Leystad rıhtımının çabucak yakınında bulunan Markermeer, sevimsiz beton kazıklarla güçlendirilmiş, bir iç deniz olarak kabul edilen sığ gölü ile yaklaşık 40 kilometrelik alana yayılır ve merkezi Hollanda’nın 700 kilometrekarelik bölgesini sular altında bırakır. Markermeer’in en güney noktası, Amsterdam’a kadar ulaşır.
Bölgeyi birden fazla kişinin ikinci sefer ziyaret etmeyi düşünmeyeceği kuzeyde Enkhuizen, batıda Hoorn, doğuda Lelystad kasabaları çevreler. Marker Wadden de kıyıdan görünen tüm vahşiliğin ortasında, aslında muazzam bir hoşluk gizlidir. Gölün kıyısından uzakta, Markermeer’in adeta camı andırırcasına dingin iç kısmı, şimdilerde Avrupa’nın en heyecan verici ‘doğal çevreyi koruma’ kıssasına mesken sahipliği yapan bir ıslah projesi.
Düşünün ki bu, üç yıl öncesine kadar yalnızca kağıt üzerinde bir projeydi. Artık ise son aşamada… Marker Wadden artık Flevoland eyaletindeki beş adadan oluşan insan imali, yapay bir takımada… Projenin yöneticisi Roel Posthoorn, korkutucu bataklık, sazlık ve kuşların üreme bölgelerini, süper yırtıcı bir hayat atmosferine dönüştüren vizyonu ile projeye liderlik etmiş. Bölgedeki son sayımlara nazaran de kaz, martı, ördek, karabatak, su kıyısında yaşayan dalıcı kuş, kaşıkgaga ve denizkırlangıcı üzere çeşitler olmak üzere 120 kuş tipi buraya akın etmiş.
Markermeer’in geçmişi
40 yıldan daha uzun bir müddet evvel Hollanda hükümeti, Flevoland’daki yaşanabilir alanını arttırmak ve civardaki nüfusu ağır olan kentler üzerindeki baskıyı hafifletmek için Markermeer’den toprağı geri kazanmayı planlıyordu. Ancak göl, kendisinden daha büyük bir göl tarafından güçlendiğinden bürokrasi ve yükselen maliyetler, projeyi engellemişti. Bu ortada, Markermeer’in su kalitesi, doğal kıyı şeridinin ortadan kalkmasından dolayı süratle berbatlaştı, çamurlu bir havza doğdu ve balık popülasyonu önemli manada düşüşe geçti. Projenin yöneticisi Roel Posthoorn, 1960’larda neredeyse büsbütün geri kazanılmış topraklardan inşa edilen insan imali bir vilayet olan Flevoland’ten ilham alarak biyoçeşitliliği arttıracağına inanmıştı. Suyun inanılmaz bir biçimde toprağa dönüştürülmesi, Posthoorn için her şeyin mümkün olabileceği manasına geliyordu.
Posthoorn’a nazaran bu su, takımadalar ve tabiatın kolay bir denklemiydi lakin bunu insanlara açıklamakta zahmet yaşıyordu. Gölün tabanından nasıl kara kesimi kazanabileceklerini anlatmak için teknelerle insanları buraya getirip onları kendi gördüğüne ikna etmeye çalışmıştı. Görünürde imkansız üzere gelen şey, bir mühlet sonra Posthoorn’un gözleri önünde gerçek olmuştu. Birkaç ay evvel, doğal verimliliği destekleyecek olan hareketten ve fosfattan yoksun olan su, epey donuk ve dingindi. Bu sırada yeni kıyı şeridi, çeşitli gelgitlerle uyarıldı ve gölün katmanındaki verimli toprak, bitki ömrü ve yosunlarını patlamasına sebep oldu. Rastgele bir kalıcı tesir belirlemek için çok erken olsa da su saflığı artıyor ve ortaya çıkan işaretler, gelecek için umut verici oluyordu.
Projenin emeli
Markermeer projesinin maksadı, yeni doğal ortamlar yaratıp tıpkı vakitte su kalitesini iyileştirmek ve insanları yabanî tabiatla tekrar bir ortaya getirmek. Tüm bunların sonucunda temel hedef, biyolojik çeşitliliği arttırmak ve insanların bu seyahate tanıklık etmelerini sağlamak. Öteki bir deyişle, bitkiler, hayvanlar ve insanlara hitap eden daha alımlı bir doğal ortam yaratmak. Takımadaya, charter feribotları haftada birkaç defa adaya seyahat düzenlerken, bu hizmetin 2020 yılına kadar daha nizamlı hale gelmesi bekleniyor. Ayrıyeten proje kapsamında yat limanının yanında oluşturulan plajın, tabiat, yürüyüş, plaj ve su sporu meraklıları tarafından ziyaret edilmesi de umuluyor.
Hürriyet
