerini korunaklı olacak ve her bir konutun görünümü, ışığı engellenmeyecek halde kurulmuş. Kayaköy’ün kuruluşu elimizdeki datalara nazaran MÖ 3 binlere kadar uzanıyor. Konutların kuruluş halini anlatırken aklıma İstanbul’daki Kuzguncuk meskenleri geldi.
Birbirinin hakkına hürmetin en hoş örnekleri taa Kayaköy’e kadar uzanıyormuş halbuki… Kayaköy meskenlerine gelince iki katlı taştan yapılma konutların en altında çoklukla penceresiz kısmında yani bodrum katında çukur kısımlar var, bu çukur kısımlarda deri üretimi yapılırmış. O devirde köy iki eczane, tabip, kütüphane ve tiyatro üzere eğitim ve sanata değer veren ileri şehircilik anlayışına sahipmiş. Ayrıyeten 14 şapel, 2 kilise, ( Taxiarhis ve Pirgiotissa), 2 okul binası ve 1 gümrük binası da bölgede bulunuyor.
1 Mayıs 1923 tarihinden başlayarak ‘Anadolu’nun Türkleştirilmesi’ projesi Balkan savaşlarından sonra Celal Bayar liderliğinde Ege’den başlayarak güney ve doğu vilayetlerimize yayılmış. Savaş sonunda doğup büyüdükleri toprakları terk etmeye zorlanan azınlıkların Müslümanlarla mübadelesi dünyanın en büyük göç hareketlerinden biri olarak kabul ediliyor. Ovalık alanı ortak tarım alanı olarak kullanan halk iki adet yel değirmeniyle de köyün muhtaçlığı olan unu burada karşılarmış. Mübadeleyle göçe zorlanan Rum halkının yerine gelen Müslüman göçmenler yerleşik alanda oturmayı reddedip ovada derme çatma meskenlere yerleşerek imece yordamı ekilip biçilen tarlaları da kişiselleştirerek “Senin, benim toprağım” sıkıntısına düşerek, üretimi, mahsul verimliliğini düşürmüşler. Dorukta bulunan taş meskenler boş terk edilmiş halde duruyor. Çay bahçesinin ilerisinde bulunan ören yeri girişinden kiliseye ulaşabilirsiniz. Fotoğrafı çekmek mümkün fakat girilmiyor. Ören yeri girişi 10 TL müze kart geçerli, öğrenci indirimi yapılıyor.
Faralya
Fethiye’nin bâtın kalmış cennet köşesi Faralya, ‘Uzunyurt’ olarak da biliniyor. Fethiye’ye 25 km, Ölüdeniz’e ise 10 kilometre uzaklıkta. 40 kilometrelik bir alan içine yayılan Faralya, kapalı bir cennetten köşe. Hisar Mahallesi, Orta Mahalle ve Kabak Mahallesi olmak üzere üç mahalleden oluşan Faralya yamaç uzunluğu uzanırken etrafında birçok gizli cennet köşeler barındırıyor. Ölüdeniz’in ticari ve kentleşmeye yakın kalabalık ortamından kaçmak isteyenler için Faralya bir sığınak.
Mahallenin çabucak girişinde bulunan orta mahalle; Kelebekler Vadisi ve Aktaş Plajı’na bakıyor. Kabak Mahallesi’nin çabucak altında Kabak Koyu yer alıyor. Faralya’dan Kabak Koyu’na iki biçimde gidebilirsiniz. Yarım saatte tabiat içinde patika yolla ya da Faralya son duraktan kalkan minibüslerle ulaşabilirsiniz. Buradan ayrıyeten Kelebekler Vadisi’ne kırmızı noktaları takip edip halatlara tutunarak görünüm eşliğinde 1 saatlik bir yürüyüşle çetin ve şiddetli bir inişle ulaşabilirsiniz. Vadi 1. derece sit alanı…
Kelebekler Vadisi’nde dünyada eşi bir tek burada ve Rodos’ta bulunduğu söylenen ve öteki gibisi bulunmayan kaplan kelebekler ve yabani kelebekler sizi karşılayacak. Küçük bir şelale ve zakkum çiçekleri de bekleyen öbür sürprizlerden olacak. Her yerde uçuşan kelebekler sizi apayrı bir aleme götürecek. Vadiye giden patika George House Pansiyonun bahçesinden başlıyor. Uçurumdan aşağı halatlara tutunarak inmek güçlü ve tehlikeli bir seçim, mahallî acentalar merdiven kurmak ve yolu inançlı hale getirmek için müracaatta bulunmuşlar. Görüntüyü üstten aşağı indikçe biraz heyecan biraz merakla görüntüleyecek, yaklaştıkça tabiata kavuşup düz yolda gördüğünüz her şeyle kucaklaşmak isteyeceksiniz. Times mecmuasında Türkiye’de gizli kalmış 6 cennet köşeden biri olarak bahsedilen Faralya’dan bal ve adaçayı almadan dönmeyin. Ayrıyeten Ölüdeniz’e de uğramadan ziyareti noktalamak hakikat olmaz lakin Faralya Kelebekler Vadisi ve Kabak Plajı benim favori yerlerim.
Öbür kısımlarda Likya Yolunun öteki gizemli köşeleri olan Alınca ve Sdyma Antik Kent’ine gideceğiz, seyir zirvelerine çıkacağız ve çok hoş yerler keşfedeceğiz. Takipte kalın!
Hürriyet
