Koronavirüs pandemisinin grafiği ülkelere nazaran büyük farklılık gösteriyor. Türkiye’de de dahil birçok ülkede ibrenin aşağı dönmesiyle olağanlaşma adımları atılırken Brezilya, salgının en berbat vakitlerini yaşıyor.
Rodonia Eyaleti Sıhhat Bakanı Fernando Maximo’nun kelamları çok çarpıcı: “Anneniz için ağır bakım yatağımız yok. Babanız, teyzeniz, oğlunuz, kız arkadaşınız için ağır bakım yatağımız yok. Sizin için ağır bakım yatağımız yok.”
Ülkenin başka ucunda bulunan Santa Catarina Eyaleti Sıhhat Bakanı da emsal şeyler söylüyor: “Kapasitemiz dolmak üzere.” Kuzeye gidildiğinde ise Bahia Eyaleti valisi Rui Costa’dan bir feryat yükseliyor: “Sağlık sistemimiz kapasitesine ulaşacak, Brezilya 2 hafta içinde kaosa sürüklenecek.”
Ülkede geçtiğimiz hafta koronavirüs kaynaklı vefatlar günlük ortalama 1208 kişi ile doruğa çıktı. Devlet hastaneleri büsbütün dolu. Ülkedeki 26 eyaletin yarısından fazlasında sıhhat sistemi sona gelmiş durumda. En berbatı de süratle yayılan ve virüsün özgün halinden daha tehlikeli olduğu söylenen bir varyant, ülkede kol geziyor.
P.1 DAHA SÜRATLİ YAYILIYOR, AŞI OLANLARA DA BULAŞIYOR
Bilim insanlarının P.1 olarak isimlendirdiği Brezilya varyantı birinci olarak geçtiğimiz yıl aralık ayında keşfedildi. Fakat bilim insanları birinci etapta bu varyantın yarattığı tehlikenin boyutlarını anlayamamıştı. Sonuçları bu hafta kamuoyuyla paylaşılan araştırmalar ise P.1 varyantının Brezilya’da bilhassa de Amazon ormanlarının içinde bulunan Manaus kentinde nasıl bu kadar süratli yayılabildiğine ışık tutuyor.
Elde edilen sonuçlara nazaran, P.1 varyantı, koronavirüsün birinci haline kıyasla 1,4 ila 2,2 kat daha süratli yayılıyor.
Fakat daha kıymetli bir nokta var ki bu varyant, Covid-19’un daha evvelki varyantlarına bağışıklık kazanmış bünyeleri bile yine hasta etme gücüne sahip. Bir öteki deyişle, daha evvel koronavirüsün birinci halini kaptıktan sonra hastalanıp iyileşmiş ve/ya aşı olmuş bireyler bu varyantı kaparak yine hasta olabiliyor.
P.1 üzerine yapılan araştırmanın sonuçları ise şimdi bir bilim mecmuasında yayınlanmadı. Araştırmayı yürütenlerden biri olan Imperial College London’dan Viroloji Uzmanı Dr. Nuno Faria, varyantın daha evvel hastalanıp iyileşmiş bireylere de bulaştığı sonucuna vardıklarını belirtti. Aynı vakitte MRC Global Bulaşıcı Hastalıklar Tahlil Merkezi’nde de misyon yapan Faria, Faria, tabloyu Guardian’a şu sözlerle açıkladı:
“Eğer Manaus’ta geçtiğimiz yıl 100 kişi enfekte olduysa bunların 25 ila 61’i P.1 ile tekrar enfekte olmaya açık durumda.”
Bununla birlikte Faria bu tahlilin sonuçlarının “diğer epidemiyolojik bağlamlara ve/ya öbür dert veren varyantlara” genellenmemesi gerektiğini de kelamlarına ekledi. Laboratuvar ortamlarında elde edilen dataların her vakit gerçek hayatta geçerli olmadığını bu nedenle sonuçlara önlemle yaklaşılması gerektiğini de belirten Faria, New York Times’a “Bulgular Manaus için geçerli ancak öteki yerler için de geçerli mi onu bilmiyorum” diye konuştu.
Ülkede alınan 2 haftalık karantina kararına karşı protestolar sürüyor. Pankartta “Çalışmak istiyorum” yazıyor.
8 HAFTA İÇİNDE HADİSELERİN YÜZDE 87’SİNE SEBEP OLDU
Türkiye’de de kullanılan Sinovac aşısının uygulandığı Brezilya’da aşılama 23 Ocak tarihinde başlamıştı. Bundan kısa bir müddet evvel açıklanan ve yeniden Brezilya’da gerçekleştirilen klinik denemelerde aşının yüzde 50,4 aktiflikte olduğu tespit edilmişti. (Aşının Türkiye’deki etkililiği ise yüzde 83,5 olarak hesaplandı.)
Manaus ise 2 milyonluk nüfusuyla, Amazon havzasının en büyük kenti. Geçtiğimiz yıl nisan-mayıs aylarında büyük bir koronavirüs dalgası görülen kentte, kan verenler üzerinde yapılan testlerde temmuzda yüzde 66’nın ekimde ise yüzde 76’nın bedeninde antikorlar tespit edilmişti.
Lakin kentte çok büyük bir ikinci dalga yaşandı. Bu dalga daha evvelki bilgilerin sorgulanmasına da yol açtı fakat 6 Aralık tarihinde P.1 varyantının keşfedilmesi soru işaretlerinin bir kısmını ortadan kaldırdı. P.1 varyantı kısa müddet içinde yayıldı. 8 hafta içinde hadiselerin yüzde 87’sinin bu varyanttan kaynaklandığı bildirildi.
Halihazırda ortalarında İngiltere ve ABD’nin de bulunduğu 25 ülkede görülen P.1 varyantı üzerinde yapılan araştırmalarda 17 mutasyon bulundu. Bu mutasyonların birden fazla spike proteini üzerinde gerçekleşiyor. Bilhassa E484K ismi verilen mutasyon sayesinde varyantlar bağışıklık sisteminden kaçabiliyor ve aşıların aktifliği azalıyor.
Faria, P.1 mutasyonunun yayılmasını ve yine bulaşma ihtimalini azaltmak için uygulanan tüm tedbirlerin iki katına çıkarılması gerektiğini belirtirken bilhassa maskelerin ve toplumsal aranın değerine dikkat çekti. Faria ayrıyeten bu sonuçların aşılama uğraşlarının da mümkün olduğunca çabuk artırılması gerektiğine dair bir işaret olduğunu vurguladı.
Manaus’tan bir mezarlık
YALNIZCA BREZİLYA DEĞİL TÜM DÜNYA ETKİLENEBİLİR
Brezilya, Covid-19 salgınının birinci günlerden beri çok ölümcül olduğu ülkelerden. Bunda ülkedeki siyasi bölünmenin de tesiri çok büyük. 250.000’den fazla Brezilyalı virüs nedeniyle hayatını kaybetti. Aşılama kampanyası ise doz yetersizliği nedeniyle birçok kentte sekteye uğruyor.
Sao Paulo Üniversitesi Sıhhat İstihbarat Laboratuvarı Yöneticisi Domingos Alves, Washington Post’a “Bu senaryoda hiçbir şey yapılmazsa birkaç hafta içinde beşerler hastane yatakları için hengame etmeye başlayacaklar” kelamlarıyla durumun vahametini aktardı.
Brezilya’nın sıhhat sisteminin iflasıyla mutasyonlu virüsün yayılımını denetim edememesi dünyanın geri kalanı için de ağır sonuçlara yol açabilir. Duke Üniversitesi’nden epidemiyoloji ve hudut bilim uzmanı Miguel Nicolelis, bu türlü bir durumda Brezilya’nın “virüsün mutasyon geçirmesi manasında dünyanın en büyük açık laboratuvarı” haline geleceğini belirterek, “Sadece pandeminin merkez üssü olmakla kalmaz, daha öldürücü ve daha bulaşıcı virüslerin yayılımının da merkez üssü olur” yorumunu yaptı.
Kelamlarının yalnızca Manaus üzere kentler için geçerli olmadığının altını da çizen Nicolelis, “Brezilya tarihinde birinci kere başkentlerdeki sıhhat sistemlerinin üçte ikisi birebir anda çöküyor. Yalnızca Manaus’tan bahsetmiyorum. Sao Paulo’dan bahsediyorum, Güney Yarımküre’nin en varlıklı kentinden. Çöküşe iki haftası kalmış olabilir” tabirlerini kullandı.
BU GÖRÜNTÜ İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Hürriyet
