Danıştay, gözleme ve tost satan bayanın, dükkanındaki gereçleri ve şartlarını da göz önüne alarak gerçek yöntem yerine, daha avantajlı olan kolay yolda vergi mükellefi olması gerektiğine hükmetti.
Dava belgesine nazaran, Gaziantep’in Şehitkamil ilçesinde açtığı dükkanda gözleme, sıkma, mesken ekmeği ve tost satan Fatma Vuraldoğan, kolay metotta vergi mükellefi olma talebiyle Gaziantep Vergi Dairesi Başkanlığına başvurdu.
Lakin daire vazifelileri, dükkan sahibi Vuraldoğan’ın talebinin, 1 Nisan 1995 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Konseyi kararı ile 183 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Bildirimine uymadığını, dükkanın “lokanta ve gibisi işletme” olduğunu savunarak, bayanı gerçek metotta vergi mükellefi olarak kaydetti.
Bunun üzerine iş yeri sahibi bayan, avukatı Kemal Vuraldoğan aracılığıyla Danıştay’da dava açtı. Dava dilekçesinde “gözleme, sıkma ve konut ekmeği imali ve satımı”nın Bakanlar Konseyi kararının ekindeki “Lokanta ve gibisi hizmet işletmeleri” unsuru kapsamında değerlendirilemeyeceği ve esnaf bayanın kolay yöntemde vergi mükellefi olması gerektiği savunuldu.
Vergi dairesi vazifelilerinin yaptığı yoklamada dükkanda 50 liralık gözleme gereci bulunduğu, dükkanın aylık kirasının 400 lira olduğu bildirilen
dilekçede, dükkandaki yiyecek çeşidinin de çok hudutlu olduğu belirtildi.
Gerçek yolda vergi mükellefi kaydedilmesi nedeniyle davacının ayda 100 lira stopaj, 50 lira kadar KDV, 100 lira muhasebeci fiyatı ödediği, muhtasar beyannamesi verdiği, ayrıyeten muharrir kasa aldığı aktarılan dilekçede, kolay adapta vergilendirilmesi halinde kira stopajından sorumlu olmayacağı, yılda bir sefer beyanname vereceği, bir defa muhasebeci fiyatı ödeyeceği ve müellif kasa yükümlülüğünün kalkacağı anlatıldı.
Dilekçede, bu ek mali yükümlülüklerin, aylık kar maksadı 1000-1300 lira olan davacı için ziyana yol açtığı kaydedildi.
Dava dilekçesinde ayrıyeten vergi dairesinin kararına münasebet gösterdiği, kimlerin kolay tarzda vergi mükellefi olabileceğini düzenleyen 1 Nisan 1995 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Konseyi kararının ekindeki kimi kısımların iptali de talep edildi.
DANIŞTAY ESNAF BAYANIN LEHİNE KARAR VERDİ
Danıştay 14. Dairesi, davacının talebini kabul ederek, Fatma Vuraldoğan’ın gerçek tarzda vergi mükellefi kaydına ait sürecin iptaline karar verdi. Oy çokluğuyla alınan kararda şöyle denildi:
“İş yerinde yapılan yoklamada gözleme, sıkma, mesken ekmeği imalı ve satımı yapıldığının ve 50 lira meblağında gözleme gereci bulunduğunun tespit edildiği, davacının lokanta ve gibisi işletme sahibi olduğundan bahisle de gerçek yolda mükellef kaydının açıldığı anlaşılmaktadır. Hadisede, davacının işletmesinin ‘lokanta ve gibisi işletmeler’ vasfında değerlendirilemeyeceğinin açık olması ve yönetimin açıklayıcı düzenleyici süreçlerinde de kelam konusu faaliyeti belirtmemiş olması karşısında, davacı hakkında tesis edilen gerçek tarzda mükellefiyet sürecinde hukuka uyarlık görülmemiştir.”
MEVZUATA AIT İSTEM REDDEDİLDİ
Bununla birlikte daire, 1995’te yürürlüğe giren 95/6430 sayılı Bakanlar Şurası kararının ekinin 1’inci unsurundaki “Büyükşehir belediyesi olan illerin” ibaresi ve (e) bendindeki “ve gibisi hizmet işletmelerini” ibaresinin iptali talebini ise reddetti.
Ret kararında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 51’inci unsurunda Bakanlar Konseyine (yürürlükteki haliyle Cumhurbaşkanı’na) yöreler prestijiyle gerekli görülenlerin gerçek metotta vergilendirilmesi konusunda takdir yetkisi verdiği kaydedildi ve kanundan aldığı yetkiyle Bakanlar Kurulunca yapılan düzenleyici sürecin hukuka ters olmadığı bildirildi.
Davacının, düzenlemedeki “ve gibisi hizmet işletmelerini” ibaresiyle “belirsiz bir alan bırakıldığını” savunduğuna yer verilen kararda, yönetimin bir çerçeve dal alanı çizdiği, genel geçer şartlarda bu dalların belirliliğinin açık olduğu, oluşabilecek muğlaklığı vergi yönetiminin öbür düzenleyici süreçlerle giderdiğine işaret edildi.
Kararda, verginin hukuksallığı açısından yönetime tanınmış takdir yetkisinin yordamına uygun olarak kullanıldığı belirtilerek, mevzuata ait süreçler tarafından davanın reddine karar verildiği tabir edildi.
Hürriyet